Συνήγορος του Πολίτη: Τι προτείνει για την ποινική μεταχείριση ανηλίκων
Τις προτάσεις του για την ποινική μεταχείριση των ανηλίκων απέστειλε προς το αρμόδιο υπουργείο Δικαιοσύνης ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο της θεσμικής του αποστολής για την προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού, αλλά και της ειδικής του αρμοδιότητας ως Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης Βασανιστηρίων.
Ο Συνήγορος του Πολίτης προέβη στην κίνηση αυτή μετά τη διαπίστωση, σοβαρών και εκτεταμένων προβλημάτων στα καταστήματα κράτησης νέων και με αφορμή τη δημόσια διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστημάτων κράτησης Γ' Τύπου και άλλες διατάξεις».
Παράλληλα, η ανεξάρτητη αρχή απέστειλε στο υπουργείο Δικαιοσύνης έκθεση (2014) σχετικά με την επίσκεψη - αυτοψία κλιμακίου της στη φυλακή Κορίνθου, όπου κρατούνται ανήλικοι, στην οποία καταγράφονται όλες οι ελλείψεις και τα προβλήματα.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις διατάξεις του νομοσχεδίου, που αποβλέπουν στον περιορισμό του ποινικού εγκλεισμού των ανηλίκων, ο Συνήγορος εξέφρασε τη θετική του θέση, ενώ σημειώνει ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις ανταποκρίνονται στις πάγιες προτάσεις του και στις αρχές που καθιερώνονται από τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Ωστόσο, η αρχή επεσήμανε την ανάγκη συνδυασμού της μεταρρύθμισης με ενέργειες για την ενίσχυση και εφαρμογή των αναμορφωτικών μέτρων, ιδίως δε με την προώθηση των ρυθμίσεων για τις Μονάδες Μέριμνας Ανηλίκων και την έμπρακτη στήριξη του ρόλου των επιμελητών ανηλίκων.
Λαμβάνοντας υπόψη την επιστημονική τεκμηρίωση σχετικά με τα αποτελέσματα της κράτησης των ανηλίκων αλλά και τις διεθνείς κατευθύνσεις, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι είναι επιθυμητή και εφικτή η κατά το δυνατόν περιορισμένη χρήση του εγκλεισμού των ανηλίκων σε συνδυασμό αφενός με νομοθετικές ενέργειες για την ηπιότερη ποινική μεταχείριση για συγκεκριμένα αδικήματα και αφετέρου με τη δημιουργία κατάλληλα στελεχωμένων και διαμορφωμένων δομών, στις οποίες θα προέχει ο προνοιακός - παιδαγωγικός χαρακτήρας και θα παρέχεται δυνατότητα διαφοροποιημένης μεταχείρισης των ανηλίκων, ανάλογα με την προσωπικότητα και την προσωπική πορεία τους.
Ο Συνήγορος έχει, άλλωστε, προτείνει προς το υπουργείο τη δημιουργία «ξενώνων αυξημένης φροντίδας» για εφήβους με παραβατική συμπεριφορά, ως δομών εναλλακτικών της κράτησης, ενώ έχει τονίσει τη σημασία λήψης μέτρων για την ενίσχυση του θεσμού της τμηματικής έκτισης της ποινής για τους ανήλικους και νεαρούς ενήλικους κρατουμένους.
Τέλος, η ανεξάρτητη αρχή ως προς την προτεινόμενη τροποποίηση του άρθρου 312 ΠΚ («Σωματική βλάβη ανηλίκων κ.λπ.»), εξέφρασε την επιφύλαξή του σχετικά με την εισαγωγή διατάξεων που φαίνεται να διευρύνουν τα περιθώρια ποινικοποίησης συμπεριφορών ανηλίκων και διατύπωσε την ανησυχία του ότι με την διάταξη αυτή είναι πιθανό να προκληθεί αδιάκριτη και ανεξέλεγκτη προσφυγή γονέων στη δικαιοσύνη για περιστατικά μεταξύ μαθητών, καθώς και στοχοποίηση των εκπαιδευτικών, ενώ το επιδιωκόμενο είναι να αντιμετωπίζονται οι βίαιες συμπεριφορές μεταξύ των παιδιών με παιδαγωγικά μέσα.