Escape rooms και Αυτογνωσία: Εκεί που η ψυχαγωγία, συναντά την ψυχοθεραπεία…
Γράφει η Μαρία Μαραγκοπούλου
Έχοντας δραπετεύσει (ή και κλειδωθεί) περισσότερες από 100 φορές, με την ομάδα των φίλων που μοιραζόμαστε την αγάπη μας για τα δωμάτια απόδρασης, και την περιπέτεια, αναρωτιόμουν τι είναι αυτό που τόσο πολύ έχει κάνει και τους Έλληνες να αγκαλιάσουν αυτόν τον νέο τρόπο ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Περισσότερα από 7.500 δωμάτια απόδρασης, σε 100 χώρες! Στην Αθήνα μόνο υπάρχουν σήμερα περισσότερα από 215 δωμάτια, ορισμένα από αυτά εξαιρετικής ποιότητας και αισθητικής! Χολιγουντιανές υπερπαραγωγές στην διπλανή πόρτα! Κανείς μπορεί να ζήσει μια αστυνομική περιπέτεια, ένα παραμύθι, ένα θρίλερ, να αντιμετωπίσει μεταφυσικά όντα, να μπει σε υποβρύχια, να γίνει ναυαγός. Να βρεθεί στο σκοτάδι, σε κελί, να αιωρηθεί, να μπουσουλήσει, να σκαρφαλώσει, να ισορροπήσει, να συναντήσει μέσα του τα αρχέγονα ένστικτα επιβίωσης, χωρίς στην πραγματικότητα να κινδυνεύει…
Όλη αυτή η έντονη ψυχο – σωματικο – αισθητηριακή εμπειρία, για όσους αγαπούν την δράση, την εξερεύνηση, την πρόκληση, αποτελεί ένα πολύ δυνατό βίωμα, κάθε φορά διαφορετικό και πρωτόγνωρο. Όλη αυτή η διαδρομή που μοιάζει τόσο διασκεδαστική και είναι τόσο βιωματική και έντονη, στο μυαλό μου φέρνει πάντα μια διαδρομή άλλη. Την διαδρομή που ως ψυχοθεραπεύτρια κάνω πλάι στους ανθρώπους που τολμούν να κάνουν ένα άλλο ταξίδι, εσωτερικό. Που τολμούν να συναντήσουν τους φόβους τους, που ρισκάρουν και φτιάχνουν μαζί μου μια σχέση εμπιστοσύνης μέσα στην οποία μπορούν να εξερευνήσουν τον ανεξερεύνητο εαυτό τους. Μια εξερεύνηση που μοιάζει πολλές φορές τόσο με το πιο συναρπαστικό δωμάτιο απόδρασης!
Που συναντιέται λοιπόν η ψυχαγωγία με την ψυχοθεραπεία;
Παίζω ξανά ομαδικά: η περιπέτεια
Τα δωμάτια απόδρασης σε καλούν να βγεις από τη ρουτίνα σου, από τις όποιες οθόνες, να δράσεις και να διαδράσεις, να συναντηθείς με ανθρώπους, να γίνεις εσύ ο πρωταγωνιστής. Να ζήσεις την περιπέτεια, όπως όταν ήμασταν παιδιά. Τότε που είχαμε στις γειτονιές μας ένα σπίτι που λέγονταν ότι είναι στοιχειωμένο, ή τότε που παίζαμε κλέφτες και αστυνόμους ή κρυφτό ή το παιχνίδι του χαμένου θησαυρού ή κυνηγητό… Για να τα καταφέρεις χρειάζεται να παίξεις ομαδικά: να επικοινωνήσεις – όταν πρέπει ή να δουλέψεις μόνος όταν χρειάζεται, να δεχτείς τον άλλο, που δεν είναι όμοιος με σένα, να ενώσεις τις δυνάμεις σου μαζί του και να επιτρέψεις στον εαυτό σου αυτό που κάναμε παιδιά: Την δοκιμή και το λάθος. Και όλα αυτά «σε μια ομάδα που ανήκεις». Το ίδιο και στην ψυχοθεραπεία. Ο άνθρωπος μαθαίνει να παίζει ξανά, μαθαίνει ξανά το ‘’μαζί’’. Στην ατομική θεραπεία, δεν είναι πια μόνος, ο θεραπευτής είναι εκεί. Η μοναξιά και ο ατομικισμός καταργούνται, χωρίς να καταργείται η ατομικότητα. Στην ομαδική και οικογενειακή θεραπεία, η αξιοποίηση των άλλων μελών, δίνει πολλές φορές την λύση που χρειάζομαι.
Συν – εργασία και βοήθεια: Η ανακάλυψη των στοιχείων
Απαραίτητη για να μπορέσεις να παίξεις σε ER (escape room). Τα στοιχεία που ο καθένας βρίσκει πρέπει να τα μοιράζεται με τους άλλους (‘’βρήκες το κλειδί, έχω το λουκέτο, μαζί θα ανοίξουμε το σεντούκι’’), για να συνθέσουν από κοινού το επόμενο βήμα για την έξοδο. Αρωγός όταν υπάρχει δυσκολία είναι ο Game Master… Αντίστοιχα στην ψυχοθεραπεία, η διεργασία γίνεται από κοινού με στοιχεία που θεραπευτής και θεραπευόμενος φέρνουν στην σχέση, σε μια σχέση εχεμύθειας – εμπιστοσύνης – ασφάλειας. Ο θεραπευτής συνοδοιπορεί προσφέροντας τα επόμενα στοιχεία για την αυτό – ανακάλυψη, την μοναδική προσωπική εξερεύνηση, πολλές φορές σε ένα κλίμα με πολύ χιούμορ που απενοχοποιεί και απελευθερώνει.
Αντιμετωπίζω τους φόβους μου: Δεν είμαι τέλειος, αλλά είμαι σημαντικός και μοναδικός
Φοβάμαι το σκοτάδι, τον θάνατο, τα ύψη, την προσωπική έκθεση, την αποτυχία, τα ζόμπι, τους ψυχασθενείς, τους κακούς, τα ζωύφια. Για όλα υπάρχει το ανάλογο ER που σε φέρνει αντιμέτωπο με ότι φοβάσαι, αν θέλεις. Κάπως έτσι δεν γίνεται και σε μια διαδικασία αυτογνωσίας? Όσο και αν δυσκολεύομαι ή φοβάμαι κάτι στην ζωή μου, στην αρχή μοιάζει πολύ δύσκολο το να αντέξω να το αντιμετωπίσω. Δύσκολο να πάρω το πρώτο τηλέφωνο για ραντεβού με τον θεραπευτή, δύσκολο να μιλήσω και να εμπιστευτώ, δύσκολο να αποκαλυφθώ. Και πιο δύσκολο να μιλήσω για τα κομμάτια του εαυτού μου για τα οποία ντρέπομαι, για τα οποία φοβάμαι, τα οποία δεν θέλω να είναι δικά μου, για τα οποία δεν νιώθω περήφανος… Σαν να φοβάμαι να ανοίξω ‘’το κουτί της Πανδώρας’’. Σφιχτά κρατάμε οι άνθρωποι κλεισμένα επί χρόνια μυστικά, φόβους, συνειδητοποιήσεις, επιθυμίες, σκέψεις, απωθημένα, δύσκολα συναισθήματα. Επί χρόνια αρνιόμαστε να τα δούμε, να τα παραδεχτούμε, να τα μοιραστούμε. Όταν ο θεραπευτής έχει αντέξει και τολμήσει ο ίδιος να αγγίξει στην δική του προσωπική ψυχοθεραπεία (η οποία είναι απαραίτητη) τα δικά του ‘’τυφλά σημεία’’, τα δικά του ‘’τραύματα’’, τους δικού του φόβους και τις δικές του αδυναμίες, επιτρέπει στον θεραπευόμενο να υπάρξει ‘’ολόκληρος’’. Κάθε στοιχείο, κάθε σκέψη κάθε φόβος, κάθε φοβία, κάθε επιθυμία, είναι απόλυτα χρήσιμα και αξιοποιήσιμα. Και τότε μαθαίνεις ότι είσαι σημαντικός, ολόκληρος. Όχι τμήματά σου, όχι προσωπεία σου. Είσαι σημαντικός εσύ, ακριβώς έτσι όπως είσαι τώρα και είσαι αποδεκτός έτσι. Δεν χρειάζεται να προσποιείσαι, να κρύβεσαι, να γίνεσαι αυτό που οι άλλοι θέλουν… Είσαι εσύ, δεν είσαι τέλειος και αυτό είναι σπουδαίο και τόσο ανακουφιστικό! Ιστορίες ανθρώπων αυθεντικές. Συγκλονιστικές μεταμορφώσεις ανθρώπων που απελευθερώνονται από τα ψυχικά τους δεσμά που τους κλέβουν, τα δεσμά της λύπης, της μοναξιάς, του θυμού, της ανασφάλειας, του φόβου, της έλλειψης αυτοπεποίθησης...
Ο χρόνος: Πόσο χρόνο έχω ακόμα;
Πεπερασμένος και πάντα συγκεκριμένος στα ER. Το χρονόμετρο μετρά αντίστροφα και σε προκαλεί να δράσεις. 60’, 59’, 58’… Στην ψυχοθεραπεία επίσης έχεις αυτά τα 45-60’ με τον θεραπευτή σου. Αυτά τα λεπτά που πάντα περνούν τόσο γρήγορα – που τα περιμένεις ανυπόμονα κάθε εβδομάδα, όταν η θεραπευτική διεργασία της πραγματικής συνάντησης των αυθεντικών προσώπων, χωρίς μάσκες, χωρίς κρυφές ατζέντες, χωρίς ψέματα, εξελίσσεται…
Ο χώρος – η συνθήκη (setting)
Η κάθε εταιρία, έχει συνήθως πολλά ERs και για το καθένα από αυτά έχει φτιάξει έναν συγκεκριμένο χώρο, με μια συγκεκριμένη συνθήκη. Βοηθούν τα σκηνικά, η μουσική υπόκρουση, το σενάριο, οι ηθοποιοί, τα αντικείμενα... Συγκεκριμένος χώρος, τόπος, αντίτιμο, χρόνος ραντεβού. Δέχεσαι την συγκεκριμένη συνθήκη. Άρα υπάρχει το πλαίσιο, τα όρια, το συμβόλαιο, η από κοινού σύμβαση μεταξύ παίχτη και ER και έτσι τελικά η βίωση νέων εμπειριών, έξω από την καθημερινότητα, τα τετριμμένα, την καθημερινή οπτική… Η θεραπεία επίσης χρειάζεται την θεραπευτική συνθήκη – τους συγκεκριμένους όρους για να μπορεί να είναι ασφαλής και γόνιμη (το θεραπευτικό setting): χώρος, εχεμύθεια, αξιοπιστία και κατάρτιση θεραπευτή – ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, αμοιβή, θεραπευτικό συμβόλαιο κ.λ.π.
Αυτοπαρατήρηση – Αυτογνωσία
Η συμπεριφορά μας μέσα στο παιχνίδι, δίνει πληροφορίες για το πώς λειτουργούμε και εκτός παιχνιδιού… Στην ψυχοθεραπεία αντίστοιχα προβάλλω… Προβάλλω στους άλλους. Μαθαίνω όμως να καταλαβαίνω τι προβάλω, που και γιατί. Τα ίδια μου τα μάτια, βλέπουν πια αλλιώς: Ονειρέψου τι θέλεις να γίνεις. Πάλεψε προς αυτήν την κατεύθυνση. Κοιτά προς τα εκεί που θέλεις να πας. Αγάπησε αυτό που είσαι, διεύρυνε τις δυνατότητές σου, εξέπληξε τον εαυτό σου, εμπιστεύσου τον, καλλιέργησε ότι θέλεις να θερίσεις, επέμεινε, άντεξε, κάνε την δική σου υπέρβαση. Απόλαυσε και ξάφνιασε τον εαυτό σου κάθε στιγμή. Εσένα έχεις, εν τέλει!
Η διαδρομή είναι συναρπαστική. Και το πιο συναρπαστικό από όλα είναι αυτό το ταξίδι της ζωής. Αυτό που σου φέρνει συνεχώς νέα στοιχεία, νέες προκλήσεις, νέες συνθήκες, νέους ρόλους. Θησαυρούς κρυμμένους. Εμπόδια που ξεπερνιούνται. Και που όταν κανείς αντέχει να βγει από την συμβατικότητα της επανάληψης, της προσποίησης, της αποδοχής της ανίας και της ρουτίνας, τότε ανοίγει… Και συναντά. Ανθρώπους, κομμάτια του εαυτού του που δεν τα γνώριζε, νέα και διαφορετικά πεδία. Εντός και εκτός…
Εσύ; Αντέχεις να αποδράσεις και να προχωρήσεις; Θέλεις να δραπετεύσεις από τα δεσμά της ρουτίνας; Θέλεις να σε γνωρίσεις αληθινά; Ή όπως λέγαμε παιδιά: Θέλεις να παίξουμε;
Ο χρόνος του παιχνιδιού, ο χρόνος της ζωής μας μετράει (ήδη)…από τώρα
* Η Μαρία Μαραγκοπούλου είναι Ψυχοθεραπεύτρια - Οικογενειακή Θεραπεύτρια,
Κλινική Εκφραστική Θεραπεύτρια, Επόπτρια Θεραπευτών μέσω Δραματοθεραπείας
και Παιγνιοθεραπείας και Κοινωνική Λειτουργός. Είναι αριστούχος κάτοχος
Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στην Κοινωνική Ψυχιατρική – Παιδοψυχιατρική, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (Μ.Sc.).
www.maragopoulou.gr
Το παρόν άρθρο αποτελεί περίληψη. Το πλήρες άρθρο είναι διαθέσιμο, κάτοπιν αιτήματος στο mail: info@maragopoulou.gr
.jpg)
