Δύο μήνες πριν από τη φονική φωτιά είχαν κάνει άσκηση πυρόσβεσης στον τόπο της τραγωδίας
Στις 8 Μαΐου, στην άσκηση «Διά Πυρός» στην Πεντέλη, ο πρώην πλέον αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Τόσκας, ο γ.γ. Πολιτικής Προστασίας Γιάννης Καπάκης και ο αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος Σωτήριος Τερζούδης είδαν μία «ιδανική» αντιμετώπιση δασικής πυρκαγιάς στη θέση Πύριζα της Πεντέλης, σε σχετικά κοντινή απόσταση από το Νταού Πεντέλης, όπου ξέσπασε η φονική φωτιά.
Σκοπός εκείνης της άσκησης, ήταν να διαπιστωθεί η επιχειρησιακή ετοιμότητα του μηχανισμού δασοπυρόσβεσης σε ρεαλιστικές συνθήκες, να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά του και να προσανατολιστούν οι υπηρεσίες στη μείωση του χρόνου ανταπόκρισης. Όλα αυτά όμως απέτυχαν στις πραγματικές συνθήκες.
Στην άσκηση «Δια πυρός», μέσα σε μία ώρα βρέθηκε ερπυστριοφόρο, πέταξαν Καναντέρ, ελικόπτερα, ακόμη και τετρακόπτερο drone, ενώ εμφανίστηκε μία μοτοσικλέτα περιπολίας της ομάδας «Θησέας».
Το σενάριο της άσκησης αφορούσε δασική πυρκαγιά που εκδηλώνεται, από άγνωστη αιτία, σε ημέρα με υψηλό δείκτη επικινδυνότητας, σαν αυτόν της «μαύρης» Δευτέρας 23 Ιουλίου, σε περιοχή με έντονο ανάγλυφο και σχετικά χαμηλή βλάστηση, η οποία κινείται ανεξέλεγκτα με κατεύθυνση Βορρά προς Νότο, για χρονικό διάστημα μίας ώρας περίπου, από την αρχική εκδήλωση μέχρι τον τελικό έλεγχο, και καταλαμβάνει τελικά έκταση περίπου 1.500 στρεμμάτων, χωρίς να κινδυνεύσουν άμεσα κατοικημένες περιοχές, αποκαλύπτει ο «Ελεύθερος Τύπος».
Στη θέση Πύριζα, ο εντοπισμός της πυρκαγιάς έγινε από τα Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών του Πυροσβεστικού Σώματος, που «βλέπουν» τη φωτιά και δίνουν πληροφορία στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων, ανύπαρκτο στην περίπτωση της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης.
Στη συνέχεια, στην άσκηση, το ΕΣΚΕ αξιολογώντας το συμβάν ως ιδιαίτερα σοβαρό, λόγω συνθηκών, κινητοποιεί σε πρώτη φάση τις πλησιέστερες πυροσβεστικές δυνάμεις, ενώ στη συνέχεια κινητοποιούνται επιπλέον επίγειες δυνάμεις (οχήματα και πεζοπόρα τμήματα), εναέρια μέσα και οι υπόλοιπες δυνάμεις που εμπλέκονται βάσει του επιχειρησιακού σχεδιασμού σε συμβάντα αντίστοιχης κλίμακας.
Όμως, στην πραγματικότητα, στη φονική πυρκαγιά, τα SUPER PUMA έφθασαν μετά τις 19:00, καθώς το ένα από αυτά επιχειρούσε στα Μέγαρα. Στη «Διά Πυρός» η διακοπή της εξέλιξης της πυρκαγιάς επιτυγχάνεται από τις ρίψεις των αεροσκαφών και την ανάπτυξη των επίγειων πυροσβεστικών δυνάμεων, στη φρικτή πραγματικότητα στο Μάτι τίποτα δεν αναπτύχθηκε
Στην άσκηση είχε κάνει την εμφάνισή του και το κινητό επιχειρησιακό κέντρο «Όλυμπος», ενώ στο Μάτι εμφανίστηκε την επόμενη ημέρα. Στη «Διά Πυρός» συμμετείχαν 16 κρατικές υπηρεσίες και τέσσερις εθελοντικές ομάδες. Συγκεκριμένα από τους: 12ο και 9ο Πυροσβεστικούς Σταθμούς Αθηνών, την Π.Υ. Νέας Μάκρης, την 1η ΕΜΑΚ, την ομάδα «ΘΗΣΕΑΣ», το Κινητό Επιχειρησιακό Κέντρο «Ολυμπος», τη Διεύθυνση Εναερίων Μέσων, τα ΣμηΕΑ, την Υγειονομική Υπηρεσία Π.Σ., το Πυροσβεστικό Συνεργείο Αθηνών, τη ΔΑΕΕ, την Περιφέρεια Αττικής, το ΓΕΕΘΑ, την ΕΛ.ΑΣ., το ΕΚΑΒ, τον ΣΠΑΠ, καθώς και οι εθελοντικές ομάδες: Εθελοντικές Δυνάμεις Δασοπυρόσβεσης και Διάσωσης Ροδόπολης, ο Σύλλογος Πολιτικής Προστασίας Αγίου Στεφάνου, Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας Πεντέλης και ο Σύλλογος Προστασίας και Ανάπλασης Πεντελικού.
Κατά τη διεξαγωγή της άσκησης χρησιμοποιήθηκαν τα μη στελεχωμένα αεροσκάφη του Π.Σ. για τον εντοπισμό της εστίας της πυρκαγιάς, τον τελικό έλεγχό της και την πρώτη αποτύπωση της καμένης έκτασης, πυροσβεστικά αεροσκάφη (PZL-CL), ελικόπτερο του ΓΕΣ (CHINOOK) και τα ελικόπτερα του Π.Σ. ΒΚ-117 και SUPER PUMA.