Α.Π.: Και με τη χρήση βίας η λήψη DNA

Αυτό είναι το «δια ταύτα» σημερινής γνωμοδότησής του Άρειου Πάγου, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.

Σύμφωνα με την υπ' αριθμόν 15/2011 γνωμοδότηση του αντεισαγγελέα του Ανωτάτου Δικαστηρίου Αθανάσιου Κονταξή «το λεγόμενο ότι γενικά η δια βίας λήψη γενετικού υλικού προσβάλλει την ανθρώπινη αξία διότι μετατρέπεται σε "ορό της αλήθειας" ή διότι χρησιμοποιείται το σώμα σαν ένα απλό εργαλείο για την άντληση πληροφοριών και συνεπώς το άτομο μετατρέπεται σε αντικείμενο, δεν είναι αληθές».

Εξάλλου, «είναι σαφές ότι η ρήτρα της υποχρεωτικότητας περιλαμβάνει κατά λογική, αλλά και νομική αναγκαιότητα και της δια της βίας εκτέλεση της απόφασης των διωκτικών αρχών και δεν χρειάζεται αυτό να το αναγράφει ρητά ο νόμος αφού εάν δεν συναινεί ο κατηγορούμενος, χωρίς αυτή (βία) ματαιώνεται το υποχρεωτικό της λήψης, το οποίο όμως ρητά το αναγράφει ο νόμος... Εάν γίνει δεκτό ότι δεν περιλαμβάνει και την δια βίας εκτέλεση της σχετικής υποχρέωσης των διωκτικών αρχών, τότε διερωτάται κανείς τί νόημα έχει», σημειώνει μεταξύ άλλων στην πολυσέλιδη γνωμοδότησή του ο κ. Κονταξής.

Η λήψη γενετικού υλικού, όπως σημειώνεται στη γνωμοδότηση «δεν έχει καμία σχέση με τον ανιχνευτή ψεύδους ή ναρκοανάλυση κλπ ή με το δικαίωμα σιωπής, διαφέρει δε της πραγματογνωμοσύνης επί του σώματος του κατηγορουμένου ή στο σώμα αυτού [= βίαια αφαίρεση αντικειμένων ευρισκομένων στο εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος]».

Ως προς τις ενστάσεις περί παραβίασης των ατομικών ελευθεριών και καταπάτησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου απάντα: «Οι ατομικές ελευθερίες δεν είναι, ούτε μπορεί να είναι απεριόριστες. Όποιος ζητάει κάτι τέτοιο είναι εκτός πραγματικότητας».

Είναι γνωστό ότι, «οι γενετικές πληροφορίες, που συνάγονται από οποιοδήποτε βιολογικό δείγμα άγνωστης προέλευσης, είναι σε θέση να οδηγήσουν σχεδόν απόλυτα στην εξακρίβωση της ταυτότητας του υποκειμένου τους, αφού το "γενετικό προφίλ" κάθε ανθρώπου είναι μοναδικό. Το DNA παραμένει αναλλοίωτο σε ένα πρόσωπο από την εμβρυϊκή ζωή μέχρι τον τάφο και πέραν από αυτόν. ΄Ετσι η γενετική ανάλυση είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διαπίστωση της ταυτότητας ανθρώπου [δράστου-θύματος κλπ.]».

Και η γνωμοδότηση «κλείνει» ως εξής:

* «Λόγω της φύσεώς της και του σκοπού της η ανάλυση του DNA μπορεί να διεξαχθεί πάνω σε ένα δερματικό κύτταρο, ή σε μια τρίχα κλπ έτσι ώστε με την lege artis λήψη αίματος, αφαίρεση μιας τρίχας κλπ να μην υφίσταται καθόλου σωματική κάκωση. Έτσι δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί κίνδυνο για τη σωματική ή ψυχική ακεραιότητα του ατόμου – εκτός συγκεκριμένων εξαιρέσεων. Επίσης μπορεί με την συγκεκριμένη πράξη βίας η φερόμενη ως προκαλούμενη προσβολή να είναι ασήμαντη πχ λήψη μιας τρίχας από το σώμα, λήψη σιέλου κλπ.».

* «Δεν μπορεί κάθε παράβαση, έστω ανεπαίσθητη, των διατάξεων που προστατεύουν τα ατομικά δικαιώματα να σημαίνει και ότι μπορεί να παραλύσει την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι σχεδόν όλες οι ανακριτικές πράξεις θίγουν δικαιώματα του ανθρώπου – πολίτη. Να σημειωθεί, τέλος, ότι οι λεγόμενες πράξεις δικονομικού καταναγκασμού πχ έρευνα κλπ έστω και αν προσβάλλουν έννομα αγαθά του ατόμου, δεν συνιστούν αδίκους πράξεις όταν επιχειρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων τις οποίες επιτρέπει το Σύνταγμα».