Τα ροδίτικα τούβλα που έσωσαν τον τρούλο της Αγιά Σοφιάς
Μπροστά σε ένα αδιέξοδο βρέθηκε ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο οποιος έβλεπε την Αγιά Σοφιά να μην ολοκληρώνεται. Αιτία ο τρούλος της. Με διάμετρο 32,5 μέτρα, το βάρος των τούβλων και μόνο ήταν αρκετό για να καταρρέει κάθε προσπάθεια των μαστόρων.
Ο ροδίτης Τσαμπίκος Χατζηνικόλας, αφηγείται στην rodiaki.gr πως τότε, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έστειλε τους αρχιτέκτονές του στη Ρόδο οι οποίοι ερεύνησαν και διαπίστωσαν ότι το ελαφρύτερο τούβλο φτιαχνόταν στον Πετρώνα. Ο λόγος που τους έστειλε είναι επειδή η Αγιά Σοφιά επί δυόμισι χρόνια είχε πεσμένο τον τρούλο της ο οποίος είχε διάμετρο 32,5 μέτρα, λόγω του βάρους της πέτρας. Η παραγγελία δόθηκε και όλα έγιναν όπως έπρεπε να γίνουν, τα τούβλα μεταφέρθηκαν και το εμβληματικό αριστούργημα, μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, στέκει αλώβητο στην Κωνσταντινούπολη. Η παράδοση λέει ότι στην κορυφή του τρούλου, στο κεντρικό, μεγάλο ρομβοειδές τούβλο που λεγόταν «κλειδί» και στηρίζει όλο το βάρος του τρούλου, χάραξαν οι Αρχαγγελίτες τη σφραγίδα τους. Έκαναν κάτι σαν τυπάρι.
Τα πήλινα τούβλα της Ρόδου είναι φημισμένα για τη στερεότητα και ελαφρότητά τους. Ήταν λευκά και ζύγιζαν τα πέντε ροδίτικα όσο ένα άλλων τόπων! Γι’ αυτό όταν έχτιζε ο Ιουστινιανός το μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό αριστούργημα των μέσων χρόνων, την Αγία Σοφία (532|537, ο βυζαντινός χρονογράφος Γ. Κωδινός, αναφέρει ότι τα τούβλα –βήσαλα- του τρούλου, όταν ο τρούλος κατέπεσε τα παράγγειλε από τη Ρόδο.
Μάλιστα λέγεται πως στην Κωνσταντινούπολη πήγαν και τεχνίτες από τη Ρόδο για να εξασφαλίσουν πως η δουλειά θα γινόταν σωστά. Πρόβλημα υπήρχε και με τη λάσπη η οποία γινόταν από κοπανισμένο κεραμίδι ώστε να δένει. Υπάρχει όμως η εκδοχή ότι μέσα στη λάσπη έριχναν αυγό. Από τότε η Ρόδος απέκτησε παγκοσμίως τη φήμη του καλύτερου νησιού για την κεραμική και την αγγειοπλαστική τέχνη. Η κεραμική τέχνη του Αρχαγγέλου, επεκτάθηκε και στα έργα άρδευσης. Δηλαδή μετέφεραν το νερό με σωλήνες που έφτιαχναν από πηλό.