Οι «γκρίζες ζώνες» των Ιμίων

Του Μάρκου Μουζάκη

Ήταν μια μακρά νύχτα για τον Ελληνισμό η άγρια νύχτα της 30^ης προς την 31^η Ιανουαρίου του 1996.

Τα όσα τότε συνέβησαν, οι χειρισμοί της κυβέρνησης Σημίτη (η οποία, κατά σύμπτωση πήρε ψήφο εμπιστοσύνης τα μεσάνυχτα της 31^ης Ιανουαρίου…) στη μεγάλη «κρίση των Ιμίων», έχουν αφήσει βαθιά σημάδια στο σώμα της πολύπαθης χώρας μας. Είναι πολλοί όσοι ισχυρίζονται, πως αυτή η μοιραία νύχτα ήταν η αφετηρία της ντε φάκτο νομιμοποίησης των τούρκικων αξιώσεων για την ύπαρξη «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.

Σε κάθε περίπτωση όταν ξημέρωσε η 31^η Ιανουαρίου τίποτα δεν ήταν όπως πριν. Πρώτα-πρώτα η Ελλάδα θρηνούσε τρία παλικάρια, τρεις γενναίους αξιωματικούς, τους Βλαχάκο, Γιαλοψό, Καραθανάση, οι οποίοι έπεσαν και για την πατρίδα και για τη σημαία, την ίδια περίπου ώρα που η πολιτική ηγεσία διαπραγματεύονταν με τους αμερικάνους και τα όσα λέγονταν και γίνονταν ειδικά σε ό,τι αφορά στη σημαία μας ήσαν τραγικά!

Ακόμα, οι Έλληνες έκπληκτοι, οργισμένοι, πικραμένοι, «ζύγιζαν» τους τραγικούς κυβερνητικούς χειρισμούς και κατέληγαν στο «εμετρήθησαν, εζυγίσθησαν, ευρέθησαν ελλιπείς»…

Ένα χρόνο μετά, το Γενάρη του 1997 για τις ανάγκες του ρεπορτάζ για το πρώτο τεύχος του περιοδικού «NEMECIS» της Λιάνας Κανέλλη, μίλησα με κάποιους εκ των πρωταγωνιστών εκείνης της μοιραίας νύχτας. Κράτησα σημειώσεις. Σήμερα τις παραθέτω, δεκάξι χρόνια μετά,επειδή πρέπει να θυμόμαστε, επειδή αν η ιστορική μνήμη εγκαταλειφθεί τότε τίποτα για την πατρίδα δεν θα είναι καλό!

Αντρέας: Πάμε σε θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο!

Ας πάμε λίγους μήνες νωρίτερα, τον Αύγουστο του 1995.

Ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου δέχεται έπειτα από αίτημά του τον αρχηγό της ΕΥΠ ναύαρχο Λεων. Βασιλικόπουλο.

Ο ναύαρχος του παραδίδει φάκελο ο οποίος περιείχε πολλά και επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία από ευρήματα αμερικάνικου δορυφόρου.

Τι έδειχναν;

Ότι σε πολύ μεγάλη περιοχή του ανατολικού Αιγαίου, εκτεινόμενη απ’ το Καρπάθιο Πέλαγος και φτάνοντας μέχρι τη Γαύδο (κάνοντας σχηματικά ένα τελικό «S»)υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων!

Ο πολύπειρος και διορατικός Αντρέας αμέσως αντιλαμβάνεται τόσο την σπουδαιότητα όσο και την κρισιμότητα της αποκάλυψης, για τη χώρα μας. Αντιλαμβάνεται, ότι αυτά τα στοιχεία αποκλείεται να μην έχουν γίνει γνωστά και στην Τουρκία. Οπότε;

Οπότε ο Ανδρέας Παπανδρέου λίγες μέρες μετά, στη συνέντευξη που έδωσε στη Θεσσαλονίκη στα εγκαίνια της ΔΕΘ έστειλε ένα σαφές μήνυμα (σε αυτούς οι οποίοι ήταν σε θέση να το αντιληφθούν…) δηλώνοντας ως πρωθυπουργός της χώρας ότι:

• Εκτιμά ότι υπάρχει κίνδυνος θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο και τονίζει κατηγορηματικά, ότι η Ελλάδα θα υπερασπιστεί τα απαράγραπτα δικαιώματά της!

Πολλοί απόρησαν, γιατί ο Ανδρέας αισθάνθηκε την ανάγκη να κάνει αυτή τη δήλωση. Λίγοι γνώριζαν το παρασκήνιο…

Το σκηνικό της κρίσης…

Ο Ανδρέας στις 20 Νοέμβρη αρρωσταίνει, εισάγεται στο Ωνάσειο, δίνει μια σκληρή μάχη για να κρατηθεί στη ζωή…

Στις 15 Γενάρη του 1996 παραιτείται απ’ τη θέση του πρωθυπουργού.

Στις 18 Γενάρη η Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ εκλέγει διάδοχό του τον Κ. Σημίτη (μετά από ένα οργιώδες παρασκήνιο, που θα αποκαλυφτεί κάποια στιγμή…).

Την ίδια ακριβώς μέρα, μια μέρα δηλαδή «μεταβατική» για την Ελλάδα ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας Γερ. Αρσένης ενημερώθηκε, με καθυστέρηση, απ’ το υπουργείο Εξωτερικών ότι ήδη απ’ τα Χριστούγεννα τουρκικό εμπορικό πλοίο είχε προσαράξει στα Ίμια και αρνούνταν επίμονα την παροχή βοήθειας απ’ τις ελληνικές αρχές με την αιτιολογία ότι η περιοχή ανήκει στην Τουρκία!

Μια ευθύτατη δηλαδή αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.

Αποφασίζονται τα εξής μέτρα:

1. Προσεχτική μεταφορά ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή, με χειρισμούς που πάντως να μην οδηγούν σε κλιμάκωση.

2. Ένα περιπολικό του ναυτικού με τη συνοδεία περιπολικού του Λιμενικού να κάνουν καθημερινά δύο περιπολίες γύρω απ’ τις βραχονησίδες, μία νωρίς το πρωί και μία μετά τη δύση του ήλιου.

Ακολούθησε ο γνωστός «πόλεμος των σημαιών».

Επίσης ο Γερ. Αρσένης ζήτησε συνάντηση με το νέο πρωθυπουργό Κ. Σημίτη. Μετά την ενημέρωση που του έκανε αποφασίστηκε να τεθούν οι μονάδες σε μεγαλύτερη επαγρύπνηση, χωρίς ωστόσο προκλήσεις και η ελληνική πλευρά να λειτουργήσει μόνο «αντισταθμιστικά».Δηλαδή, αν η Τουρκία έστελνε στην περιοχή μια φρεγάτα, τότε να στείλει μία και η Ελλάδα.

Ωστόσο η ένταση μεγαλώνει.

Σε αλλεπάλληλες συσκέψεις στο Πεντάγωνο εκτιμάται ότιδεν αποκλείεται να οδηγηθούν οι εξελίξεις ακόμα και σε θερμό επεισόδιο απ’ την Τουρκία. Εξετάστηκαν όλα τα πιθανά σενάρια ενός τέτοιου επεισοδίου.

Εκτιμήθηκε, ότι αν η Τουρκία επέλεγε μια εντυπωσιακή κίνηση, αυτή θα μπορούσε να είναι κάποια ενέργεια σε βραχονησίδα.

Εκτιμήθηκε όμως, ότι δεν ήταν πιθανή η ενέργεια στη Μεγάλη ή στη Μικρή Ίμια, επειδή η Μεγάλη Ίμια φρουρούνταν από ομάδα βατραχανθρώπων, που ανέβαινε κάθε βράδυ εκεί –προς φρούρηση της ελληνικής σημαίας- και έφευγε το πρωί.

Ως πιο πιθανοί στόχοι επομένως θεωρήθηκαν ηΚαλόλιμνος ή το Φαρμακονήσι. Και στάλθηκαν επαρκείς δυνάμεις για τη φύλαξή τους.

Η μοιραία νύχτα…

Στις 30 Ιανουαρίου η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχει κορυφωθεί.

Την προηγούμενη βραδιά ο Γερ. Αρσένης έχοντας λάβει ένα ανησυχητικό μήνυμα θέλει να ενημερώσει τον πρωθυπουργό.

Τον καλούσε επίμονα στο πορτοκαλί τηλέφωνο, αλλά ο Κ. Σημίτης δεν απαντούσε. Έστειλε ειδικό απεσταλμένος το σπίτι του.

Σύμφωνα με μία μαρτυρία (την οποία δεν κατέστη δυνατό να διασταυρώσουμε) ο απεσταλμένος του υπουργού Άμυνας ενημερώθηκε από οικείο πρόσωπο του πρωθυπουργού, ότι αυτός κοιμόταν με ωτασπίδες και γι’ αυτό δεν σήκωνε το τηλέφωνο!

Το βράδυ της 31^ης Ιανουαρίου, στην κορύφωση της έντασης, ο Κ. Σημίτης αποφάσισε να συγκαλέσει σύσκεψη στο… γραφείο του στη Βουλή και όχι στο Πεντάγωνο, όπως ζήτησαν οι Αρσένης και Ν. Κουρής (υφυπουργός Άμυνας), για λόγους ευνόητους!

Η απάντηση του πρωθυπουργού ήταν ότι σύσκεψη στο Πεντάγωνο θα σήμαινε… ανησυχία του ελληνικού λαού, ότι πάμε σε πόλεμο με την Τουρκία!

Προφανώς για να… μην ανησυχήσει ο ελληνικός λαός, ουπουργός Εξωτερικών Θ. Πάγκαλος βρέθηκε σε τηλεοπτική εκπομπή του Ν. Χατζηνικολάου, όπου επίμονα τον αναζήτησαν για να πάρει μέρος στη σύσκεψη!

Τέτοια ετοιμότητα!

{Η αφήγηση μνήμης συνεχίζεται}