Πειθαρχία ή τιμωρία σε παιδιά 2 ετών; Ο αναπτυξιολόγος συμβουλεύει

Πραγματικά, πολλοί γονείς συνδυάζουν στο μυαλό τους την πειθαρχία με το στρατό και τους στρατιώτες. Άλλοι πάλι σκέπτονται μήπως είναι νωρίς, μήπως ζητούν πολλά από το παιδί τους ή μήπως είναι πολύ μικρό ακόμα και πρέπει να σεβαστούν την παιδικότητά του. Όλα αυτά είναι ευλόγα διλήμματα που έρχονται στο μυαλό του κάθε γονιού, σύμφωνα με τον κο Μαντούδη.

Τι θα συμβεί αν δε μάθουμε την πειθαρχία στο παιδί μας

Ένα παιδί χωρίς πειθαρχία θα είναι δύσκολο να κοινωνικοποιηθεί, να μάθει να συνεργάζεται, θα πληγώνεται και θα θυμώνει καθημερινά, όταν νιώθει ότι δε γίνεται το δικό του. Η χρόνια ένταση θα του δημιουργήσει εναντίωση και μεγαλώνοντας μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα συμπεριφοράς.
Η πειθαρχία είναι ένα θέμα που απασχολεί τους γονείς όταν το παιδί τους είναι απαιτητικό, δε γνωρίζει το «μη» και το «όχι», όταν είναι άτακτο, ριψοκίνδυνο και δε συνεργάζεται.

Ένα συχνό ερώτημα είναι πώς να το μάθω να συνεργάζεται και πότε είναι η κατάλληλη χρονική περίοδος για να μάθει να συνεργάζεται. Ο σκοπός της πειθαρχίας είναι να μάθει στο παιδί τους κανόνες, τα όρια και μπορεί να αρχίσει να εφαρμόζεται από τους 14 μήνες. Μετά, σταδιακά απαιτούμε περισσότερα από το παιδί. Τώρα, στους 24 μήνες, είναι η κατάλληλη ηλικία για να ασκήσουμε ενσυνείδητη εσωτερική πειθαρχία, δηλαδή την υπακοή των παιδιών σε βασικές αρχές που διέπουν την καθημερινότητα μας με τη θέλησή τους.

Η πειθαρχία διδάσκεται στο παιδί σε συνδυασμό με υπομονή από εμάς τους γονείς

Ο τρόπος είναι ένας, "να διώξουμε τους κανόνες και να απαιτήσουμε όρια", αλλά η εφαρμογή του είναι διαφορετική από παιδί σε παιδί ανάλογα με τον αναδυόμενο χαρακτήρα του παιδιού, την προσωπικότητα του γονέα και το είδος της σχέσης που έχουμε εδραιώσει με το παιδί μας.

Τι πρέπει να κάνω για να διδάξω στο παιδί μου την πειθαρχία

• Οι πολλές απαγορεύσεις δε βοηθούν. Δώστε προτεραιότητα στα πιο σημαντικά "όχι". Τα πολλά "όχι" χάνουν την αποτελεσματικότητα τους.
• Να είμαστε σταθεροί όταν λέμε "όχι" και "μη", να το εννοούμε, ό,τι απαγορεύεται σήμερα απαγορεύεται και αύριο.
• Όταν αρνείστε κάτι στο παιδί σας προσπαθήστε να του προτείνετε μια εναλλακτική λύση.
• Να είστε δίκαιοι, σταθεροί, συνεπείς και να κρατάτε τις υποσχέσεις σας.
• Οι παρατηρήσεις σας να χαρακτηρίζουν την πράξη και όχι το παιδί "παίξε ήσυχα" αντί "είσαι ενοχλητικός γιατί παίζεις και κάνεις φασαρία".

Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσετε τη συνέπεια αντί την τιμωρία.

Αν επιβάλλετε τιμωρία να είναι δίκαιη , εφαρμόσιμη και όχι πολύ αυστηρή.

Μιλήστε στο παιδί σας για συνέπεια και όχι για τιμωρία

Ενημερώνουμε το παιδί για τον κανόνα, αλλά και για τη συνέπεια που θα έχει, αίτιο και αποτέλεσμα. Η συνέπεια πρέπει να είναι συνδεδεμένη με τη συμπεριφορά του παιδιού και να είναι άμεση. Η αμεσότητα βοηθά το παιδί να καταλάβει τη συνέπεια. Η συνέπεια δίνει την ευκαιρία να επιλέξει "αν τελειώσεις γρήγορα το φαγητό σου θα έχουμε χρόνο να παίξουμε ένα παιχνίδι" .

Γιατί πρέπει να αποφεύγουμε την τιμωρία

Η τιμωρία είναι το τελευταίο μέσο. Συνήθως την αποφεύγουμε, διότι συχνά είναι συνυφασμένη με διάφορες μορφές εξουσίας "θα το κανείς γιατί το λέω εγώ", "θα κανείς αυτό", λεκτικής ή σωματικής. Μελέτες υποστηρίζουν ότι τα παιδιά που τιμωρούνται αυστηρά από τους γονείς φοβούνται τους γονείς αντί να τους σέβονται, έχουν την τάση να γίνουν αντιδραστικά και στην ενήλικη ζωή τους μπορεί να έχουν τραυματικές εμπειρίες.

Τα συνήθη λάθη των γονέων στην εφαρμογή της πειθαρχίας

• Το ζευγάρι συχνά έχει διαφορετική άποψη για το πως θα ασκήσει την πειθαρχία σε ένα παιδί.
• Δεν πρέπει ο ένας γονιός να ακυρώνει τον άλλον, ειδικά μπροστά στο παιδί. Όταν υπάρχουν διαφωνίες, συζητιούνται, λύνονται χωρίς την παρουσία του παιδιού.
• Ζητάμε συγγνώμη όταν κάνουμε εμείς λάθος, αναγνωρίζουμε το λάθος και το διορθώνουμε.
• Έχουμε πολύ άγχος για τη διαπαιδαγώγηση του παιδιού μας, γεγονός που μας κάνει να λειτουργούμε κυκλοθυμικά.
• Είμαστε πολύ υπερπροστατευτικοί ή αδιάφοροι και αποστασιοποιημένοι γονείς.
• Έχουμε υπερβολικές απαιτήσεις από το παιδί μας, δε σεβόμαστε τις επιθυμίες των παιδιών μας.
• Δεν ασχολούμαστε μαζί τους δημιουργικά, απαιτούμε μόνο σεβασμό στους κανόνες.

Στέλιος Μαντούδης
Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής
Επιστημονικά Υπεύθυνος των Αναπτυξιακών Κέντρων Mandou
www.mandou.gr