Η κυβέρνηση προετοιμάζεται για σκληρό Brexit – Ποιες θα είναι οι συνέπειες για την Ελλάδα

Στο μεταξύ στην σελίδα για το BREXIT του υπουργείου Εξωτερικών σε σχετικό μήνυμά του ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης σημειώνει «το ΒREXIT έκανε απροσδόκητα την εμφάνισή του στη ζωή μας πριν από τρία χρόνια. Έκτοτε, συνεχίζει να μας απασχολεί με αμείωτη ένταση και να απορροφά σημαντικό πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και διπλωματικό κεφάλαιο, όχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ».

Όπως υπογράμμισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μίχαλος «δυστυχώς, οι τελευταίες εξελίξεις στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την κατάληψη της πρωθυπουργίας από τον Μπόρις Τζόνσον, δείχνουν μια άνευ συμφωνίας αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι δηλώσεις του νέου Βρετανού πρωθυπουργού κάνουν το σενάριο μιας άτακτης εξόδου όλο και πιο πιθανό. Η προοπτική αυτή ήδη δημιουργεί συνθήκες ακραίας αβεβαιότητας, καθώς οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες για τη βρετανική οικονομία, για τους πολίτες και για τις επιχειρήσεις της χώρας, αλλά και για τους οικονομικούς της εταίρους.

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας είναι γνωστό ότι η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο συνδέονται με στενούς οικονομικούς, εμπορικούς, αλλά και ανθρώπινους δεσμούς. Στο απευκταίο - αλλά υπαρκτό - σενάριο της μη επίτευξης συμφωνίας οι σχέσεις αυτές θα δοκιμαστούν.

Το Ηνωμένο Βασίλειο θα περιέλθει σε καθεστώς τρίτης χώρας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς το διμερές εμπόριο να διέπεται από κάποια διμερή εμπορική συμφωνία. Η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων θα πάψει και οι εμπορικές συναλλαγές θα διέπονται από τους γενικούς κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Όλα αυτά συνεπάγονται την επιβολή εθνικών δασμών και πρόσθετων τελωνειακών ή εισαγωγικών διατυπώσεων. Μεγάλη σημασία για την πορεία των εμπορικών σχέσεων Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου - και ιδιαίτερα για τις ελληνικές εξαγωγές - θα έχει η συγκεκριμένη εμπορική πολιτική που θα επιλέξει η χώρα, μετά την έξοδο. Αν ακολουθήσει, με άλλα λόγια, μια προστατευτική ή πιο ανοιχτή εμπορική πολιτική και - βεβαίως - αν η πολιτική αυτή θα προσαρμόζεται επιλεκτικά ανά τομέα. Τα εργαλεία πολιτικής που μπορούν να αξιοποιηθούν είναι αρκετά και περιλαμβάνουν από την επιβολή δασμών και ποσοστώσεων, μέχρι επιδοτήσεις, διμερείς και πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες.

Το μόνο βέβαιο, είναι ότι αυτή τη στιγμή κινούνται όλοι σε αχαρτογράφητα νερά.

Αυτό που εμείς, ως επιχειρηματική κοινότητα επιδιώκουμε, να ελαχιστοποιηθούν όσο αυτό είναι δυνατόν οι επιπτώσεις μιας άτακτης εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου για τις ελληνικές επιχειρήσεις, για την εξωστρέφεια και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί αφενός μέσω της σωστής ενημέρωσης και προετοιμασίας των ελληνικών επιχειρήσεων, απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο.

Αφετέρου, με αποτελεσματική κινητοποίηση σε επίπεδο πολιτικής και οικονομικής διπλωματίες, ώστε να διασφαλιστούν οι καλύτεροι δυνατοί όροι για τη συνέχιση των εμπορικών σχέσεων των δύο χωρών, την επόμενη ημέρα».

Από την πλευρά της η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων Χριστίνα Σακελλαρίδη δήλωσε στο ΑΠΕ- ΜΠΕ για το Brexit «αναμφίβολα η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στις εμπορικές συναλλαγές των ελληνικών επιχειρήσεων με την αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου. Ανεξάρτητα εάν το Brexit υλοποιηθεί με ένα τακτικό ή άτακτο τρόπο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξουν συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές. Η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας προκύπτει από τη διατάραξη της νομισματικής ισοτιμίας και την ισχυροποίηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Νομίσματος έναντι του βρετανικού νομίσματος, της στερλίνας. Σε μια τέτοια περίπτωση, τα ελληνικά προϊόντα που σήμερα εξάγονται στην Γηραιά Αλβιώνα θα καταστούν αυτόματα πιο ακριβά, χάνοντας σε ανταγωνιστικότητα. Την ίδια ώρα, οι εισαγωγές βρετανικών προϊόντων στην Ελλάδα θα καταστούν φθηνότερες και μοιραία θα αυξηθούν, πιέζοντας το εμπορικό έλλειμμα σε μια εποχή που παρατηρείται ανησυχητική άνοδός του. Επιπρόσθετα, ενδεχομένως να υπάρξει πλήγμα και στον ελληνικό τουρισμό, διότι τα ελληνικά πακέτα διακοπών θα καταστούν και αυτό αυτόματα πιο ακριβά για τους Βρετανούς τουρίστες. Ο ΠΣΕ παρακολουθεί τις εξελίξεις και τη συζήτηση γύρω από το Brexit και παραμένει σε εγρήγορση, προκειμένου να βοηθήσει όσο μπορεί στην προσπάθεια των Ελλήνων εξαγωγέων».

Σταθερή ανοδική η πορεία των ελληνικών εξαγωγών προς το ΗΒ

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, πρέπει να επισημανθεί, ότι από τότε που ξεκίνησε η συζήτηση περί Brexit, δεν φαίνεται να υπάρχει αρνητική επίπτωση στο εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών.

Όλα αυτά τα χρόνια, το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει στην πρώτη 10άδα των κυριότερων πελατών ελληνικών προϊόντων, το 2018 ήταν στην 8η θέση.

Την 5ετία 2014 - 2018 σημειώνεται μια σταθερή ανοδική ετήσια πορεία των εξαγωγών της Ελλάδας προς το Ηνωμένο Βασίλειο, που σωρευτικά σε αυτή την περίοδο καταγράφει αύξηση 5,4%.

Ως προς τις εισαγωγές, το 2018 ήταν στη 13η θέση στη λίστα των χωρών από όπου εισάγει προϊόντα η χώρα μας. Την 5ετία 2014 - 2018 σημειώνεται σωρευτικά άνοδο κατά 2,1%, δηλαδή μικρότερη από την αύξηση των εξαγωγών. Αυτό έχει ως συνέπεια, το διμερές εμπορικό ισοζύγιο να έχει φτάσει σχεδόν στο μισό το 2018 (-106 εκατ. ευρώ), συγκρινόμενο με το 2014 (-227 εκατ. ευρώ).

Αξίζει να αναφερθεί, ότι την αναφερόμενη 5ετία, έχει αυξηθεί σημαντικά το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών ως προς τα πετρελαιοειδή - καύσιμα, που αποτελούν πλέον το 2018 το 18% (από 6,2%) των ελληνικών εξαγωγών προς το Ηνωμένο Βασίλειο και το 13,4% (από 4,6%) των εισαγωγών προς τη χώρα μας.

Εξακολουθεί βέβαια το μεγαλύτερο ποσοστό (σχεδόν 49%) των εξαγωγών της Ελλάδας - αν και μειωμένο - προς το Ηνωμένο Βασίλειο να είναι βιομηχανικά προϊόντα. Σχεδόν 31% των εξαγωγών είναι αγροτικά προϊόντα (κυρίως γαλακτοκομικά, λαχανικά, φρούτα κ.α.)

Οι εισαγωγές από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την Ελλάδα, είναι σε ποσοστό της τάξης του 70% - 75% βιομηχανικά προϊόντα.

Σε ποσοστό 10,5% (από σχεδόν 15% το 2014) είναι οι εισαγωγές τροφίμων και ποτών (κυρίως ουίσκι και παρασκευασμένα τρόφιμα).

Σε πρόσφατη ομιλία του ο κ. Μίχαλος είχε αναφέρει πως σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2017, το Ηνωμένο Βασίλειο καταλαμβάνει την 11η θέση μεταξύ των εμπορικών εταίρων της Ελλάδος και την 8η μεταξύ των πελατών της χώρας μας. Ο όγκος του διμερούς εμπορίου αγαθών ανήλθε σε 2,3 δισ. ευρώ, με τις ελληνικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 1,12 δισ. ευρώ και τις εισαγωγές σε 1,18 δισ. ευρώ.

Ως προς το εμπόριο υπηρεσιών, το ισοζύγιο είναι ξεκάθαρα πλεονασματικό για τη χώρα μας. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών, με αιχμή τους κλάδους του τουρισμού και της ναυτιλίας ανέρχονται σε 3,9 δισ. ευρώ.

Επομένως, η υποτίμηση της αγγλικής λίρας έναντι του ευρώ που εκτιμάται ότι θα συντελεστεί λόγω του Brexit θα κάνει ακριβότερα τα ελληνικά προϊόντα για τους Βρετανούς, κάτι που σε συνδυασμό με τη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, θα έχει συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές.

Ιδιαίτερα στον τουρισμό αναμένεται μείωση του αριθμού των τουριστών προς την Ελλάδα. Η σημασία της βρετανικής αγοράς είναι καίρια για τον ελληνικό τουρισμό δεδομένου του μεγάλου μεγέθους της (2,4 εκατ. επισκέπτες / 2 δισ. ευρώ έσοδα το 2015). Επίσης, προβλήματα θα υπάρξουν στις τράπεζες λόγω της μείωσης της αξίας του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών από τοποθετήσεις σε βρετανικές τράπεζες.

Μήνυμα για το Brexit από τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών

Στο μήνυμα του ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης υπογραμμίζει «η ενδεχόμενη έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την EE, με όποιον τρόπο και αν γίνει (με ή χωρίς Συμφωνία Αποχώρησης), θα αλλάξει τη φυσιογνωμία και την λειτουργία της Ένωσης και θα έχει σημαντικές συνέπειες για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, τις οικονομίες και τις διοικήσεις των κρατών-μελών της. Mία διαδικασία αποχώρησης που θα καταλήξει σε έξοδο χωρίς συμφωνία σίγουρα δεν αποτελεί ενδεδειγμένη λύση. Για τον λόγο αυτό, η Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ υποστηρίζουν ανεπιφύλακτα την Συμφωνία Αποχώρησης, που συμφωνήθηκε τον Νοέμβριο του 2018, μεταξύ της ΕΕ και της Βρετανικής κυβέρνησης (και αναμένει τώρα την έγκριση του Βρετανικού κοινοβουλίου), ως μόνη λύση για μία ομαλή και οργανωμένη έξοδο.

Λόγω όμως των ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων και ενόψει της νέας προθεσμίας εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου στις 31 Οκτωβρίου 2019, οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι εθνικές κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής κυβέρνησης, εντατικοποιούν, ημέρα με την ημέρα, τις προσπάθειες προετοιμασίας τους για κάθε ενδεχόμενο και σενάριο αποχώρησης.

Ευθύς μόλις ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος και για το ΒREXIT, έθεσα δύο βασικές προτεραιότητες:

(α) την εντατικοποίηση της προετοιμασίας της Ελλάδας, ώστε να διασφαλίσουμε τα συμφέροντα της χώρας μας και να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις του BREXIT στους Έλληνες πολίτες και στην οικονομία και ασφάλεια μας και

(β) την ουσιαστική ενίσχυση της διμερούς μας σχέσης με το Ηνωμένο Βασίλειο σε όλους τους τομείς, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι, την επόμενη ημέρα, το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει στρατηγικός σύμμαχος και εταίρος της Ελλάδας.

Στο πλαίσιο αυτό, η ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών για το ΒREXIT απευθύνεται σε όλους τους ενδιαφερομένους, πολίτες και φορείς (κρατικές υπηρεσίες, επιχειρήσεις, οικονομικούς και επενδυτικούς παράγοντες κ.ά.), με στόχο:

* να εξηγήσει με απλό και κατανοητό τρόπο τι είναι το BREXIΤ

* να παρέχει τακτική ενημέρωση για τις πολιτικές και διαπραγματευτικές εξελίξεις και να προβάλει επικαιροποιημένες πληροφορίες για τυχόν αλλαγές στα δικαιώματά πολιτών, Ελλήνων στο Ηνωμένο Βασίλειο και Βρετανών στην Ελλάδα

* να κινητοποιήσει τους οικονομικούς, τουριστικούς, επιχειρηματικούς και επενδυτικούς φορείς της χώρας μας, ιδίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, σε συνεργασία με τις αρμόδιες κρατικές Αρχές, για να συνεχίσουν τις συναλλαγές τους με το Ηνωμένο Βασίλειο χωρίς προβλήματα και καθυστερήσεις

* να υποστηρίξει επικοινωνιακά τις Ελληνικές προετοιμασίες και τις ενημερωτικές πρωτοβουλίες του Υπουργείου Εξωτερικών για το BREXIT και

* να απαντήσει στα ερωτήματα των ενδιαφερομένων, μέσω της υπάρχουσας φόρμας επικοινωνίας.

Η προετοιμασία για το BREXIT μας αφορά όλους. Το επόμενο διάστημα οι εξελίξεις θα είναι καθοριστικές. Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών μπορούν οι επιχειρηματίες να αναζητούν απαντήσει στις απορίες τους και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ενός ενδεχόμενου BREXIT. (https://brexit.gov.gr/). Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές συχνές ερωτήσεις με τις απαντήσεις τους:

Η επιχείρησή σας θα επηρεαστεί από το Brexit αν:

* Διαθέτει προϊόντα ή παρέχει υπηρεσίες στο Ηνωμένο Βασίλειο

* Αγοράζει προϊόντα ή λαμβάνει υπηρεσίες από το Ηνωμένο Βασίλειο

* Μεταφέρει εμπορεύματα και πρόσωπα από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο

* Δεν έχει ποτέ δραστηριοποιηθεί εμπορικά σε χώρες εκτός ΕΕ

* Έχει θυγατρική στο Ηνωμένο Βασίλειο

* Έχει κατοχυρώσει διπλώματα ευρεσιτεχνίας, ευρωπαϊκά εμπορικά σήματα, γεωγραφικές ενδείξεις ή πιστοποιητικά φυτικής ποικιλίας στο Ηνωμένο Βασίλειο

* Χρησιμοποιεί άδειες τοποθέτησης προϊόντων στην αγορά ή εγκρίσεις που προέρχονται από οντότητες του Ηνωμένου Βασιλείου

* Απασχολεί Έλληνες υπαλλήλους στο Ηνωμένο Βασίλειο ή Βρετανούς υπαλλήλους στην Ελλάδα

* Συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα με Βρετανούς εταίρους.

Σε περίπτωση αποχώρησης χωρίς Συμφωνία:

Θα καταργηθεί η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, κεφαλαίων, υπηρεσιών και προσώπων (εργαζομένων, φοιτητών, ταξιδιωτών) και το δικαίωμα ελεύθερης εγκατάστασης.

Οι εμπορικές σχέσεις της Ε.Ε. με το Ηνωμένο Βασίλειο θα διέπονται από τους γενικούς κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, χωρίς την εφαρμογή προτιμησιακού καθεστώτος.

Θα απαιτούνται τελωνειακές διαδικασίες, θα υπάρχει υποχρέωση υποβολής διασαφήσεων εισαγωγής/ εξαγωγής/ διαμετακόμισης, τα εισαγόμενα εμπορεύματα θα υπόκεινται σε δασμούς και οι τελωνειακές αρχές μπορεί να απαιτούν εγγυήσεις για πιθανές ή υπάρχουσες τελωνειακές οφειλές.

Ορισμένα εμπορεύματα που διακινούνται από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο θα υπόκεινται σε απαγορεύσεις ή περιορισμούς, γεγονός που συνεπάγεται την απαίτηση έκδοσης του απαραίτητου πιστοποιητικού/άδειας (φυτοϋγειονομικό, κτηνιατρικό, διττής χρήσης κ.λ.π) από την αρμόδια Δημόσια Αρχή, ώστε να συνοδεύουν τα εμπορεύματα κατά το στάδιο εκτελωνισμού τους.

Πως θα προετοιμάσω την επιχείρησή μου για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ;

1. Αξιολογήστε τις επιπτώσεις στην επιχείρησή σας: εντοπίσετε όλες τις πιθανές συνέπειες του Brexit, άμεσες και έμμεσες (νομικές, ανθρώπινου δυναμικού, κόστους, τοποθεσίας δραστηριοτήτων, τρόπων μεταφοράς, δεδομένων, συμβάσεων, συνεργατικών έργων κ.λπ.).

2. Καταρτήστε σχέδιο έκτακτης ανάγκης: σχεδιάστε και προγραμματίστε μέτρα που πρέπει να λάβετε για τον μετριασμό των επιπτώσεων, στηριζόμενοι και σε φορείς που μπορούν να σας συμβουλεύσουν (κρατικές υπηρεσίες, Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια, Enterprise Greece, ομοσπονδίες ή επαγγελματικές ενώσεις, τμήματα πληροφορικής, νομικά, λογιστικά τμήματα εταιρείας σας, εκτελωνιστές σας).

3. Υλοποιήστε: προσδιορίσετε τις καταλληλότερες λύσεις, ενημερώστε τους συνεργάτες σας και εφαρμόστε τις απαραίτητες αλλαγές (συστήματα πληροφορικής, συμβάσεις, ανθρώπινο δυναμικό, εφοδιαστική αλυσίδα, παραγωγή, αγοραπωλησίες κ.λπ.).

Eιδικότερα, αν η επιχείρησή σας πραγματοποιεί συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο ή μεταφορές εμπορευμάτων μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου:

* Αν δεν το έχετε ήδη κάνει, καταχωρίστε την επιχείρησή σας στην εθνική τελωνειακή αρχή (intrel@otenet.gr & spapayanni@2001.syzefxis.gov.gr ) για να πραγματοποιεί συναλλαγές με χώρες εκτός ΕΕ.

* Εξετάστε κατά πόσον η επιχείρησή σας είναι έτοιμη να συνεχίσει τις συναλλαγές σας με το Ηνωμένο Βασίλειο ή μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου, δηλαδή κατά πόσον διαθέτει τις αναγκαίες:

1. ικανότητες σε ανθρώπινο δυναμικό (προσωπικό εκπαιδευμένο σε τελωνειακά θέματα)·

2. τεχνικές ικανότητες (συστήματα πληροφορικής και λοιπά)· και

3. τελωνειακές άδειες, όπως για ειδικά καθεστώτα (αποθήκευση, μεταποίηση ή για εμπορεύματα που υπάγονται στον κανόνα «ειδικής χρήσης»).

* Ρωτήστε την εθνική τελωνειακή αρχή σας σχετικά με τις υφιστάμενες τελωνειακές απλουστεύσεις και διευκολύνσεις που είναι διαθέσιμες για την επιχείρησή σας, όπως:

1. οι απλουστεύσεις για την υπαγωγή εμπορευμάτων σε τελωνειακό καθεστώς·

2. οι συνολικές εγγυήσεις, με μειωμένα ποσά ή απαλλαγές·

3. οι απλουστεύσεις για καθεστώτα διαμετακόμισης.

* Εξετάστε το ενδεχόμενο να υποβάλετε αίτηση για να σας χορηγηθεί η ιδιότητα του εγκεκριμένου οικονομικού φορέα (AEO) από την εθνική τελωνειακή αρχή σας.

* Αν έχετε εγγραφεί στη μικρή μονοαπευθυντική θυρίδα για τον ΦΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο, εγγραφείτε σε κράτος μέλος της ΕΕ των 27.

* Αν έχετε καταβάλει ΦΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2018, μπορείτε να υποβάλλετε ηλεκτρονική αίτηση μέσω της ΑΑΔΕ μέχρι και τις 29/3/2019. Ωστόσο, θα πρέπει να φροντίσετε να υποβάλλετε τις αιτήσεις σας για το εν λόγω διάστημα, τουλάχιστον 15 ημέρες πριν την 31η Οκτωβρίου 2019, ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για την ηλεκτρονική διαβίβασή τους από την Ελλάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο.

* Μιλήστε με τους επιχειρηματικούς εταίρους σας (προμηθευτές, διαμεσολαβητές, μεταφορείς,…), διότι το Brexit ενδέχεται να έχει επίσης επιπτώσεις και στην αλυσίδα εφοδιασμού σας.

* Αν έχετε καταβάλει ΦΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2018, υποβάλετε τις αιτήσεις επιστροφής ΦΠΑ αρκετά πριν από τις 31 Οκτωβρίου 2019, ώστε να διεκπεραιωθούν πριν από αυτήν την ημερομηνία.

* Μιλήστε με τους επιχειρηματικούς εταίρους σας (προμηθευτές, διαμεσολαβητές, μεταφορείς,…), διότι το Brexit ενδέχεται να έχει επίσης επιπτώσεις και στην αλυσίδα εφοδιασμού σας.

* Επισκεφθείτε τη σελίδα μας με ενότητες ηλεκτρονικής μάθησης σχετικά με τα τελωνεία και τη φορολογία για να διαπιστώσετε αν εσείς ή το πραοσωπικό σας χρειάζεστε επιπλέον κατάρτιση.

Για πιο λεπτομερείς τεχνικές πληροφορίες, μπορείτε να συμβουλεύεστε την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου περιέχονται «ανακοινώσεις ετοιμότητας» για ευρύ φάσμα θεμάτων, μεταξύ άλλων για τα τελωνεία και τη φορολογία. Για να λάβετε πρόσθετες πληροφορίες και βοήθεια, επικοινωνήστε με τις εθνικές σας αρχές, το τοπικό σας εμπορικό επιμελητήριο ή την κλαδική σας ένωση.