Κινητικότητα στο ζήτημα του Κοσόβου

Στη σερβική πρωτεύουσα αναμένεται να μεταβεί την εβδομάδα αυτή ο διαμεσολαβητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο διάλογο με την Πρίστινα Ρόμπερτ Κούπερ.

Οι πληροφορίες για το περιεχόμενο των συνομιλιών αυτών δίδονται με το «σταγονόμετρο» και προκαλείται η εντύπωση ότι καθοδηγούνται από τις σκοπιμότητες της κάθε πλευράς.

Είναι άλλωστε φανερό ότι η σερβική πολιτική ηγεσία προσπαθεί να δημιουργήσει την εντύπωση ότι το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας και ιδιαίτερα των ΗΠΑ υποδηλώνει την πρόθεση για επανεκκίνηση της διαδικασίας για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου.

Μάλιστα γίνεται λόγος για το «σχέδιο των τεσσάρων σημείων», το οποίο ποτέ δεν γνωστοποιήθηκε επισήμως, αλλά από ό,τι διέρρευσε προβλέπει: «ειδική λύση για το βόρειο Κόσσοβο που θα λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι οι Αλβανοί στο βορρά δεν αποτελούν πλειοψηφία, δεύτερον προστασία των μοναστηριών και της πολιτιστικής κληρονομιάς των Σέρβων , τρίτον προστασία της περιουσίας του κράτους και των πολιτών στο Κόσοβο (σ.σ. πιθανότατα εννοείται η περιουσία του σερβικού κράτους, κυρίως τα λιγνιτωρυχεία στο βορρά) και τέλος ΅παροχή εγγυήσεων για την ασφάλεια και το μέλλον των Σέρβων που ζουν νότια του ποταμού Ίμπαρ».

Ειδικά όσον αφορά στις τρεις τελευταίες προτάσεις στην ουσία καλύπτονται και από το σχέδιο Αχτισάρι που αποτέλεσε τη βάση για την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου και μόνο η πρώτη πρόταση θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης.

Το γεγονός ότι στο αποκαλούμενο «σχέδιο Τάντιτς» δεν αμφισβητείται η ανεξαρτησία του Κοσόβου αποτέλεσε πρόκληση για τους ξένους διπλωμάτες και ερμηνεύτηκε, ενδεχομένως, ως πρόθεση της Σερβίας να υποχωρήσει.

Από την πλευρά του ο πρέσβης της Γαλλίας στο Βελιγράδι Φρανσοά Ντενιό έσπευσε να δηλώσει ότι «το σχέδιο αυτό μπορεί να αποτελέσει καλή βάση για την οριστική επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου», με την προϋπόθεση «να γίνει σεβαστή η εδαφική ακεραιότητα του νεοσύστατου κράτους».

Θετικά αντέδρασε και ο Βρετανός πρέσβης στην Πρίστινα Λίαν Κλιφ, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «είναι ανάγκη πριν από την έναρξη κάποιου διαλόγου επί του σχεδίου να διαλυθούν οι παράλληλοι θεσμοί των Σέρβων στο βόρειο Κόσοβο».

Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση που διαμορφώθηκε, διεκδικώντας για ακόμη μία φορά καταλυτικό ρόλο. Η χρονική συγκυρία ευνοεί την πρόθεσή τους αυτή, αφού το Μάρτιο εξετάζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση το αίτημα της Σερβίας να λάβει καθεστώς προς ένταξη χώρας, ενώ οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές στη Σερβία, το Μάιο, καθιστούν «ευάλωτη» τη σερβική πολιτική ηγεσία που θέλει «παση θυσία» να παρουσιάσει κάποια πρόοδο στην ευρωπαϊκή πορεία προτού ανοίξουν οι κάλπες.

Η δήλωση, σήμερα, στο σερβικό πρακτορείο ειδήσεων Τανγιούγκ της εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Βικτώρια Νάιλαντ ότι «οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν το διάλογο Βελιγραδίου-Πρίστινας, την ομαλοποίηση των σχέσεων των δύο χωρών και αυτό θα αποτελέσει βασικό σημείο στην πορεία ένταξης της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένταξη», προδίδει το ενδιαφέρον, αλλά και την τακτική που θα ακολουθήσει η Ουάσιγκτον.

Μία τακτική που δεν θα δείχνει τόσο επιτακτική όσο στο παρελθόν, αλλά θα αφήνει και περιθώρια υποκειμενικής ερμηνείας στη σερβική πολιτική ηγεσία.

Αυτό, υποδηλώνει και η προχθεσινή δήλωση του Αμερικανού βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Φίλιπ Ρίκερ, μετά τη συνάντηση με τον κ. Τάντιτς, ότι «η Ουάσιγκτον δεν ζητάει από τη Σερβία να παραιτηθεί από την απόφαση 1244 του Σ.Α του ΟΗΕ του 1999».

Ο κ. Ρίκερ δεν έχει διευκρινίσει ακόμη πως γίνεται, να ζητείται από τη Σερβία «να ομαλοποιήσει τις σχέσεις με το Κόσοβο» και παράλληλα να σέβεται την απόφαση 1244 που ορίζει το Κόσσοβο ως αναπόσπαστο μέρος της Σερβίας. Η δήλωση αυτή, ωστόσο, χρησιμοποιήθηκε από τον κ. Τάντιτς για «εσωτερική κατανάλωση», χαρακτηρίζοντάς τη θετική εξέλιξη.

Πάντως πολιτικοί αναλυτές στο Βελιγράδι εκτιμούν ότι η σερβική πολιτική ηγεσία αρχίζει πλέον να κατανοεί ότι το Κόσοβο θα αποτελέσει εμπόδιο στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Ο Μπόγιαν Μπίρκιτς από τη ΜΚΟ «Φόρουμ Διεθνών Σχέσεων» εκτιμά ότι «το Βελιγράδι προσπαθεί να εξέλθει από το αδιέξοδο στο θέμα του Κοσόβου, διατηρώντας κάποια ίχνη αξιοπρέπειας».

Ο αναλυτής Ντούσαν Γιάνιτς υποστηρίζει πως το «σχέδιο Τάντιτς» αποτελεί μια «απεγνωσμένη προσπάθεια» της σερβικής πολιτικής ηγεσίας να πείσει προεκλογικά την κοινή γνώμη ότι «υπάρχουν ακόμη ελπίδες για το Κόσοβο και ότι η πολιτική στάση και Κόσοβο και Ευρώπη δεν απέτυχε».