Βαλερί Ζισκάρ Ντ'Εστέν: Ο εκσυγχρονιστής της γαλλικής κοινωνίας πέθανε από επιπλοκές λόγω κορονοϊού

Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ ντ’Εστέν πέθανε βράδυ της Τετάρτης (2/12) εξαιτίας «επιπλοκών» του COVID-19 ενώ βρισκόταν στην κατοικία του στο Λουάρ-ε-Σερ, διευκρίνισε η οικογένειά του.

«Η κατάσταση της υγείας του είχε επιδεινωθεί και πέθανε εξαιτίας επιπλοκών του COVID-19», ανέφερε η οικογένεια σε δελτίο Τύπου το οποίο εστάλη στο Γαλλικό Πρακτορείο.

«Όπως ήταν η επιθυμία του, η κηδεία του θα γίνει σε στενό οικογενειακό κύκλο», σύμφωνα με την οικογένεια και το Ίδρυμα που φέρει το όνομά του.

Ο κεντροδεξιός πρώην πρόεδρος, εισήχθη τον Σεπτέμβριο σε νοσοκομείο της πόλης Τουρς, στη δυτική Γαλλία, με αναπνευστικά προβλήματα.

Ανέρρωσε, αλλά εισήχθη εκ νέου σε νοσοκομείο στα μέσα του Νοεμβρίου.

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του (1974-81), προώθησε τον εκσυγχρονισμό της γαλλικής κοινωνίας, ενώ υπήρξε και ένας από τους αρχιτέκτονες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Ποιος ήταν ο ιστορικός Γάλλος πρόεδρος

Ο νεότερος πρόεδρος της 5ης γαλλικής Δημοκρατίας όταν εξελέγη, το 1974, ήθελε να γίνει η ενσάρκωση του εκσυγχρονισμού, που πίστευε ακράδαντα πως θα θριάμβευε, όπως πολλοί στα φιλελεύθερα κεντροδεξιά και χριστιανοδημοκρατικά κόμματα που οικοδόμησαν τη μεταπολεμική Ευρώπη.

Διαπρεπής οικονομολόγος και συγγραφέας πολλών βιβλίων, ο Ντ’ Εστέν ήταν από το 2003 μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας.

«Προσωπικός φίλος» του Κωνσταντίνου Καραμανλή - του διέθεσε το προεδρικό αεροσκάφος του για να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1974 - ο Ντ’ Εστέν δήλωνε το 2019 σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Καθημερινή ότι χάρη σε εκείνον «η Ελλάδα μπόρεσε να βρει τον δρόμο προς τη δημοκρατία και να γίνει, το 1981, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Ο Βαλερί Μαρί Ρενέ Ζορς Ζισκάρ ντ’ Εστέν, όπως ήταν το πλήρες όνομά του γεννήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1926. Υπήρξε μέλος της γαλλικής αντίστασης και από τα 18 του χρόνια, το 1944, μέλος της πρώτης στρατιάς της Ελεύθερης Γαλλίας. Έλεγε πως θαύμαζε δύο άνδρες: τον στρατηγό Σαρλ ντε Γκολ και τον Ζαν Μονέ, πατέρα της Ευρώπης.

Η οικογένεια ντ' Εστέν κατάγεται από τη νοτιοκεντρική περιοχή της Ωβέρνης με δικό τους πύργο στο Σαμελιέρ. Αποφοίτησε από το Λύκειο Ζανσόν ντε Σαλλύ του Παρισιού. Κατά την περίοδο της νεότητάς του υπηρέτησε στα τεθωρακισμένα της Στρατιάς της Ελεύθερης Γαλλίας.

Στις 17 Δεκεμβρίου 1952 παντρεύτηκε την Ανν Αιμόν ντε Μπραντές της μεγάλης οικογένειας των βιομηχάνων χάλυβος.

Μετά τις σπουδές του στην Grande Ecοle - ENA, τελειώσε την Πολυτεχνική Σχολή αποφοιτώντας έκτος στη σειρά, διορίστηκε Οικονομικός Επιθεωρητής. Με το Ανεξάρτητο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εξελέγη βουλευτής στη Γαλλική εθνοσυνέλευση.

Το 1959 διορίστηκε υφυπουργός Οικονομικών και τρία χρόνια αργότερα Υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας σε ηλικία 36 ετών και πέρασε στην ιστορία ως ο νεαρότερος Γάλλος Υπουργός Οικονομικών.

Ήταν μόλις 48 ετών όταν κέρδισε για πρώτη φορά τις εκλογές το 1974 με το 50,8% των ψήφων έναντι του Φρανσουά Μιτεράν, σε μια Γαλλία που ενταφίαζε τριάντα χρόνια οικονομικής ακμής και προσπαθούσε ακόμα να χωνέψει τον Μάη του ’68. Ήταν ο πρώτος μη γκολικός πολιτικός που αναδείχθηκε στην προεδρία της Γαλλίας έπειτα από δεκαετίες.

Το πρώτο διάστημα μετά την επικράτησή του, έπνευσε άνεμος ελευθερίας στη Γαλλία, έπειτα από τα χρόνια του Ντε Γκολ και του Πομπιντού. Οι προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που προώθησε — ενηλικίωση στα 18, αποποινικοποίηση της άμβλωσης — είχαν φόντο το, χωρίς προηγούμενο για τη χώρα, προσωπικό του στυλ, τις φωτογραφήσεις ενώ έκανε σκι ή στο ποδοσφαιρικό γήπεδο, τις προεκλογικές αφίσες στις οποίες εικονιζόταν με την κόρη του, τις τηλεοπτικές ευχές για το νέο έτος μαζί με τη σύζυγό του.

Ο πολιτικός με την λεπτή σιλουέτα που δεν δίσταζε να παίξει ακορντεόν στην τηλεόραση τα πρώτα χρόνια επέλεγε να αψηφά συμβάσεις και τυπικότητες, καλώντας απλούς Γάλλους για δείπνο μια φορά την εβδομάδα, ανοίγοντας τις πόρτες της προεδρίας σε εργαζόμενους στην αποκομιδή των απορριμμάτων, μετανάστες από το Μαλί, για να πάρουν μαζί χριστουγεννιάτικο πρόγευμα — μεταμορφώνοντας την πολιτική επικοινωνία, που ήταν ακόμα πολύ άκαμπτη. Το γαλλικό ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο (Office de Radio et Télévision françaises, ORTF) καταργήθηκε τέσσερις μήνες αφού ανέλαβε την εξουσία.

Ο Ντ’ Εστέν, καθαρό προϊόν της γαλλικής ελίτ, έγινε για πρώτη φορά μέλος της κυβέρνησης το 1959· ήταν υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Δήμαρχος της Σαμαλιέρ, του πολιτικού οχυρού του στην Ωβέρνη, επισκίασε τον Ζακ-Σαμπάν Ντελμάς για να μετατραπεί σε αδιαφιλονίκητο ηγέτη της γαλλικής δεξιάς ως την εκλογική του νίκη το 1974.

Έπειτα από την πολλά υποσχόμενη αρχή της προεδρίας του, ο Ντ’ Εστέν, στον οποίο ο γαλλικός Τύπος αναφερόταν συχνά με το ακρώνυμο VGE, θα βρισκόταν αντιμέτωπος με την πρώτη του κρίση το 1976, όταν ο πρωθυπουργός του, ο γκολικός μετέπειτα πρόεδρος Ζακ Σιράκ, παραιτήθηκε.

Ήταν ο ηγέτης που ανέλαβε την πρωτοβουλία για να δημιουργηθεί η G7, το κλαμπ των ηγετών των πιο οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών του κόσμου, ενώ συνέβαλε καθοριστικά να εδραιωθεί ο λεγόμενος γαλλογερμανικός άξονας, μαζί με τον καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ.

Η επιβράδυνση της γαλλικής οικονομίας μετά την πετρελαϊκή κρίση, τα σκάνδαλα — η ύποπτη αυτοκτονία του υπουργού του Ρομπέρ Μπουλάν, τα διαμάντια που του πρόσφερε ο ηγέτης της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας Ζαν-Μπεντέλ Μποκασά — και η στροφή του σε πιο συντηρητικές πολιτικές θέσεις και στη λιτότητα έπληξαν τη δημοτικότητά του.

Τη 10η Μαΐου 1981, δεν κατάφερε να επανεκλεγεί, ηττήθηκε με διαφορά ενός εκατομμυρίου ψήφων από τον Φρανσουά Μιτεράν, που θα γινόταν ο πρώτος αριστερός πρόεδρος της 5ης γαλλικής Δημοκρατίας, που εγκαθιδρύθηκε το 1958. «Δεν είχα φανταστεί ποτέ την ήττα», θα παραδεχόταν αργότερα.

Έπειτα από μια αποχώρηση που έχει μείνει στη μνήμη πολλών για την άδεια καρέκλα που απέμεινε στο πλάνο μετά το τελευταίο του προεδρικό διάγγελμα, ο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν πέρασε βαθιά κατάθλιψη. Αυτό που θυμόταν περισσότερο, θα έγραφε το 2006, δεν ήταν «η ταπείνωση», αλλά κάτι πολύ πιο οδυνηρό: «η απόγνωση του να αφήνεις το έργο σου ανολοκλήρωτο».

Σιγά-σιγά, το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, ο VGE — ή, κατά το πολύ λιγότερο κολακευτικό προσωνύμιο της εφημερίδας Le Canard Enchaîné, «ο πρώην» (L’Ex) — και οι πολιτικές του ιδέες άρχισαν να χάνονται από το πολιτικό τοπίο.

Ο πρώην αρχηγός του κράτους, ευρωβουλευτής από το 1989 ως το 1993, πεπεισμένος ευρωπαίος, θα επιδίωκε μολαταύτα να επιτύχει έναν τελευταίο μεγαλεπήβολο στόχο: να εκλεγεί πρόεδρος της Ευρώπης. Το 2001, ονομάστηκε πρόεδρος της Συνέλευσης για το Μέλλον της Ευρώπης, που επιφορτίστηκε με την κατάρτιση ευρωπαϊκού συντάγματος — που όμως θα απορριπτόταν στο δημοψήφισμα του 2005 (το όχι επικράτησε με το 55%).

Ως πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, ο Ντ’ Εστέν ήταν μέλος του Συνταγματικού Συμβουλίου. Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Οβέρνης από το 1986 έως το 2004.

Το 2003, εξελέγη στη Γαλλική Ακαδημία, παίρνοντας τη θέση που είχε ο φίλος του και πρώην πρόεδρος της Σενεγάλης Λεόπολντ Σεντάρ Σενγκόρ. Σε ηλικία 94 ετών και 304 ημερών, ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν ήταν ο μακροβιότερος Γάλλος πρόεδρος στην ιστορία.

Η σχέση του με την Ελλάδα και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή

Ο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν ήταν ένας από τους πλέον εμβληματικούς πολιτικούς της σύγχρονης εποχής, ενώ θεωρούταν κι ένας από τους μεγαλύτερους φιλέλληνες Ευρωπαίους ηγέτες.

Ο εκλιπών ήταν προσωπικός φίλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή και μάλιστα του είχε παραχωρήσει το προεδρικό αεροσκάφος της Γαλλίας για να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1974 και να ηγηθεί της πρώτης κυβέρνησης μετά τη δικτατορία. Με την επίσκεψή του ένα χρόνο μετά στην χώρα μας, ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ΄Εστέν νομιμοποιούσε παγκοσμίως την μεταπολίτευση αφού η Ελλάδα είχε μπει στο περιθώριο λόγω της δικτατορίας.

Το καθεστώς πιεζόμενο από την έκρυθμη κατάσταση στην Κύπρο ζητά από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέψει και να αναλάβει την εξουσία. Το μόνο που έχει να κάνει ο μετέπειτα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι να βρει ένα μέσο για να βρεθεί στην Αθήνα.

Ήταν ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας, Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν που του παραχώρησε το προεδρικό αεροσκάφος με το οποίο επέστρεψε στην Αθήνα, πριν ορκιστεί νέος πρωθυπουργός της χώρας ενώπιον του στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη, τον οποίο είχε τοποθετήσει Πρόεδρο της Ελλάδας, η Δικτατορία.

«Θα επαναλάβω τας λέξεις του Αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών (σ.σ. Χάρι Τρούμαν) όταν του ανεκοινώθη ο θάνατος του Προέδρου Ρούσβελτ: Boys pray for me (Παιδιά, προσεύχεσθε δι΄ εμέ)», ήταν τα λόγια που είπε, προτού ξεκινήσει το τετράωρο ταξίδι του για την Αθήνα.

Η άφιξή του ήταν προγραμματισμένη για τις 02:00 μετά τα μεσάνυχτα.

Στο αεροδρόμιο του Ελληνικού υπήρχε πλήθος κόσμου το οποίο είχε φτάσει μέχρι τον διάδρομο προσγείωσης για να αποθεώσει τον Εθνάρχη ο οποίος επέστρεφε στην Ελλάδα, μετά από περίπου 11 χρόνια.

«Η μεγαλύτερη συγκέντρωση από την εποχή της απελευθερώσεως» ακούγεται στο βίντεο που αποτυπώνει τις εικόνες της επιστροφής στην Ελλάδα του Κωνσταντίνου Καραμανλή στις 24 Ιουλίου του 1974.

Ο ντ'Εστέν επισκέφτηκε την Αθήνα λίγο καιρό μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το 1975.

Στην ατζέντα των δυο ανδρών βρίσκεται το «ξεπάγωμα» της Συμφωνίας Σύνδεσης της χώρας με την ΕΟΚ αλλά και το Κυπριακό.

Ο Γάλλος φίλος της Ελλάδας εκφράζει τότε την «ιδιαίτερα θετική γνώμη της Γαλλίας» στο θέμα της ελληνικής ένταξης στο κλαμπ των ευρωπαϊκών χωρών.

Τέσσερα περίπου χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1979, ξαναέρχεται στην Ελλάδα για την υπογραφή της προσχώρησης της Ελλάδας στην Ένωση.

«Η Ελλάδα είναι μια χώρα της Ανατολής - Κακώς τη δεχθήκαμε στην Ευρώπη»

Το γερμανικό περιοδικό Spiegel παρουσίασε το 2012 μια κοινή συνέντευξη του Βαλερί Ζισκάρ ντ'Εστέν με τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας, Χέλμουτ Σμιτ.

Σε αυτή τη συνέντευξη - συζήτηση, οι δύο ηγέτες μίλησαν για την ιστορική διαδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα λάθη που έχουν γίνει, αλλά και πώς θα πρέπει να πορευτεί η ευρωπαϊκή οικογένεια στο μέλλον.

«Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, ήταν λάθος να δεχτούμε την Ελλάδα. Η Ελλάδα απλά δεν ήταν έτοιμη. Η Ελλάδα είναι βασικά μια ανατολική χώρα. Χέμλουτ, θυμάμαι ότι είχες εκφράσει τον σκεπτικισμό σου προτού γίνει δεκτή η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1981. Ήσουν σοφότερος από εμένα. Το Eurogroup δεν μπορεί να μεγαλώνει συνεχώς», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, ο οποίος άλλοτε ήταν ένθερμος υποστηρικτής της χώρας μας και της συμμετοχής της στην Ένωση.

Οι δύο άνδρες ταυτίστηκαν στο ότι η Ευρωζώνη θα βγει αλώβητη από την κρίση, ωστόσο επισημαίνουν πως δεν θα έπρεπε να γίνει καμία άλλη χώρα δεκτή πλην της Πολωνίας.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Κορονοϊός – Μητσοτάκης: Κλειστά τα μπαρ μέχρι να έχουμε τα εμβόλια - Τι θα γίνει με το λιανεμπόριο