Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας 2021: «Πρωτιές», ανισότητες και προκλήσεις στην εποχή της πανδημίας

Η φετινή Ημέρα της Γυναίκας δεν μοιάζει με καμία προηγούμενη. Οι γυναίκες ανά τον πλανήτη γιορτάζουν αγώνες και κεκτημένα στη σκιά μιας καταστροφικής πανδημίας που μπορεί να επιδείνωσε τις υπάρχουσες ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων σε σχεδόν όλους τους τομείς της ζωής, επανέφερε ωστόσο επιτακτικά στο προσκήνιο τον ηγετικό ρόλο των γυναικών και την ικανότητά τους στη διαχείριση κρίσεων.

Η παγκόσμια ημέρα είναι αφιερωμένη φέτος στις προσπάθειες των γυναικών να πετύχουν την ισότητα σ’ έναν κόσμο που προσπαθεί να ορθοποδήσει έχοντας πληγεί από τον κορονοϊό. «Γυναίκες στην ηγεσία: Εξασφαλίζοντας ένα ισότιμο μέλλον στην εποχή του κορονοϊού».

Αυτό είναι το θέμα που επέλεξε ο ΟΗΕ για να τιμήσει την 8η Μαρτίου και να υμνήσει τις γυναίκες πρώτης γραμμής, εργαζόμενες στην υγεία, πωλήτριες σε σουπερμάρκετ, μητέρες που φροντίζουν τα παιδιά τους ενώ
κάνουν τηλεργασία, γυναίκες που υπέστησαν ενδοοικογενειακή βία και γυναίκες που έχασαν τη δουλειά τους.

Η ανισότητα είναι γένους θηλυκού

Οι γυναίκες επηρεάστηκαν δυσανάλογα από την πανδημία του κορονοϊού. Αποτελούν άλλωστε την πλειοψηφία των εργαζομένων στην υγεία και σε άλλες θέσεις εργασίας της πρώτης γραμμής. Οι υγειονομικοί κίνδυνοι για τις γυναίκες αυξήθηκαν, όπως και ο φόρτος εργασίας τους και οι δυσκολίες στην εξισορρόπηση μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής, σύμφωνα με έκθεση της Ε.Ε, που δόθηκε στη δημοσιότητα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας.

Οι γυναίκες ανέλαβαν επίσης περισσότερες ευθύνες κατά τη διάρκεια των lockdowns. Το γεγονός αυτό επιβάρυνε την ασφάλεια τους, με την ενδοοικογενειακή βία να αυξάνεται από τη Γαλλία και τη Λιθουανία μέχρι την Ιρλανδία και την Ισπανία κατά το πρώτο lockdown στην Ευρώπη, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιοποίησε το Reuters.

Oι γυναίκες μπορεί να είναι περισσότερες αριθμητικά από τους άνδρες στην πρώτη γραμμή της υγειονομικής περίθαλψης, δεν έχουν όμως ισότιμη εκπροσώπηση στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Για παράδειγμα, στις εθνικές ειδικές ομάδες που έχουν συσταθεί σε 87 χώρες για την καταπολέμηση του κορονοϊού, επικεφαλής ήταν κατά 85,2 % άντρες.

Γυναίκες στην Πολιτική – Πού βρισκόμαστε

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες υπο-εκπροσωπούνται σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων παγκοσμίως. Οι γυναίκες υπηρετούν ως αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων μόνο σε 22 χώρες ενώ 119 χώρες στον κόσμο δεν έχουν εκλέξει ποτέ γυναίκα ηγέτη. Με αυτούς τους ρυθμούς, η ισότητα των φύλων στις υψηλότερες θέσεις εξουσίας δεν θα επιτευχθεί τα επόμενα 130 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.

Μόνο 10 χώρες έχουν γυναίκα αρχηγό κράτους και 12 χώρες έχουν γυναίκα αρχηγό κυβέρνησης. Σε ολόκληρο τον κόσμο μόνο το 21 % των υπουργών στις κυβερνήσεις είναι γυναίκες, ενώ 14 χώρες έχουν πετύχει ποσοστό 50% και πλέον της γυναικείας εκπροσώπησης στα υπουργικά συμβούλια.

Η υγειονομική κρίση αναμένεται να αντιστρέψει την πρόοδο των γυναικών στο χώρο εργασίας, επιβεβαιώνει και πρόσφατη μελέτη της PwC. Σύμφωνα με την έκθεση της εταιρείας, η πανδημία θα επαναφέρει την
ποσόστωση που έχει επιτευχθεί στους χώρους εργασίας στα επίπεδα του 2017.

Τα «καλά νέα» για τις γυναίκες

Η Κάμαλα Χάρις έγινε η πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος στην ιστορία των Η.Π.Α. Η 56χρονη γερουσιαστής της Καλιφόρνια, είναι η πρώτη γυναίκα, πρώτη μαύρη και πρώτη με καταγωγή από την Ασία, που έφθασε στο νούμερο δύο της αμερικανικής κυβέρνησης.

«Μπορεί να είμαι η πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος, δεν θα είμαι όμως η τελευταία. Γιατί κάθε μικρό κορίτσι που παρακολουθεί απόψε, βλέπει ότι η χώρα αυτή, είναι η χώρα που δίνει ευκαιρίες, ανεξάρτητα την καταγωγή σου» είπε στην επινίκια ομιλία της, κάνοντας ξεχωριστή αναφορά στην μητέρα της, αλλά και τις γενιές των γυναικών που άνοιξαν το δρόμο για εκείνη.

Στον υπόλοιπο κόσμο, η Φινλανδία εξέλεξε νέα κυβέρνηση συνασπισμού με επικεφαλής πέντε γυναίκες (2019), η άμβλωση αποποινικοποιήθηκε στη Β. Ιρλανδία και στο Σουδάν καταργήθηκε νόμος που έλεγχε τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες συμπεριφέρονταν και ντύνονταν δημόσια. Τέλος σε κάθε γωνιά της γης οι γυναίκες συνέχισαν να καταγγέλλουν βιαιοπραγίες και αδικίες εις βάρος τους, καθώς το κίνημα #MeToo -που ξεκίνησε το 2017 με το ξέσπασμα της υπόθεσης κατά του Χάρβι Ουάινστιν το 2017- συνέχισε να μεγαλώνει.

H ολυμπιονίκης ιστιοπλοΐας, Σοφία Μπεκατώρου, με τη δημόσια καταγγελία του βιασμού της σε ηλικία 21 ετών, άνοιξε το δρόμο για το ελληνικό #ΜeToo, δίνοντας δύναμη σε δεκάδες γυναίκες να μιλήσουν.

Η «Ιστορία» της 8ης Μαρτίου

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γεννήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα από το εργατικό κίνημα. Οι σπόροι φυτεύτηκαν το 1908, όταν χιλιάδες γυναίκες βγήκαν γυναίκες στους δρόμους της Νέας Υόρκης ζητώντας λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερους μισθούς και δικαίωμα ψήφου και καρποφόρησαν στις 8 Μαρτίου του 1917, στην τότε πρωτεύουσα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας Πέτρογκραντ όταν οι εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας διαδήλωσαν στους δρόμους την πόλης, σηματοδοτώντας την αρχή της ρωσικής επανάστασης.

Η ιδέα να γιορτάζεται η ημέρα της γυναίκας παγκοσμίως ανήκε στη Γερμανίδα ακτιβίστρια Κλάρα Τσέτκιν, ηγετική φυσιογνωμία του εργατικού κινήματος. Πρότεινε καθιέρωσή της το 1910 σε ένα Διεθνές Συνέδριο Εργαζόμενων Γυναικών στην Κοπεγχάγη ως ένα βήμα για την προώθηση της ισότητας των δύο φύλων και την κατοχύρωση του εκλογικού δικαιώματος.

Τουλάχιστον 100 γυναίκες από 17 χώρες, συμφώνησαν ομόφωνα στην πρότασή της. Γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1911, στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Το 1975 η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας» από τα Ηνωμένα Έθνη. Και έκτοτε έγινε αφορμή περισυλλογής και μνήμης για τους αγώνες των γυναικών και τις κατακτήσεις τους στην κοινωνία, την πολιτική και την οικονομία, αλλά πάνω από όλα υπενθύμιση για τις συνεχιζόμενες ανισότητες.

Πώς γιορτάζεται η ημέρα διεθνώς

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι εθνική εορτή σε πολλές χώρες, ανάμεσά τους και η Ρωσία, όπου οι πωλήσεις λουλουδιών τη συγκεκριμένη μέρα διπλασιάζονται.

Στην Κίνα, οι γυναίκες δικαιούνται μισή ημέρα άδεια την 8η Μαρτίου, σύμφωνα με τις οδηγίες του Κρατικού Συμβουλίου, αν και πολλοί εργοδότες δεν το τηρούν πάντα. Στην Ιταλία, για τον εορτασμό της ημέρας, οι άνδρες προσφέρουν στις γυναίκες μιμόζες.

Η Ιταλίδα κομμουνίστρια Τερέζα Ματέι, το 1946, επέλεξε τη μιμόζα ως σύμβολο της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας στην Ιταλία, επειδή τα γαλλικά σύμβολα όπως η βιολέτα, ήταν πολύ σπάνια και ακριβά για τη μεταπολεμική Ιταλία.

Στις ΗΠΑ, ο Μάρτιος είναι ο μήνας που οι γυναίκες έγραψαν ιστορία. Μια προεδρική διακήρυξη που εκδίδεται κάθε χρόνο τιμά τα επιτεύγματα των Αμερικανίδων.

Φέτος η ημέρα εορτάζεται κατά κύριο λόγο ψηφιακά, με διαδικτυακές εκδηλώσεις και ομιλίες σε όλο τον κόσμο. Με τις πορείες να απουσιάζουν φέτος λόγω κορονοϊού, γυναίκες αλλά και άνδρες σε όλο τον κόσμο φωτογραφίζονται με το χέρι ψηλά και ανεβάζουν τις εικόνες με hashtag #ChooseToChallenge. Με τον τρόπο αυτό δείχνουν ότι είναι έτοιμοι να ενώσουν τη φωνή τους και να προκαλέσουν τον κόσμο για να έρθει η αλλαγή. Διεκδικούν το τέλος κάθε ανισότητας και προκατάληψης.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.