ΗΠΑ εναντίον Κίνας: Τα δύο νέα «στρατόπεδα» στα οποία χωρίζεται ο πλανήτης και οι συμμαχίες τους
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, από πλευράς, της, φαίνεται πρόθυμη να αναλάβει τον ρόλο του ηγέτη του δεύτερου «στρατοπέδου», εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων δυνάμεων στον πλανήτη.
Σύμφωνα με τον Χένρι Κίσιντζερ, βετεράνο της αμερικανικής διπλωματίας, οι ΗΠΑ θα πρέπει να έρθουν σε συνεννόηση με την Κίνα σχετικά με μια νέα παγκόσμια τάξη, προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα, ή ο κόσμος θα βρεθεί απέναντι σε μια επικίνδυνη περίοδο σαν εκείνη που προηγήθηκε του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο 97χρονος Κίσιντζερ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής τη δεκαετία του 1970, ενώ ήταν υπουργός Εξωτερικών επί Ρίτσαρντ Νίξον και Τζέραλντ Φορντ. Μιλώντας πρόσφατα σε εκδήλωση του Chatham House, ο Κίσιντζερ είπε ότι το μεγάλο ερώτημα ήταν κατά πόσον οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στη Δύση θα μπορούσαν να έρθουν σε συνεννόηση με την Κίνα σχετικά με μια νέα, διαφορετική παγκόσμια τάξη στον κόσμο.
«Αν δεν φτάσουμε σε αυτό το σημείο…τότε θα είμαστε σε μια κατάσταση όπως αυτή πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη, όπου θα υπάρχουν συνέχεια συγκρούσεις που επιλύονται σε άμεση βάση, μα μία από αυτές θα τεθεί εκτός ελέγχου κάποια στιγμή» είπε χαρακτηριστικά.
«Είναι πολύ πιο επικίνδυνο σήμερα από ό,τι ήταν τότε» είπε ο Κίσιντζερ, σημειώνοντας πως οι υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμοί που υπάρχουν και στις δύο πλευρές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια καταστροφική σύγκρουση.
Ο βετεράνος διπλωμάτης είπε ότι οι ΗΠΑ θα δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να ανταγωνιστούν έναν αντίπαλο όπως η Κίνα, που σύντομα θα είναι μεγαλύτερος και πιο προηγμένος σε κάποιους τομείς. Το άλλο ερώτημα, σημείωσε, είναι το κατά πόσον η ίδια η Κίνα θα αποδεχόταν μια τέτοια νέα τάξη.
Επίσης, ο Κίσιντζερ επαίνεσε τις οργανωτικές δυνατότητες της Κίνας ως προς την τεχνολογική εξέλιξη υπό κρατικό έλεγχο, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως η Δύση πρέπει να ανεβάσει ρυθμούς και να «πιστέψει στον εαυτό της»: «Αυτό είναι εσωτερικό μας πρόβλημα, όχι κινεζικό».
Ωστόσο τόνισε πως η οικονομική ισχύς της Κίνας δεν σημαίνει αυτόματα πως θα είναι ανώτερη σε όλους τους τομείς της τεχνολογίας αυτόν τον αιώνα.
Δυτική δημοκρατία εναντίον απολυταρχίας
Ανεξαρτήτως του αν το να ορίζεται η αντιπαράθεση αυτή ως νέος «Ψυχρός Πόλεμος» είναι σωστό ή όχι, η «συμμαχία δημοκρατιών» που θέλει να δημιουργήσει ο Τζο Μπάιντεν φαίνεται πως σύντομα θα βρει μπροστά της κάτι αντίστοιχο, καθώς, όπως σημειώνει σε άρθρο του o Στίβεν Λι Μάγιερς, ανταποκριτής των New York Times στο Πεκίνο, η Κίνα επιδιώκει να δείξει πως και η ίδια δεν στερείται συμμαχιών.
Λίγες ημέρες μετά τη σε υψηλούς τόνους συνάντηση Κινέζων με Αμερικανούς αξιωματούχους στην Αλάσκα, ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, μαζί με τον Ρώσο ομόλογό του, αποκήρυξαν τις δυτικές παρεμβάσεις και κυρώσεις. Επίσης, μετά μετέβη στη Μέση Ανατολή, επισκεπτόμενος παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ (μεταξύ των οποίων η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία), καθώς και το Ιράν. Ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, απευθύνθηκε επίσης στην Κολομβία και εξέφρασε στήριξη προς τη Βόρεια Κορέα.
Το μήνυμα ήταν σαφές: Η Κίνα θέλει να καθιερωθεί ως ο άλλος «μεγάλος παίκτης» που αμφισβητεί την υπάρχουσα παγκόσμια τάξη, της οποίας ηγούνται τώρα οι ΗΠΑ. Αυτό το σύστημα «δεν αντιπροσωπεύει τη βούληση της διεθνούς κοινότητας» είπε ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, στον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, όταν συναντήθηκαν στη Γκουλίν, από όπου κατηγόρησαν τις ΗΠΑ για παρεμβάσεις και εκφοβισμό και τις κάλεσαν να αναλογιστούν τη «ζημιά που έχει προκληθεί στην παγκόσμια ειρήνη και ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια».
Η απειλή της δημιουργίας ενός συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ απέναντι στις απολυταρχικές πολιτικές της Κίνας φαίνεται να έχει ενισχύσει τη βούληση του Πεκίνου να εξελιχθεί σε ηγέτη των χωρών που τάσσονται κατά της Ουάσινγκτον και των συμμάχων της.
Η Κίνα εμφανίζεται με όλο και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και χωρίς διάθεση να φανεί ότι βρίσκεται σε απολογητική στάση για οτιδήποτε- όχι μόνο απορρίπτοντας τις αμερικανικές επικρίσεις ως προς τα εσωτερικά της ζητήματα, μα και παρουσιάζοντας τις δικές της αξίες ως μοντέλο για άλλους. Σύμφωνα με τον Τζον Ντελούρι, καθηγητή Κινεζικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Γιονσέι στη Σεούλ, η στρατηγική της Κίνας φαίνεται να διαμορφώνεται ως εξής: «Είμαστε η πιο υπεύθυνη δύναμη. Δεν είμαστε ταραξίες ή άξονας κακού».
Το αποτέλεσμα είναι ο κόσμος να χωρίζεται σε δύο όλο και πιο ξεκάθαρα στρατόπεδα, με τις δύο πλευρές να προσπαθούν να προσελκύσουν υποστηρικτές.
Με τον Μπάιντεν να κάνει λόγο για μια αντιπαράθεση μεταξύ δημοκρατιών και απολυταρχιών στον 21ο αιώνα και να λέει πως ο Σι Τζινπίνγκ και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, πιστεύουν ότι η απολυταρχία αποτελεί το «κύμα του μέλλοντος» και ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει σε έναν όλο και πιο πολύπλοκο κόσμο, η Κίνα κατηγορεί τις ΗΠΑ πως είναι αυτές που χωρίζουν τον κόσμο σε στρατόπεδα.
Ο Σι Τζινπίνγκ, μιλώντας στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ, είπε πως η πολυμέρεια θα έπρεπε να βασίζεται σε ομοφωνία μεταξύ πολλών χωρών, όχι σε μια άποψη που προωθείται από «έναν ή λίγους».
«Το να δημιουργείς μικρούς κύκλους ή να αρχίζεις έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, να απορρίπτεις, απειλείς ή να εκφοβίζεις άλλους, να επιβάλλεις εσκεμμένα αποσύνδεση, διαταραχή προμηθειών ή κυρώσεις, και να προκαλείς απομόνωση ή αποξένωση θα ωθήσει τον κόσμο σε διχασμό και ακόμα και αντιπαράθεση» προειδοποίησε ο Σι.
Η Κίνα φαίνεται να υποστηρίζει την πρωτοκαθεδρία διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ, όπου η επιρροή της αυξάνεται. Παράλληλα, στο θέμα της Σιντζιάνγκ (όπου οι ΗΠΑ κατηγορούν το Πεκίνο για την αντιμετώπιση των Ουϊγούρων), έχει καταφέρει να λάβει τη στήριξη άνω των 80 χωρών στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, ενώ το κινεζικό ΥΠΕΞ υποστήριξε πως εξασφάλισε τη στήριξη και του πρίγκιπα διαδόχου του σαουδαραβικού θρόνου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, σε θέματα όπως η Σιντζιάνγκ και το Χονγκ Κονγκ (αν και σαουδαραβική ανακοίνωση δεν έκανε λόγο για τη Σιντζιάνγκ).
Η πιο εμφανής και έντονη σύμπλευση της Κίνας είναι με τη Ρωσία, όπου ο Πούτιν έχει επανειλημμένα διαμαρτυρηθεί για την αμερικανική ηγεμονία και τον τρόπο που αυτή χρησιμοποιείται για τον επηρεασμό του διεθνούς οικονομικού συστήματος, αλλά και την άσκηση εξωτερικής πολιτικής.
Οι δύο χώρες έχουν έρθει ακόμα πιο κοντά μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Δύσης. Αν και η πιθανότητα μιας επίσημης συμμαχίας φαίνεται μακρινή, οι διπλωματικές και οικονομικές τους σχέσεις έχουν ενισχυθεί απέναντι στις ΗΠΑ. Οι ένοπλες δυνάμεις τους πραγματοποιούν τακτικά ασκήσεις, ενώ ανακοίνωσαν πρόσφατα πως θα στήσουν ερευνητικό σταθμό στη Σελήνη μαζί, θέτοντας τις βάσεις για ανταγωνιστικά διαστημικά προγράμματα.
Παράλληλα, Κινέζοι αξιωματούχοι, όπως και Ρώσοι, κατηγορούν τις ΗΠΑ ότι δεν έχουν το «ανάστημα» για να επικρίνουν άλλες χώρες, αναφερόμενοι στις στρατιωτικές επεμβάσεις σε Ιράκ, Αφγανιστάν και Λιβύη, και κατηγορώντας την Ουάσινγκτον πως διοργανώνει διαδηλώσεις ενάντια σε κυβερνήσεις που της αντιτίθενται. Ακόμη, η Κίνα πρόσφατα κατηγόρησε τις ΗΠΑ για τη στάση της ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα με αφορμή τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας: Οι πρωτοβουλίες της Κίνας για επαφές με τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν υποδεικνύουν το ενδιαφέρον της να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για τα θέματα γύρω από τα πυρηνικά προγράμματα των δύο αυτών χωρών. Αυτό θα ενδιέφερε την Ουάσινγκτον- ωστόσο σε άλλους τομείς τα χάσματα συνεχίζουν να μεγαλώνουν.
Μετά την ήττα Τραμπ (η προεδρία του οποίου είχε χαρακτηριστεί από ιδιαίτερα σκληρή στάση απέναντι στο Πεκίνο), η Κίνα επιδίωξε να έρθει σε συνεννόηση με τη νέα κυβέρνηση για την επανεκκίνηση της συνεργασίας, ενώ παράλληλα έκλεισε συμφωνίες εμπορίου και επενδύσεων (μεταξύ των οποίων και με την ΕΕ). Ωστόσο η στρατηγική Μπάιντεν φαίνεται να είναι προς άλλη κατεύθυνση, αν κρίνει κανείς από τις κυρώσεις από ΗΠΑ, Καναδά, Βρετανία και ΕΕ στην Κίνα για τη Σιντζιάνγκ.
Η Κίνα απάντησε ανάλογα, με δικές της κυρώσεις, σε μια αντίδραση που, σύμφωνα με αναλυτές, θα μπορούσε να φέρει την Ευρώπη στο στρατόπεδο που βρίσκεται απέναντί της και να θέσει σε κίνδυνο τις επενδύσεις της στην ΕΕ. Αυτό λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία αν σκεφτεί κανείς πως οι χώρες της ΕΕ μέχρι τώρα δεν φαίνονταν πρόθυμες να πάρουν θέσεις, καθώς δεν εγκρίνουν δίπολα όπως αυτά του Ψυχρού Πολέμου αφ’ενός και αφ’ετέρου αναπτύσσουν όλο και στενότερες οικονομικές σχέσεις με την Κίνα.
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.
Διαβάστε επίσης:
Υβριδική απειλή στο Αιγαίο: Επικίνδυνα «τζατζαρίσματα» - Σε ετοιμότητα Ένοπλες Δυνάμεις και Λιμενικό