Αναβρασμός στην Τουρκία: Τι σημαίνουν και πού οφείλονται οι εξελίξεις με τους ναυάρχους

Όπως μετέδωσε το τουρκικό πρακτορείο Anadolu, τέθηκαν υπό κράτηση 10 ναύαρχοι ενώ άλλοι τέσσερις, μεγάλης ηλικίας, κλήθηκαν να εμφανιστούν στην αστυνομία εντός τριών ημερών, στο πλαίσιο της έρευνα για το θέμα.

Η διακήρυξη αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από αξιωματούχους που την είδαν ως άμεση πρόκληση από την πλευρά των ενόπλων δυνάμεων προς την κυβέρνηση. Ο Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, είπε ότι η διακήρυξη είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας συνωμοσίας από τον στρατό για την ανατροπή της κυβέρνησης.

«Μια ομάδα απόστρατων φέρνουν τους εαυτούς τους σε μια γελοία και αξιοθρήνητη θέση με την ανακοίνωσή τους, που παραπέμπει σε καιρούς στρατιωτικών πραξικοπημάτων» είπε ο ίδιος.

Τι είναι η Συνθήκη του Μοντρέ

Η Συνθήκη του Μοντρέ υπεγράφη το 1936 και διέπει τη χρήση του Βοσπόρου και των Στενών των Δαρδανελλίων από τα πλοία άλλων χωρών. Παρέχει στην Τουρκία τον έλεγχο των Στενών εντός των συνόρων της, και σε καιρό ειρήνης εγγυάται την πρόσβαση για τα μη πολεμικά σκάφη. Επίσης, περιορίζει την πρόσβαση των πολεμικών πλοίων.

Οι όροι της συνθήκης είχαν αποτελέσει αντικείμενο διαμάχης για πολλά χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση σοβιετικών πολεμικών από τα Στενά επί Ψυχρού Πολέμου.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τη συνθήκη, τα εμπορικά πλοία απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοΐας στα Στενά, κάτω από οποιαδήποτε σημαία με οποιοδήποτε είδος φορτίου, η Τουρκία έχει τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη πολεμικά πλοία σε καιρό ειρήνης.

Παράλληλα επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους εκτοπίσματος, μεγέθους, οπλισμού, ωστόσο περιορίζει σημαντικά τη διέλευση των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν σε κράτη της Μαύρης Θάλασσας.

Kanal Istanbul

Η Τουρκία σχεδιάζει να κατασκευάσει ένα γιγαντιαίο κανάλι που θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα βόρεια της Κωνσταντινούπολης με τη Θάλασσα του Μαρμαρά στα νότια, κάτι που, όπως είπε Τούρκος αξιωματούχος, δεν θα καλύπτεται από τη Συνθήκη.

To «Kanal Istanbul» είναι το πιο φιλόδοξο από τα «φαραωνικά» projects του Ερντογάν, που περιλαμβάνουν την κατασκευή νέων αεροδρομίων, γεφυρών και σηράγγων.

«Το Μοντρέ έδωσε στην Τουρκία τη δυνατότητα να διατηρήσει την ουδετερότητά της κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Είμαστε της άποψης πως υπάρχει ανάγκη να αποφεύγονται δηλώσεις και ενέργειες που θα μπορούσαν να θέσουν τη Συνθήκη του Μοντρέ, μια σημαντική συνθήκη για την επιβίωση της Τουρκίας, υπό συζήτηση» αναφέρεται στην ανακοίνωση των αποστράτων.

Σύμφωνα με το Haberturk, οι ναύαρχοι είναι ύποπτοι για συνωμοσία σε βάρος της εθνικής ασφάλειας και της συνταγματικής τάξης.

Η εισαγγελία της Άγκυρας έχει αρχίσει έρευνα για το θέμα. Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρεται πως οι 10 τέθηκαν υπό κράτηση για να αποτραπεί η ενδεχόμενη καταστροφή στοιχείων και να εντοπιστούν άλλα άτομα που εμπλέκονταν στην υπόθεση.

Μεταξύ αυτών που τέθηκαν υπό κράτηση είναι οι Εργκιούν Μενγκί, Ατίλα Κεζέκ, Αλαετίν Σεβίμ, Ραμαζάν Τσεμ Γκιουρντενίζ (ο «πατέρας» του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας»), ο Ναντίρ Χακάν Εραϊντίν, ο Μπουλέντ Ολτσάι, ο Καντίρ Σαγκντίτς, ο Τουργκάι Ερντάγ και ο Άλι Σαντί Ουνσάλ. Υπενθυμίζεται ότι το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» του Γκιουρντενίζ αποτελεί τη βάση της τουρκικής θαλάσσιας στρατηγικής και έχει έρθει στην επικαιρότητα λόγω των εντάσεων με την Ελλάδα για τις θαλάσσιες ζώνες στην ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με το DHA, τρία είναι τα κρίσιμα ερωτήματα που θα τεθούν στους ναυάρχους: Το αν γνώριζαν πως προετοιμαζόταν η διακήρυξη, το αν ήξεραν το περιεχόμενο του τελικού κειμένου και το αν ήξεραν πότε θα δημοσιευόταν.

Πολιτικός αναβρασμός

Το ζήτημα προέκυψε μετά την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, για την αντιμετώπιση της βίας σε βάρος των γυναικών.

Σε τηλεοπτική του συνέντευξη ο πρόεδρος της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, Μουσταφά Σεντόπ, ερωτηθείς εάν η Τουρκία θα μπορούσε να αποσυρθεί και από άλλες διεθνείς συνθήκες με τον ίδιο τρόπο, είπε ότι τεχνικά γίνεται- και σε αυτό το πλαίσιο τέθηκε το παράδειγμα της Συνθήκης του Μοντρέ. Ακολούθησε η διακήρυξη από τους ναυάρχους, οι οποίοι είπαν ότι είναι της άποψης πως πρέπει να αποφευχθούν ρητορικές ή ενέργειες που θα καθιστούσαν τη συνθήκη αντικείμενο αμφισβήτησης.

Η αντίδραση κορυφαίων στελεχών της τουρκικής κυβέρνησης ήταν εξαιρετικά έντονη, με κατηγορίες περί υποκίνησης ανατροπής της εκλεγμένης κυβέρνησης, δεδομένου και του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016.

Επίσης ανακοίνωση εξέδωσε και το Ανώτατο Εφετείο, υποστηρίζοντας πως η Τουρκία είναι ένα δημοκρατικό, κοσμικό κράτος με έννομη τάξη και πως οι θεσμοί υποχρεούνται να προστατεύουν τη δημοκρατική τάξη.

Υπενθυμίζεται πως ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, περιόρισε σημαντικά τη δύναμη των ενόπλων δυνάμεων μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα από στρατιωτικούς που κατηγορούνται για σχέσεις με τον εξόριστο κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο τουρκικός στρατός έχει ανατρέψει κυβερνήσεις τρεις φορές από το 1960, ενώ ανάγκασε την πρώτη ισλαμικών καταβολών κυβέρνηση της χώρας να εγκαταλείψει την εξουσία το 1997.

Από πλευράς της η αντιπολίτευση της αμφισβητεί σθεναρά τα σενάρια πραξικοπήματος, κάνοντας λόγο για αλλαγή ατζέντας από το κρίσιμο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα.

«Αυτές οι κάλπικες ατζέντες δεν θα περάσουν. Η μοναδική πραγματική ατζέντα του λαού μας, είναι το τραπέζι του. Μεγάλε και διάσημε οικονομολόγε Ερντογάν, θα κάνω να αντιμετωπίσεις την οικονομική καταστροφή την οποία προκάλεσες» δήλωσε ο πρόεδρος του CHP, Κεμάλ Κιλιτσνταρογλου, ενώ η Μεράλ Ακσενέρ, πρόεδρος του «Καλού Κόμματος ανέφερε: «Ξαφνικά είδαμε οι ναύαρχοι, οι απόστρατοι ναύαρχοι, βαρέθηκαν τη ζωή τους και εξέδωσαν μια διακήρυξη. Θα σας πω την προσωπική μου άποψη. Αυτό που έκαναν είναι μια ανοησία, σαχλαμάρα. Τέτοιες μεταμεσονύχτιες ανακοινώσεις αξιωματικών, αποστράτων αξιωματικών, μελών ενόπλων δυνάμεων, θυμίζουν τα πραξικοπήματα που συνέβησαν στην Τουρκία και επανέρχεται το υποσυνείδητο».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Επίθεση με βιτριόλι: Ομολόγησε η 35χρονη – Τι είπε για την Ιωάννα