«Ποσειδών», «υπερόπλα» και «ραδιενεργά τσουνάμι»: Τι κάνει η Ρωσία στην Αρκτική και γιατί

Η Ρωσία φέρεται να δοκιμάζει σύγχρονα όπλα σε μια περιοχή η οποία έχει απαλλαγεί πρόσφατα από τους πάγους λόγω της κλιματικής αλλαγής, επιδιώκοντας να διασφαλίσει τις βόρειες ακτές της και να ανοίξει μια ζωτικής σημασίας ναυτική οδό από την Ασία στην Ευρώπη.

Τι είναι το «Ποσειδών»

Σύμφωνα με το CNN, το Poseidon 2M39 έχει προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία στη Δύση, καθώς έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός «υπερόπλου». Η ανάπτυξή του προχωρά γρήγορα, με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να ζητά ενημέρωση για τις δοκιμές τον Φεβρουάριο από τον υπουργό Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, με περαιτέρω δοκιμές να προγραμματίζονται φέτος, σύμφωνα με αναφορές σε κρατικά ΜΜΕ.

Το εν λόγω όπλο είναι μια μη επανδρωμένη τορπίλη με πυρηνικό αντιδραστήρα, και στόχος του να είναι να υπερνικά/ διεισδύει στις παράκτιες άμυνες αντιπάλων δυνάμεων- όπως των ΗΠΑ- και να χτυπά αθέατη στόχους στις ακτές τους. Προορίζεται να φέρει πυρηνική κεφαλή μεγατόνων, σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους, προκαλώντας ραδιενεργά κύματα που θα μόλυναν τεράστιες περιοχές των ακτών του εχθρού, καθιστώντας τες ακατοίκητες πιθανώς για δεκαετίες. Το ρωσικό πρακτορείο RIA Novosti μετέδωσε, επικαλούμενο πηγή του, πως ολοκληρώνονται τον Σεπτέμβριο οι δοκιμές του υποβρυχίου «Belgorod», που έχει σχεδιαστεί για τη χρήση αυτού του όπλου, ενώ κάποια ΜΜΕ έχουν πει ότι γίνονται δοκιμές μέχρι και τριών υποβρυχίων που προορίζονται για τη χρήση του. Το όπλο αυτό – τόσο πυρηνοκίνητο, δηλαδή με πρακτικά απεριόριστη εμβέλεια, και με πυρηνική κεφαλή- υποτίθεται πως έχει μήκος 20 μέτρα. Σύμφωνα με κάποιες αναφορές, είναι η μεγαλύτερη τορπίλη που έχει φτιαχτεί ποτέ, καθώς είναι πολύ μεγαλύτερο από μια κανονική βαρέα τορπίλη.

Όσον αφορά στην ταχύτητά της κάποιες αναφορές και εκτιμήσεις κάνουν λόγο για γύρω στα 120 χλμ/ ώρα, κάτι που σημαίνει πως θα ήθελε πολλή ώρα για φτάσει στον στόχο του, πάντα για τα δεδομένα ενός στρατηγικού όπλου. Ένα τέτοιο όπλο, ωστόσο, θα ταξίδευε πολύ κοντά στον πυθμένα, κάτι που θα καθιστούσε εξαιρετικά δύσκολο τον εντοπισμό του.

Το Νοέμβριο ο Κρίστοφερ Φορντ, τότε υφυπουργός Άμυνας για τη Διεθνή Ασφάλεια και τη μη Διάδοση (των πυρηνικών όπλων) είχε πει ότι το συγκεκριμένο όπλο είναι σχεδιασμένο να πλήξει τις αμερικανικές παραθαλάσσιες πόλεις με «ραδιενεργά τσουνάμι».

Μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται πως το συγκεκριμένο όπλο εντάσσεται στη σφαίρα των «ρωσικών υπερόπλων» για τα οποία κατά καιρούς κυκλοφορούν φήμες αμφίβολης αξιοπιστίας από τη Ρωσία, ωστόσο ειδικοί θεωρούν πως το όπλο αυτό είναι «πολύ πραγματικό»: Ο επικεφαλής των νορβηγικών υπηρεσιών πληροφοριών, αντιναύαρχος Νιλς Αντρέας Στενσόνες, είπε στο CNN πως το όπλο έχει αξιολογηθεί ως «τμήμα των νέων όπλων πυρηνικής αποτροπής. Και είναι σε φάση δοκιμών. Μα είναι στρατηγικό σύστημα...και έχει επιρροή πολύ παραπέρα από την περιοχή όπου το δοκιμάζουν επί της παρούσης».

Αύξηση ρωσικών δυνάμεων- απάντηση από το ΝΑΤΟ

Δορυφορικές εικόνες που δόθηκαν στο CNN από την εταιρεία Maxar υποδεικνύουν μια συνεχή αύξηση των ρωσικών στρατιωτικών βάσεων και εξοπλισμών στις αρκτικές ακτές της χώρα,ς μαζί με υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης, πιθανώς του Poseidon και άλλων νέων όπλων. Σημειώνεται πως μεταξύ των ρωσικών όπλων στον μακρινό βορρά είναι βομβαρδιστικά και μαχητικά MiG31BM, καθώς και νέα συστήματα ραντάρ κοντά στις ακτές της Αλάσκας.

Αντίστοιχα, υπάρχουν κινήσεις από ΝΑΤΟϊκές και αμερικανικές δυνάμεις. Αμερικανικά βομβαρδιστικά B-1 Lancer που εδρεύουν στη Νορβηγία ολοκλήρωσαν πρόσφατα αποστολές στη Θάλασσα του Μπάρεντς, ενώ το υποβρύχιο Seawolf των ΗΠΑ, γνωστό για τις δυνατότητές του να επιχειρεί ανεντόπιστο, είχε επιβεβαιωθεί από Αμερικανούς αξιωματούχους τον Αύγουστο πως βρίσκεται στην περιοχή.

Ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε στο CNN πως υπάρχει μια ξεκάθαρη αύξηση του στρατιωτικού αποτυπώματος της Ρωσίας στην Αρκτική, που περιλαμβάνει ενεργοποίηση εκ νέου βάσεων του Ψυχρού Πολέμου και κατασκευή νέων εγκαταστάσεων στην Χερσόνησο Κόλα κοντά στο Μουρμάνσκ. Αυτό, όπως τόνισε, έχει επιπτώσεις για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, καθώς δημιουργεί, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα προβολής ισχύος στον βόρειο Ατλαντικό.

Αν και οι βάσεις βρίσκονται εντός της ρωσικής επικράτειας, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν ανησυχίες πως οι δυνάμεις αυτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να θέσουν ντε φάκτο υπό ρωσικό έλεγχο περιοχές σε μεγαλύτερο βάθος στην Αρκτική, που σύντομα θα απελευθερωθούν από τους πάγους.

«Η Ρωσία εκσυγχρονίζει αεροδρόμια και εγκαταστάσεις ραντάρ της σοβιετικής περιόδου, κατασκευάζει νέα λιμάνια και κέντρα έρευνας και διάσωσης, και αναπτύσσει τον στόλο των πυρηνικών και συμβατικών παγοθραυστικών της» είπε εκπρόσωπος του Πενταγώνου στο CNN, προσθέτοντας ότι επεκτείνεται επίσης το δίκτυο των πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας και παράκτιας άμυνας, ενισχύοντας έτσι τις «anti-access/area-denial» δυνατότητές της στην Αρκτική. Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί μια δύναμη ταχείας αντίδρασης σε δύο αεροδρόμια της Αρκτικής (Ρογκατσέβο, Αναντίρ), και πέρυσι έγινε δοκιμή μίας στο αεροδρόμιο Ναγκουρσκόγιε. Δορυφορικές εικόνες από τον Μάρτιο δείχνουν πιθανά μαχητικά MiG31BM στο Ναγκουρσκόγιε για πρώτη φορά.

Σημειώνεται πως όπλα υψηλής τεχνολογίας δοκιμάζονται τακτικά στην Αρκτική, σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους: Τον Νοέμβριο ανακοινώθηκε η επιτυχής δοκιμή του πολυηχητικού (hypersonic, με ταχύτητα πενταπλάσια αυτής του ήχου και άνω) πυραύλου Tsirkon. O Tsirkon και το Poseidon ανήκουν σε μια νέα γενιά όπλων τα οποία είχε ανακοινώσει ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν το 2018, και είχαν παρουσιαστεί ως στρατηγικά «game changers»- ωστόσο δυτικοί αξιωματούχοι είχαν αντιδράσει με σκεπτικισμό τότε, καθώς τα όπλα φαίνονταν «υπερβολικά» από τεχνικής άποψης.

Πάντως, μεταξύ άλλων την προηγούμενη εβδομάδα το ρωσικό πρακτορείο TASS, επικαλούμενο πηγή στο στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα της χώρας, είχε πει ότι υπήρξε άληλ μια επιτυχής δοκιμή του Tsirkon.

Γιατί γίνονται όλα αυτά

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εξαφανίζουν μέρος των ρωσικών φυσικών αμυνών στον βορρά (όγκους πάγου) με απρόσμενη ταχύτητα, αλλάζοντας τα δεδομένα στην περιοχή. Επίσης, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν ανησυχίες πως η Μόσχα φαίνεται να επιδιώκει να επηρεάσει το αποκαλούμενο «Βόρειο Θαλάσσιο Πέρασμα», μια ναυτική οδό που περνά κατά μήκος των ρωσικών βορείων ακτών, μεταξύ Νορβηγίας και Αλάσκας, φτάνοντας στον βόρειο Ατλαντικό. Το «NSR» μπορεί να υποδιπλασιάσει τον χρόνο που απαιτείται για τη μεταφορά εμπορευμάτων στην Ευρώπη από την Ασία, σε σχέση με τη διαδρομή που ακολουθείται τώρα, μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.

Σε αυτό το πλαίσιο η Ρωσία φαίνεται να θέλει να αξιοποιήσει το NSR ως μεγάλη διεθνή ναυτική οδό, επιβάλλοντας τους δικούς της κανόνες, όσο αυτό γίνεται πιο εύχρηστο, καθώς οι πάγοι υποχωρούν. Επίσης, η υποχώρηση των πάγων απελευθερώνει περιοχές που μέχρι τώρα ήταν απρόσιτες, καθιστώντας δυνατή την πρόσβαση στους πιθανούς πόρους τους- οπότε όποια δύναμη έχει καταφέρει να αποκτήσει ισχυρό αποτύπωμα εκ των προτέρων, θα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση.

Η Μόσχα από πλευράς της επιμένει πως οι στόχοι της στην Αρκτική είναι οικονομικοί και ειρηνικοί, αποβλέποντας στη δημιουργία υψηλού βιοτικού επιπέδου και την οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή, καθώς και την καθιέρωση του NSR ως ενός διεθνούς, ανταγωνιστικού κόμβου μεταφορών.

Με πληροφορίες από CNN, RT, Daily Mail

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Πέθανε ο Τάκης Βουγιουκλάκης