Ελληνίδα καθηγήτρια του Ροκφέλερ στο Newsbomb.gr: Γιατί μόνο ο εμβολιασμός κατά της Covid δεν αρκεί

Newsbomb.gr: Πάνω σε τι εργάζεστε αυτό τον καιρό;

Θεοδώρα Χατζηιωάννου: Στο πλαίσιο της παρούσας έρευνάς μας, συνεχίζουμε να διερευνούμε τις αποκρίσεις εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε άτομα που έχουν αναρρώσει από φυσικές μολύνσεις και/ ή έχουν εμβολιαστεί στο πέρασμα του χρόνου- και το πόσο αποτελεσματικά είναι αυτά τα αντισώματα ενάντια στις παραλλαγές ειδικού ενδιαφέροντος. Επίσης, προσπαθούμε να κατανοήσουμε πώς τα αντισώματα διαμορφώνουν την εξέλιξη της «ακίδας» του ιού.

Πώς αξιολογείτε αυτή τη στιγμή την πορεία των προγραμμάτων εμβολιασμού σε Ελλάδα, ΕΕ και ΗΠΑ αντίστοιχα; Θα μπορούσατε να υποδείξετε κάποια λάθη/ τομείς που χρήζουν βελτίωσης;

Η εικόνα είναι διαφορετική ανάλογα με την περιοχή. Στην Αμερική αυτή τη στιγμή έχουν εμβολιαστεί γύρω στα 148,6 εκατομμύρια με τουλάχιστον μία δόση από τις δύο δόσεις των εμβολίων mRNA (Pfizer ή Moderna) ή το μία δόσης Johnson & Johnson. Αυτό αντιστοιχεί στο 56% του πληθυσμού. Τους τελευταίους μήνες είχαμε μια σημαντική αύξηση των εμβολιασμών και ο στόχος είναι να καλυφθεί το 70% του πληθυσμού μέχρι τον Ιούνιο. Νομίζω πως αυτή είναι μια εξαιρετικά καλή πορεία.

Η Ευρώπη είναι πίσω στα νούμερα εμβολιασμών. Νομίζω ότι έγιναν κάποια λάθη στην αρχή, στις διαπραγματεύσεις και ότι σε αυτό οφείλεται η καθυστέρηση. Δεν γνωρίζω πώς μπορούν να αυξήσουν τους ρυθμούς τώρα, αλλά ελπίζω να μην καταφύγουν σε στρατηγικές που συνιστούν καθυστέρηση της δεύτερης δόσης. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό θα ήταν λάθος και ότι θα ευνοήσει την εξάπλωση μεταλλαγμένων στελεχών του ιού.

Ένα άλλο πρόβλημα βέβαια που εμφανίζεται είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών που διστάζουν ή αρνούνται να εμβολιαστούν.

Θα μπορούσατε να σχολιάσετε τις εξελίξεις γύρω από τα εμβόλια των AstraZeneca και Johnson & Johnson; Πώς κρίνετε τη στάση των κυβερνήσεων που ανέστειλαν τη χρήση των σκευασμάτων και πώς αντίστοιχα τη στάση των αρμόδιων οργανισμών; (EMA, CDC, FDA κ.ο.κ).

Και στα δύο αυτά εμβόλια εμφανίστηκαν περιπτώσεις θρομβώσεων. Ως ένα βαθμό δικαιολογείται η αναστολή μέχρι να εξεταστούν όλα τα στοιχεία τα οποία έδειξαν ότι οι περιπτώσεις αυτές είναι πάρα πολύ σπάνιες, περίπου 1 στο εκατομμύριο, και φυσικά εγκρίθηκε η συνέχιση της χρήσης τους. Μια από τις παρενέργειες της παύσης βέβαια είναι πως συνέβαλε στην ενίσχυση της παραπληροφόρησης και συνωμοσιολογίας εναντίον των εμβολίων.

Περί παραλλαγών και μεταλλάξεων: Πόσο ανησυχητική είναι η κατάσταση στην Ινδία και η νέα παραλλαγή του κορονοϊού;

Η κατάσταση στην Ινδία είναι τραγική, δυστυχώς. Δεν γνωρίζουμε ακόμα όλους τους παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό, αλλά ένα μεγάλο ρόλο πιστεύω ότι έπαιξε η πρώιμη άρση σχεδόν όλων των μέτρων στην αρχή της άνοιξης και οι πολυπληθείς πολιτικές και θρησκευτικές συγκεντρώσεις που ακολούθησαν. Παράλληλα οι ρυθμοί εμβολιασμών ήταν πάρα πολύ αργοί.

Ο ρόλος του μεταλλαγμένου στελέχους του ιού στην κατάσταση δεν είναι ξεκάθαρος, αν και οι πολιτικοί θα ήθελαν να ρίξουν τις ευθύνες σε αυτό. Δύο στελέχη φαίνονται να κυριαρχούν, το λεγόμενο Β1.1.17 (UK) και το καινούριο Β.1.617 (Ινδικό). Και τα δύο έχουν μεταλλάξεις που αυξάνουν την αντίστασή τους σε ορισμένα αντισώματα, αλλά τα στοιχεία για το αν πράγματι είναι πιο μεταδοτικά, κυρίως για το Β.1.617, είναι ελλιπή.

Πόσο πιθανό είναι πραγματικά το σενάριο εμφάνισης μιας παραλλαγής η οποία θα «νικά» τα υπάρχοντα εμβόλια;

Ο κύριος ρόλος των εμβολίων είναι να περιορίσουν τα σοβαρά συμπτώματα, όχι τη μετάδοση. Αν ο οργανισμός σου βρεθεί αντιμέτωπος με μεγάλο ιικό φορτίο, τότε θα προσβληθείς ανεξάρτητα από τα επίπεδα αντισωμάτων που μπορεί να έχεις μέσω εμβολιασμού. Αυτό δείχνει η τελευταία μας δημοσίευση στο New England Journal of Medicice, αλλά και άλλες δημοσιεύσεις. Οπότε ο εμβολιασμός από μόνος του δεν είναι αρκετός. Χρειάζονται και μέτρα για να συνεχιστεί ο περιορισμός της εξάπλωσης του ιού όσο το δυνατόν περισσότερο. Όσο περισσότερο μεταδίδεται ο ιός, τόσο περισσότερες οι πιθανότητες να μεταλλαχθεί, και αν προς το παρόν οι μεταλλάξεις δεν του προσφέρουν πλήρη αντίσταση εναντίον των αντισωμάτων που παράγονται με τον εμβολιασμό, μέλλουσες μεταλλαγές μπορεί να αυξήσουν αυτή την αντίσταση.

Τις τελευταίες ημέρες έχουν κυκλοφορήσει νέα για πολλά υποσχόμενες θεραπείες και φάρμακα- πχ το χάπι της Pfizer και το ισραηλινό φάρμακο που περνά κλινικές δοκιμές και στην Ελλάδα. Πόσο μεγάλη αποτελεσματικότητα μπορούμε να περιμένουμε από αυτές τις θεραπείες; Μπορούν να υποκαταστήσουν τα εμβόλια;

Όλα αυτά βρίσκονται ακόμη σε κλινικές δοκιμές, που θα αποδείξουν αν και πόσο αποτελεσματικά είναι. Επίσης, έχουμε και θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα δικά μας. Τα αντισώματα αυτά εμποδίζουν τον ιό να προσβάλει τα κύτταρα και μπορούν να σταματήσουν την εξάπλωσή του στο σώμα. Αυτά που αναπτύχθηκαν στο πανεπιστήμιο μας μόλις άρχισαν κλινικές δοκιμές φάσης 2/3 σε συνεργασία με την εταιρεία Bristol Myers Squibb και στο πλαίσιο κλινικών δοκιμών του National Institute of Health της Αμερικής. Φυσικά υπάρχουν και άλλα αντισώματα ήδη σε χρήση από άλλες εταιρείες. Μαζί με τα φάρμακα που θα αναπτυχθούν είναι σημαντικά όπλα στο να πολεμήσουμε τις σοβαρές περιπτώσεις της ίωσης και να αποφύγουμε διασωληνώσεις και θανάτους. Αλλά θα πρέπει να χορηγηθούν στο κατάλληλο χρονικό διάστημα και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα εμβόλια.

Τι θα λέγατε σε όσους αν και η πλατφόρμα είχε ανοίξει για την ομάδα τους ήθελαν να περιμένουν λίγο για να εμβολιαστούν με άλλο εμβόλιο λόγω ανησυχίας για το σκεύασμα της AstraZeneca;

Να μην ανησυχούν. Όπως είπαμε, οι πιθανότητες για σοβαρές παρενέργειες είναι ελάχιστες και πάρα πολύ λιγότερες από τις επιπτώσεις της ίδιας ίωσης. Επίσης, τώρα που γνωρίζουμε ποιες είναι οι ενδεχόμενες παρενέργειες, υπάρχουν συστάσεις για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Πότε εκτιμάτε ότι θα τελειώσει η πανδημία, με βάση τα σημερινά δεδομένα;

Δύσκολο να προβλέψω. Ειδικά όταν έχουμε περιπτώσεις σαν της Ινδίας, που είναι δύσκολο να απομονωθούν. Θέλω να ελπίζω ότι αν εμβολιαστεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών φυσικά, και ταυτόχρονα περιορίσουμε τη μετάδοση του ιού, τότε θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε κάποιο είδος κανονικότητας. Μέχρι τότε τα μέτρα πρέπει να τηρούνται και να είμαστε προσεκτικοί.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.