Ιερουσαλήμ : Η νέα κρίση στην Μέση Ανατολή μέσα από έξι ερωτήσεις-απαντήσεις

Εκατοντάδες Παλαιστίνιοι και δεκάδες Ισραηλινοί τραυματίστηκαν στις νέες συγκρούσεις που έχουν ξεσπάσει στην Ιερουσαλήμ.

Το νέο κύμα βίας στην εύφλεκτη περιοχή σημειώνεται μετά από ένα μήνα αυξανόμενης έντασης ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους, σε μία περιοχή υψηλής γεωστρατηγικής και οικονομικής σημασίας που έχει βυθιστεί στο χάος αρκετές φορές τις τελευταίες δεκαετίες.

Πώς ξεκίνησαν όλα ;

Μετά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αποικίες της Γερμανίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μοιράστηκαν στις συμμαχικές δυνάμεις ως Εντολές της Κοινωνίας των Εθνών. Η Βρετανία απέκτησε μεταξύ άλλων τον έλεγχο της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας. Στα εδάφη αυτά κατοικούσε εβραϊκή μειονότητα και αραβική πλειοψηφία. Οι εντάσεις μεταξύ των δύο λαών αυξήθηκαν όταν η διεθνής κοινότητα ανέθεσε στη Βρετανία το καθήκον να δημιουργήσει μία «εθνική εστία» για τους Εβραίους στην Παλαιστίνη.

Για τους Εβραίους, ήταν η Γη των προγόνων τους, αλλά οι Παλαιστίνιοι Άραβες διεκδικούσαν επίσης τη γη και αντιτάχθηκαν στην κίνηση αυτή. Από τη δεκαετία του 1920 μέχρι τη δεκαετία του '40, ο αριθμός των Εβραίων που έφτασαν στα εδάφη αυτά αυξήθηκε, καθώς πολλοί εγκατέλειψαν τους διωγμούς στην Ευρώπη και αναζήτησαν πατρίδα μετά το Ολοκαύτωμα του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου. Η βία μεταξύ Εβραίων και Αράβων και κατά της βρετανικής κυριαρχίας αυξήθηκε. Το 1947, τα Ηνωμένα Έθνη ψήφισαν την Παλαιστίνη να χωριστεί σε ξεχωριστά εβραϊκά και αραβικά κράτη, με την Ιερουσαλήμ να γίνει διεθνής πόλη.

Το 1947 ο ΟΗΕ ανέλαβε τον έλεγχο της Παλαιστίνης, και η Γενική Συνέλευση υιοθέτησε την απόφαση Αρ. 181 για τη διαίρεση της Παλαιστίνης σε ένα ισραηλινό και ένα αραβικό κράτος, και τη μετατροπή της Ιερουσαλήμ σε διεθνή πόλη εκτός συνόρων.

Σύμφωνα με αυτήν την απόφαση η παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ, καθώς και η δυτική όχθη του Ιορδάνη, τέθηκε υπό τον έλεγχο της Ιορδανίας ενώ η νέα πόλη πέρασε στον έλεγχο Ισραηλινών. Οι Άραβες άρχισαν βίαιες διαμαρτυρίες κατά των Εβραίων, τη στιγμή που στην περιοχή κατοικούσαν 590.000 Εβραίοι και 1.320.000 Άραβες.

Τι έγινε το 1948, τι σημαίνει «Νάκμπα»;

«Νάκμπα» στα αραβικά σημαίνει Καταστροφή. Η Νάκμπα του 1948 είναι ο σημαντικότερος σταθμός που σημάδεψε τη σύγχρονη ιστορία του Παλαιστινιακού λαού, κι αποτελεί την ανοικτή πληγή του.

Μετά τη λήξη της Βρετανικής Εντολής και την αποχώρηση των Βρετανικών δυνάμεων από την Παλαιστίνη, οι Εβραίοι ανακήρυξαν τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι αντιτάχθηκαν και ακολούθησε πόλεμος, με τη συμμετοχή στρατού από τις γειτονικές αραβικές χώρες.

Χιλιάδες Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν, δεκάδες χωριά καταστράφηκαν πλήρως, και πάνω από 700.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν με τη βία από τα σπίτια τους, κι εγκαταστάθηκαν ως πρόσφυγες στα εδάφη της υπόλοιπης Παλαιστίνης (Δυτική Όχθη, Γάζα, Ιερουσαλήμ), και στις γύρω αραβικές χώρες.

Όταν έληξαν οι μάχες με την ανακοίνωση εκεχειρίας το επόμενο έτος, το Ισραήλ είχε υπό τον έλεγχό του το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής. Η Ιορδανία κατέλαβε γη που έγινε γνωστή ως Δυτική Όχθη και η Αίγυπτος κατέλαβε τη Γάζα.

Η Ιερουσαλήμ χωρίστηκε μεταξύ των Ισραηλινών δυνάμεων στη Δύση και των δυνάμεων της Ιορδανίας στην Ανατολή. Επειδή δεν υπήρξε ποτέ ειρηνευτική συμφωνία - κάθε πλευρά κατηγορούσε την άλλη και ακολούθησαν πολλές ακόμα συγκρούσεις που συνεχίζονται μέχρι και τις μέρες μας.

Τι συνέβη στον πόλεμο των έξι ημερών του 1967;

Τη χρονιά εκείνη πραγματοποιήθηκε μία από τις συγκρούσεις που έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση των συσχετισμών στη Μέση Ανατολή.

Ο πόλεμος που ξέσπασε στις 5 Ιουνίου του 1967 μεταξύ του Ισραήλ και των γειτονικών του αραβικών χωρών (Αιγύπτου, Συρίας και Ιορδανίας) διήρκεσε στην πραγματικότητα λιγότερο από έξι ημέρες. Και έληξε με τους Ισραηλινούς να τριπλασιάζουν τα εδάφη τους, κατακτώντας το Σινά, τη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τα Υψίπεδα του Γκολάν.

Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους ζουν στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, καθώς και στη γειτονική Ιορδανία, τη Συρία και τον Λίβανο. Ούτε οι ιδιοι ούτε οι απόγονοί τους μπόρεσαν ποτέ να επιστρέψουν στα σπίτια τους - το Ισραήλ λέει ότι κάτι τέτοιο θα απειλούσε την ύπαρξη του εβραϊκού κράτους.

Το Ισραήλ κατέχει σήμερα τη Δυτική Όχθη, και παρόλο που αποχώρησε από τη Γάζα, τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να θεωρούν αυτό το κομμάτι γης ως μέρος κατεχόμενου εδάφους.

Το Ισραήλ διεκδικεί ολόκληρη την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα, ενώ οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, τον Δεκέμβριο του 2017.

Τα τελευταία 50 χρόνια το Ισραήλ έχει χτίσει οικισμούς σε αυτές τις περιοχές, όπου ζουν περισσότεροι από 600.000 Εβραίοι. Οι Παλαιστίνιοι λένε ότι είναι παράνομοι, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και αποτελούν εμπόδιο για την ειρήνη, κάτι που το Ισραήλ με τη σειρά του αρνείται.

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;

Οι εντάσεις είναι συχνές μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων που ζουν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη. Η Γάζα κυβερνάται από μια ισλαμιστική μαχητική ομάδα που ονομάζεται Χαμάς και έχει πολεμήσει το Ισραήλ πολλές φορές.

Το Ισραήλ και η Αίγυπτος ελέγχουν αυστηρά τα σύνορα της Γάζας για να εμποδίσουν την προμήθεια της οργάνωσης με όπλα . Οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη λένε ότι υποφέρουν λόγω των ισραηλινών ενεργειών και τω αυστηρών περιορισμών. Το Ισραήλ λέει ότι ενεργεί μόνο για να προστατεύσει τους πολίτες του και την ύπαρξή του από την βία των Παλαιστίνιων εξτρεμιστών.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε από την αρχή του ιερού μουσουλμανικού μήνα του Ραμαζανιού στα μέσα Απριλίου του 2021, με μία σειρά από νυχτερινές συγκρούσεις μεταξύ ισραηλινής αστυνομίας και Παλαιστινίων γύρω απο το τέμενος Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ.

Η απειλούμενη έξωση ορισμένων παλαιστινιακών οικογενειών στην Ανατολική Ιερουσαλήμ –υπέρ Εβραίων εποίκων- έριξε λάδι στη φωτιά. Η σχετική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου επρόκειτο να ανακοινωθεί αυτή την Δευτέρα, αναβλήθηκε ωστόσο με φόντο τα επεισόδια βίας.

Ποια είναι τα κύρια προβλήματα;

Υπάρχουν πολλά ζητήματα στα οποία αδυνατούν να συμφωνήσουν οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι. Αυτά περιλαμβάνουν το τι θα γίνει με τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, εάν οι εβραϊκοί οικισμοί στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη πρέπει να παραμείνουν ή να απομακρυνθούν, εάν οι δύο πλευρές μπορούν να «μοιραστούν» την Ιερουσαλήμ και - ίσως το πιο δύσκολο απ 'όλα - εάν μπορεί να δημιουργηθεί ένα παλαιστινιακό κράτος, δίπλα στο Ισραήλ.

Οι ειρηνευτικές συνομιλίες που διεξάγονται ανάμεσα στις δύο πλευρές εδώ και τουλάχιστον 25 χρόνια, δεν έχουν καταφέρει να επιλύσουν μέχρι στιγμής τη σύγκρουση.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον;

Η κατάσταση δεν πρόκειται να επιλυθεί σύντομα. Το πιο πρόσφατο ειρηνευτικό σχέδιο, που εκπονήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ- και ονομάστηκε "η συμφωνία του αιώνα" από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέτζαμιν Νετανιάχου - έχει απορριφθεί από τους Παλαιστινίους ως μονόπλευρη και δεν υλοποιήθηκε.

Μεταξύ άλλων περιελάμβανε την προσάρτηση από το Ισραήλ του 1/3 των κατεχόμενων εδαφών της Δυτικής Οχθης, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων εβραϊκών οικισμών και της στρατηγικής σημασίας Κοιλάδας του Ιορδάνη και την επιβολή ισραηλινού ελέγχου και κυριαρχίας σε όλη την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία θα πρέπει να έχει τη σύμφωνη γνώμη και των δύο πλευρών και να επιλύει τα σύνθετα, ακανθώδη ζητήματα μεταξύ τους. Μέχρι να συμβεί αυτό, η σύγκρουση θα συνεχίζεται.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Γλυκά Νερά: Επικήρυξαν με 300.000 ευρώ τους δολοφόνους της Καρολίνας - Από εκεί μπήκαν στο σπίτι