Ισραήλ-Γάζα: Τι είναι η λύση των δύο κρατών- Ποιοι είναι οι πιθανοί διαμεσολαβητές στην κρίση

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα της Deutsche Welle, οι ρίζες της ιδέας αυτής ανάγονται στη δεκαετία του 1930 και στη βρετανική Βασιλική Επιτροπή που είχε συστηθεί για την Παλαιστίνη- γνωστή και ως Επιτροπή Πιλ. Το σώμα αυτό ήταν το πρώτο που είχε προτείνει διαμοιρασμό της Παλαιστίνης σε εθνοτικά κράτη, δεδομένων των διαφορών μεταξύ Αράβων και Εβραίων.

Το σχέδιο αυτό αρχικά εγκαταλείφθηκε, ωστόσο επανήλθε αργότερα ως πρότυπο για επόμενες προσπάθειες επίλυσης του ζητήματος. Συζητήθηκε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1947, μα το μπλόκαραν αραβικές κυβερνήσεις που δεν ήθελαν τη δημιουργία του Ισραήλ. Ακολούθησε ο πόλεμος του 1947-1949, και μετά ο Πόλεμος των Έξι Ημερών το 1967, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση συνθηκών που καθιστούσαν μη ρεαλιστική τη λύση αυτή πλέον.

Το σχέδιο αυτό δεν εμφανίστηκε ξανά μέχρι το 1980, όταν τέθηκε ξανά επί τάπητος από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, που αναγνώρισε το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση. Ωστόσο πέρασαν δύο δεκαετίες πριν το Συμβούλιο Ασφαλείας αποδεχτεί τον όρο το 2002.

Το 2003 ο Τζορτζ Μπους έγινε ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που υιοθέτησε την ιδέα και Ισραηλινοί και Άραβες ασχολήθηκαν μαζί της την ίδια χρονιά. Η προσέγγιση ήταν δυνατή, δεδομένου ότι η PLO στην πράξη είχε αναγνωρίσει την ύπαρξη του Ισραήλ. Το 1988 ο Γιάσερ Αραφάτ είχε ανακοινώσει την εγκατάλειψη του προηγούμενου σχεδίου για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους σε ολόκληρη την περιοχή, ζητώντας αντ’αυτού να γίνει αυτό στην «παλαιστινιακή μας περιοχή με την πρωτεύουσά της, Ιερουσαλήμ». Ως εκ τούτου η PLO όρισε/ περιόρισε τα εδάφη του κράτους. Κάποια μέλη της Χαμάς- μεταξύ των οποίων και ο Ισμαήλ Χανιγιέ, νυν πρόεδρος της πολιτικής πτέρυγας- ακολούθησαν, ωστόσο τόνισαν πως θα έπρεπε να γίνει δημοψήφισμα μεταξύ των Παλαιστινίων.

Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα της Deutsche Welle, τα τελευταία χρόνια πάντως, η στήριξη προς τη λύση των δύο κρατών φαίνεται να μειώνεται: Η υποστήριξη μεταξύ των Παλαιστινίων περιορίζεται, λόγω των εποικισμών από το Ισραήλ- ενώ, μεταξύ των Ισραηλινών, η υποστήριξη περιορίζεται λόγω των επιθέσεων της Χαμάς και άλλων οργανώσεων. Λιγότεροι από τους μισούς Ισραηλινούς την υποστηρίζουν, ενώ οι περισσότεροι απορρίπτουν και την ιδέα του ενός κράτους, καθώς εκτιμούν πως κάτι τέτοιο θα υπονόμευε την ταυτότητα της χώρας τους.

Σε αναζήτηση διαμεσολαβητών

Ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί με τη λύση των δύο κρατών, πάντως, αυτή τη στιγμή είναι κάτι παραπάνω από ξεκάθαρη η ανάγκη για την εύρεση διαμεσολαβητών, δεδομένου πως η κρίση είναι σε πλήρη εξέλιξη και η βία οργιάζει στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, ένα σημαντικό ερώτημα που τίθεται είναι ποιος διεθνής φορέας ή χώρα θα μπορούσε να ηγηθεί.

Ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ζήτησε τερματισμό των εχθροπραξιών και είπε πως τα Ηνωμένα Έθνη είναι σε επαφή με όλες τις πλευρές για κατάπαυση του πυρός, ενώ κάλεσε την ισραηλινή κυβέρνηση και τη Χαμάς να «επιτρέψουν στις διαμεσολαβητικές προσπάθειες να ενταθούν και να επιτύχουν».

Ωστόσο ο ΟΗΕ, ως γνωστόν, έχει δυσκολευτεί πολύ να παίξει τον ρόλο του ως προς τη διπλωματική διευθέτηση διενέξεων στην περίπτωση του Ισραήλ και των Παλαιστινίων- κάτι που, όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα της Deutsche Welle, οφείλεται στην αντίσταση των ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Σε συνάντηση του ΣΑ την Κυριακή τα μέλη του καταδίκασαν τη βία, ωστόσο δεν συμφώνησαν σε κοινή δήλωση, με την Κίνα να κατηγορεί τις ΗΠΑ. Στο παρελθόν οι ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει τη θέση τους στη συμβούλιο και το βέτο τους για να μπλοκάρουν ψηφίσματα και δηλώσεις για το Ισραήλ.

Το Ισραήλ είναι ο στενότερος σύμμαχος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Ως εκ τούτου οι ΗΠΑ είναι ζωτικής σημασίας πηγή στρατιωτικής βοήθειας και εξοπλισμού για τη χώρα. Η σχέση αυτή πάντα παρείχε στις ΗΠΑ τη δυνατότητα να ασκούν σημαντική πίεση στο Ισραήλ για να το φέρουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σε περιόδους αυξημένων εντάσεων.

Επί προεδρίας Τραμπ οι σχέσεις Ισραήλ- ΗΠΑ έφτασαν σε πολύ καλό σημείο- χαρακτηριστική είναι η μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ στο Ισραήλ. Η ειρηνευτική πρόταση του Τραμπ, η οποία απέτυχε, ήταν σε γενικές γραμμές στο πλαίσιο των ισραηλινών επιδιώξεων. Η κυβέρνηση Μπάιντεν φάνηκε να κάπως από την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης. Το Σάββατο ο Μπάιντεν είχε συνομιλία με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου και τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, ενώ ο απεσταλμένος του, Χάντι Αμρ, έφτασε το Σάββατο στο Τελ Αβίβ.

Ο Αραβικός Σύνδεσμος έχει ζητήσει οι ΗΠΑ να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία. Πάντως είναι άγνωστο κατά πόσον η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να καταλήξει σε κάποιο βιώσιμο σχέδιο για τη διένεξη- η οποία δεν συγκαταλεγόταν μεταξύ των προτεραιοτήτων της.

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, έχει ζητήσει άμεσο τερματισμό των εντάσεων στην περιοχή, και οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα συναντηθούν την Τρίτη για συζητήσεις πάνω στο θέμα. Ο Μπορέλ είπε πως ήταν σε επαφή με μέλη του Κουαρτέτου (ΗΠΑ, ΟΗΕ, ΕΕ, Ρωσία) για αποκλιμάκωση.

Πάντως, όπως γράφει η DW, η ΕΕ δεν διατηρούσε «παραδοσιακά» πρωτεύοντα ρόλο στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στη Μέση Ανατολή, εστιάζοντας περισσότερο στην ανθρωπιστική βοήθεια: Η ΕΕ παρέχει πολύ σημαντική στήριξη στην Παλαιστινιακή Αρχή, και από το 2000 έχει στείλει βοήθεια ύψους 700 εκατ. ευρώ στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη.

Όσον αφορά στην Αίγυπτο, οι υπηρεσίες πληροφοριών της έχουν ακόμα καλές επαφές με τη Χαμάς. Η Αίγυπτος έπαιξε το Σαββατοκύριακο σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες διαμεσολάβησης, μαζί με τα Ηνωμένα Έθνη και το Κατάρ για μια δίωρη κατάπαυση πυρός ώστε να μεταφερθούν καύσιμα στη Γάζα. Ωστόσο οι προσπάθειες αυτές απέτυχαν μετά από ισραηλινό πλήγμα στην κατοικία του επικεφαλής της Χαμάς, Γιαχία Σινβάρ.

Την Τετάρτη αιγυπτιακή αντιπροσωπεία είχε συνάντηση με παλαιστινιακές οργανώσεις στη Γάζα πριν μεταβεί την Πέμπτη στο Τελ Αβίβ. Σύμφωνα με την αιγυπτιακή κυβέρνηση, η ισραηλινή ηγεσία ως τώρα δεν αποδέχεται κάποια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε τη Δευτέρα πως τις επόμενες ημέρες θα εργαστεί με τον πρόεδρο της Αιγύπτου και τον βασιλιά της Ιορδανίας σε μια σαφή πρόταση για εκεχειρία και ένα πιθανό μονοπάτι για συνομιλίες μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων.

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως στην περιοχή μεταβαίνει την Τρίτη και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ο οποίος θα έχει συναντήσεις με τον Ισραηλινό ομόλογό του Γκάμπι Ασκενάζι και με τον Παλαιστίνιο ομόλογο του, Ριάντ αλ Μάλικι. Αργότερα θα μεταβεί και στην Ιορδανία, όπου θα συναντηθεί με τον Ιορδανό ομόλογό του Αϊμάν Σαφάντι, ενώ την Πέμπτη θα πάει στο Κάιρο, για συνάντηση με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι.

Με πληροφορίες από Deutsche Welle

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.