Νησιά Γκαλαπάγκος: Ένας εξωτικός παράδεισος που καταρρέει

Τα απαράμιλλης ομορφιάς νησιά της Δημοκρατίας του Ισημερινού στη Νότια Αμερική ήρθαν ξανά στο προσκήνιο για τους λάθος λόγους. Τα νησιά Γκαλαπάγκος για όσους δεν γνωρίζουν έχουν, εκτός από το φυσικό κάλος τους, που θεωρoύνται ένας φυσικός θησαυρός επί της Γης, αφού φημισμένα για τον απέραντο αριθμό ενδημικών ειδών τους, έχουν και σημαντική ιστορική αξία από τις μελέτες που πραγματοποίησε εκεί το 1835 ο Κάρολος Δαρβίνος.

Εξετάζοντας ο Δαρβίνος την πανίδα της περιοχής ανέπτυξε τη διάσημη θεωρία του σύμφωνα με την οποία η γεωγραφική απομόνωση επηρέασε την απόκλιση των διαφόρων έμβιων ειδών. Για παράδειγμα οι λεγόμενες σπίζες του Δαρβίνου, κατά πάσα πιθανότητα εξελίχθηκαν από ένα κοινό πρόγονο και στη συνέχεια αναπτύχθηκαν σε πολυάριθμα σημεία στα νησιά λόγω έλλειψης ανταγωνισμού από άλλα είδη πουλιών, όπως επίσης τα θαλάσσια ιγκουάνα και οι γιγάντιες χελώνες που βρίσκονται εκεί και είναι άξιες ενδιαφέροντος.

Με την ίδια θεωρία υποστηρίζεται η τεράστια ανάπτυξη των κάκτων σε μορφή δένδρων, που σε κανονικές συνθήκες είναι μικροί, λόγω ακριβώς της έλλειψης φοινίκων και κωνοφόρων δένδρων στη περιοχή.

Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως τα εξωτικά νησιά ήρθαν στο προσκήνιο για τους λάθος λόγους, λόγους που απασχολούν εδώ και δεκαετίες περιβαλλοντολόγους, αλλά και ακτιβιστές και που αφορούν την κλιματική αλλαγή η οποία προκαλεί ανεπανόρθωτα πλήγματα στους φυσικούς παραδείσους σε όλο τον κόσμο.

Η «Αψίδα του Δαρβίνου», ένας από τους πιο διάσημους σχηματισμούς βράχων στα Νησιά Γκαλαπάγκος, πριν από μερικές μέρες κατέρρευσε στη θάλασσα, προκαλώντας θλίψη.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος του Εκουαδόρ δημοσίευσε στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνες της δομής, η οποία αποτελείται τώρα από δύο μόνο πυλώνες, μαζί με μια δήλωση που επιβεβαιώνει τα νέα. Άνθρωποι από τον κλάδο των καταδύσεων και ταξιδιών αναφέρονται ήδη σε αυτούς ως «Οι πυλώνες της εξέλιξης».

Η κορυφή της Αψίδας, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του αρχιπελάγους, έπεσε ως «συνέπεια της φυσικής διάβρωσης». Η ελκυστική αυτή φυσική γέφυρα βρίσκεται λιγότερο από ένα χιλιόμετρο από την κύρια περιοχή του νησιού του Δαρβίνου και δεν είναι ανοιχτή σε επισκέψεις από τη ξηρά.

Η αψίδα θεωρείται ένα από τα καλύτερα σημεία καταδύσεων στο αρχιπέλαγος του Ειρηνικού Ωκεανού που ανήκει στο Εκουαδόρ και βρίσκεται εκατοντάδες μίλια μακριά από τις ακτές της χώρας.

H UNESCO αναγνώρισε τα νησιά Γκαλαπάγκος και τη θαλάσσια περιοχή που τα περιβάλλει ως παγκόσμια κληρονομιά.

Καθεστώς προστασίας

Αν και η πρώτη νομοθεσία για την προστασία των νήσων Γκαλαπάγκος θεσπίστηκε το 1934 και συμπληρώθηκε το 1936, την δεκαετία του 1950 λήφθηκαν τα σημαντικότερα μέτρα με σκοπό τον έλεγχο πάνω στην εγγενή χλωρίδα και πανίδα. Το 1955, η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (International Union for the Conservation of Nature) οργάνωσε μια αποστολή με σκοπό τη συγκέντρωση στοιχείων. Δύο έτη αργότερα, το 1957, η UNESCO, σε συνεργασία με την κυβέρνηση του Ισημερινού, έστειλε μια ακόμα ερευνητική ομάδα για να μελετήσει την περιοχή και για να επιλέξει έναν τόπο για έναν δημιουργία ενός ερευνητικού σταθμού.

Το 1959, παράλληλα με την επέτειο των εκατό χρόνων από τη δημοσίευση της Καταγωγής των Ειδών του Δαρβίνου, η κυβέρνηση του Ισημερινού ανακήρυξε το 97,5% του εδάφους ως εθνικό πάρκο, εκτός από τις περιοχές που ήταν ήδη κατοικημένες. Τον ίδιο χρόνο, ιδρύθηκε το Ίδρυμα Κάρολος Δαρβίνος (Charles Darwin Foundation), με διεθνή έδρα στις Βρυξέλλες. Οι αρχικοί στόχοι του ήταν να εξασφαλίσει τη συντήρηση των μοναδικών οικοσυστημάτων στις νήσους και να προωθήσει όλες τις απαραίτητες επιστημονικές μελέτες.

Η εργασία συντήρησης άρχισε με την καθιέρωση του ερευνητικού σταθμού Charles Darwin το 1964, Κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών, τα προγράμματα συντήρησης, όπως η εξόντωση των εισαχθέντων ειδών και η προστασία των εγγενών ειδών, εκτελέσθηκαν από το προσωπικό των σταθμών. Αυτήν την περίοδο, οι περισσότεροι εδρεύοντες επιστήμονες ακολουθούν τους στόχους συντήρησης ενώ η εργασία των περισσότερων επισκεπτών επιστημόνων είναι προσανατολισμένη προς την καθαρή έρευνα. Όταν το εθνικό πάρκο καθιερώθηκε, περίπου 1.000 έως 2.000 άνθρωποι ανταποκρίθηκαν. Το 1972 μια απογραφή που έγινε στο αρχιπέλαγος είχε ως αποτέλεσμα την καταγραφή ενός πληθυσμού 3,488 ανθρώπων. Μέχρι τη δεκαετία του '80, αυτός ο αριθμός είχε ανέλθει εντυπωσιακά σε περισσότερους από 15.000 ανθρώπους, και εκτιμήσεις για το 2004 υπολογίζουν περίπου 20.000 ανθρώπους. Το 1986 ο περιβάλλων ωκεανός αναγνωρίστηκε ως υπό προστασία από την αλιεία και την περαιτέρω ανάπτυξη.

H UNESCO αναγνώρισε τα νησιά Γκαλαπάγκος ως παγκόσμια κληρονομιά το 1978, ενώ αργότερα, το Δεκέμβριο του 2001 αναγνωρίστηκε και ο περιβάλλων ωκεανός. Τα αξιοσημείωτα είδη των νησιών περιλαμβάνουν:

• Γιγάντια Χερσαία Ιγουάνα, Conolophus subcristatus
• Θαλάσσια Ιγκουάνα, cristatus Amblyrhynchus (η μόνη ιγουάνα που σιτίζεται από τη θάλασσα)
• Γιγάντια Χελώνα των Γκαλαπάγκος, Geochelone elephantopus, γνωστή ως galápago στα ισπανικά, έδωσε το όνομα στα νησιά.
• Γαλαζοπόδαρη Σούλα Sula nebouxii
• Πράσινη Χελώνα των Γκαλαπάγκος, πιθανά ένα υποείδος της Πράσινης Χελώνας του Ειρηνικού, Chelonia mydas agassisi
• Αγγούρι της θάλασσας, η αιτία των περιβαλλοντικών διαμαχών με τους ψαράδες πέρα από τις ποσοστώσεις αυτής της ακριβής ασιατικής λιχουδιάς Holothuria spp.
• 13 ενδημικά είδη σπίζας, αποκαλούμενα γενικά σπίζες του Δαρβίνου
• Σπίζα-Δρυοκολάπτης, Camarhynchus pallidus
• Πιγκουίνος των Γκαλαπάγκος, Spheniscus mendiculus
• Κορμοράνος του Χάρρις, Phalacrocorax harrisi
• Γεράκι των Γκαλαπάγκος, Buteo galapagoensis
• Τα Θαλάσσια Λιοντάρια (είδος φώκιας), που ζουν στις παγωμένες θάλασσες, είναι παρόντα στα νησιά Γκαλαπάγκος λόγω του ψυχρού θαλάσσιου ρεύματος Humboldt. Βρίσκονται κυρίως στα νησιά Plaza Sur (Πλάσα Σουρ), Santiago (Σαντιάγο) και Fernandina (Φερναντίνα).

Αγώνας του Λεονάρντο Ντι Κάπριο για διάσωση των νησιών

Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο γνωστός για τις ακτιβιστικές του ενέργειες εδώ και πολλά χρόνια ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει 43 εκατ. δολάρια για να πραγματοποιηθούν εκτεταμένα έργα για την διάσωση των νησιών Γκαλάπαγκος. Γι αυτό τον λόγο έδωσε την άδεια για τους λογαριασμούς του στα social media σε έναν κτηνίατρο άγριας ζωής και μία ειδικό για την αποκατάσταση των νησιών.

Η κίνηση αυτή αποτελεί μία πρωτοβουλία της Re: wild, μια οργάνωση που ιδρύθηκε φέτος από μια ομάδα διάσημων επιστημόνων και τον Ντι Κάπριο, τη Διεύθυνση Εθνικού Πάρκου των Γκαλαπάγκος, το Island Conservation και τις τοπικές κοινότητες, και στοχεύει στην αναδόμηση των Νήσων Γκαλαπάγκος, καθώς και όλων των νησιών του αρχιπελάγους.

Τα 43 εκατ. δολάρια που θα δωρίσει για τον σκοπό αυτό ο αστέρας του Χόλυγουντ, θα χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση του νησιού Floreana, που φιλοξενεί 54 απειλούμενα είδη. Επίσης, θα ασχοληθεί με την επαναφορά 13 τοπικών εξαφανισμένων ειδών, συμπεριλαμβανομένου του κοτσιφιού Floreana - το πρώτο του είδους που περιέγραψε ο Δαρβίνος.

Μέρος του ποσού όπως έχει γνωστοποιηθεί θα διατεθεί σε πρόγραμμα αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία και άλλες δραστηριότητες για τα ροζ ιγκουάνα και για την ενίσχυση μέτρων, προκειμένου να προστατευθούν οι θαλάσσιοι πόροι των Γκαλάπαγκος από τον ανθρώπινο αντίκτυπο του οικοτουρισμού.

«Όταν ταξίδεψα στα Νησιά Γκαλάπαγκος, συνάντησα την Paula Castaño και άλλους περιβαλλοντικούς ήρωες του Εκουαδόρ, οι οποίο εργαζόταν καθημερινά για να σώσουν ένα από τα πιο αναντικατάστατα μέρη στον πλανήτη.

Σε όλο τον κόσμο, η άγρια ​​φύση μειώνεται. Υποβαθμίσαμε τα τρία τέταρτα των άγριων βιοτόπων και ωθήσαμε περισσότερα από 1 εκατομμύριο είδη στο χείλος της εξαφάνισης. Περισσότερες από τις μισές άγριες περιοχές της Γης θα μπορούσαν να εξαφανιστούν τις επόμενες δεκαετίες αν δεν ενεργήσουμε αποφασιστικά.

Οι περιβαλλοντικοί ήρωες που χρειάζεται ο πλανήτης είναι ήδη εδώ. Τώρα όλοι πρέπει να ανταποκριθούμε στην πρόκληση και να συμμετάσχουμε» είπε χαρακτηριστικά.

Η Paula A. Castaño, η οποία θα αναλάβει τους λογαριασμούς Instagram και Twitter του Ντι Κάπριο για να προωθήσει τις κρίσιμες παρεμβάσεις, που απαιτούνται για την αναδόμηση της περιοχής είπε πως «Ο χρόνος τελειώνει για πολλά είδη, ειδικά σε νησιά όπου οι μικροί πληθυσμοί τους είναι ευάλωτοι και απειλούνται. Χρειαζόμαστε καταλυτικές επενδύσεις όπως αυτές που ανακοινώθηκαν σήμερα για να επαναλάβουμε τις επιτυχίες μας στα Γκαλαπάγκος και σε άλλες περιοχές».

Η Castaño, η οποία εργάζεται ως ειδικός για την αποκατάσταση νησιών τα τελευταία 8 χρόνια, πιστεύει ότι εάν οι άνθρωποι μπορούν να συνυπάρξουν με τη φύση, τα οικοσυστήματα μπορούν να ξαναχτιστούν με επιτυχία.

«Έως το 97% της χερσαίας έκτασης των Νήσων Γκαλάπαγκος υπάγεται σε εθνικό πάρκο. Δεν προσπαθούμε να βγάλουμε τους ανθρώπους από την εικόνα. Προσπαθούμε όλοι να συνεργαστούμε για να ξαναχτίσουμε αυτά τα οικοσυστήματα και να υποστηρίξουμε επίσης την κοινότητα. Θέλουν να μπορούν να συνεχίσουν να ευδοκιμούν μαζί με τη φύση.

Για παράδειγμα, στη Floreana, εάν πάτε στην παραλία, μπορείτε να δείτε θαλάσσια λιοντάρια κάπου στις γωνίες, ακριβώς δίπλα σας. Δεν έχουν αυτόν τον φόβο για τους ανθρώπους γιατί συνεργαζόμαστε».

Υπενθύμισε δε, και τις επιτυχημένες ανακατασκευές από το παρελθόν. Το 2012, απομακρύνθηκαν τα επεμβατικά τρωκτικά από το Pinzón στο εθνικό πάρκο του νησιού, με τη βοήθεια του Island Conservation για να ωφεληθεί η γιγαντιαία χελώνα της περιοχής. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να ανακαλυφθούν νεοσσοί το 2014.

Ο Marcelo Mata Guerrero, υπουργός Περιβάλλοντος και Υδάτων του Εκουαδόρ πρόσθεσε από την πλευρά του πως αυτά τα είδη συνεργασιών που αξιοποιούν τεχνικές, κοινωνικές και οικονομικές καινοτομίες, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται όλος ο κόσμος για να αποκαταστήσει την υγεία του πλανήτη.

«Με τον Ισημερινό, ως μία από τις 17 χώρες με τις περισσότερες βιοποικιλότητες στον πλανήτη, έχουμε την ευκαιρία να δείξουμε πώς είναι ένα πραγματικά αποτελεσματικό μοντέλο για την προστασία και την αποκατάσταση των άγριων βιοτόπων μας - του ανοσοποιητικού συστήματος του πλανήτη μας, προστατεύοντας όλη τη ζωή στη Γη. Μεταξύ αυτών προστατεύουμε τους ανθρώπους, φροντίζουμε για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αλλά και των αναδυόμενων ασθενειών»

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.