Αλεξάντερ Λουκασένκο - Ποιος είναι ο Λευκορώσος «αεροπειρατής» που προκαλεί πονοκέφαλο στην Δύση
Η ξαφνική προσγείωση της πτήσης της Ryanair, την οποία ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες χαρακτήρισαν κρατική αεροπειρατεία ή τρομοκρατία, προκαλέσει ανησυχία ότι οι πτήσεις σε προορισμούς με ανελεύθερα καθεστώτα μπορεί να είναι επικίνδυνες για ακτιβιστές και δημοσιογράφους.
Και σηματοδότησε την τελευταία προσπάθεια του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, που συχνά αποκαλείται «ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης», να φιμώσει κάθε αντιπολιτευόμενη φωνή.
Ποιος είναι ο Αλεξάντερ Λουκασένκο;
Ο Λουκασένκο μεγάλωσε χωρίς πατέρα κατά τα παιδικά του χρόνια και για το λόγο αυτό έγινε αφορμή σχολίων από συμμαθητές του για την ανύπαντρη μητέρα του, «τραύμα» που για τους βιογράφους του δεν ξεπέρασε ποτέ. Υπηρέτησε ως συνοροφύλακας της ΕΣΣΔ στο σοβιετικό στρατό και στη συνέχεια έγινε αντιπρόεδρος σε ένα αγρόκτημα (κολεκτίβα) το 1982 και το 1985.
Εξελέγη στο κοινοβούλιο στη Λευκορωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία το 1990 και ήταν ο μόνος βουλευτής που αντιτάχθηκε σε συμφωνία για τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.
Έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας το 1994. Ο επίσημος ιστότοπός του τον περιγράφει ως «πολιτικό του λαού» και «πρόεδρο του απλού λαού». Αλλά οι σχεδόν τρεις δεκαετίες της απολυταρχικής εξουσίας του, στιγματίστηκαν από εκλογικές παρατυπίες, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διάφορες κινήσεις με στόχο την εδραίωση της εξουσίας του.
Το 1996, ο Λουκασένκο έπεισε τους ψηφοφόρους να εγκρίνουν συνταγματικές τροποποιήσεις που επέκτειναν τις εξουσίες του. Όταν οι δυτικές χώρες επέκριναν την κίνηση, απέλασαν προσωρινά τους πρεσβευτές των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Λουκασένκο λαμβάνει σημαντική οικονομική και πολιτική υποστήριξη από τη Ρωσία, η οποία είναι βασικός σύμμαχος του Μινσκ στις διαφορές με τη Δύση.
Ωστόσο, η Λευκορωσία αντιστάθηκε στις πιέσεις της Ρωσίας για ένα ενοποιημένο κράτος. Η Μαρία Ζαχάραβα, εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, υπερασπίστηκε τη Λευκορωσία μετά το τελευταίο συμβάν, κατηγορώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες για «υποκρισία».
Πώς αντιμετωπίζει την αντιπολίτευση;
Οι εκλογές που έχει κερδίσει αμαυρώνονται από καταγγελίες για νοθεία και εκλογικές παρατυπίες. Στο μεγαλύτερο μέρος της θητείας του εξουσία, κατάφερε να συντρίψει τις διαμαρτυρίες , οι οποίες ήταν συχνά μικρές και περιορίζονταν στο Μινσκ
Τα πράγματα όμως άλλαξαν πέρυσι. Στις εκλογές του 2020 που συγκλόνισαν τη Λευκορωσία, ο αυταρχικό ηγέτης ανανέωσε τη θητεία του.
Ο Λουκασένκο προσπάθησε να κρατήσει τους αντιπάλους του εκτός της εκλογικής μάχης τον περασμένο Αύγουστο, αλλά η ηγέτης της αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, που συγκέντρωνε τεράστια πλήθη στις ομιλίες της, μπόρεσε να κατέβει στις εκλογές.
Ο Λουκασένκο ισχυρίστηκε ότι κέρδισε μία έκτη θητεία με το 80% των ψήφων, αποτέλεσμα που πολλοί δυτικοί ηγέτες απέρριψαν ως νοθεία. Ο ίδιος επέμεινε ότι δεν παραβιάστηκαν νόμοι κατά τις εκλογές. Η Τιχανόφκαγια εγκατέλειψε τη χώρα και δεκάδες χιλιάδες Λευκορώσοι διαμαρτυρήθηκαν για το αποτέλεσμα.
«Προτιμάει να πεθάνει» παρά να διοργανώσει ελεύθερες εκλογές
Οι διαδηλώσεις, τροφοδοτούμενες από μια καταρρέουσα οικονομία και μία καταστροφική διαχείριση της πανδημίας του κορονοϊού -σύμφωνα με τους επικριτές του- σηματοδότησαν τη σημαντικότερη απειλή για την παραμονή του στην εξουσία από τότε που ανέλαβε καθήκοντά.
«Μιλάτε για νοθευμένες εκλογές και θέλετε δίκαιες εκλογές;» ρώτησε τους εργαζομένους στο εργοστάσιο Wheeled Tractor Plant του Μινσκ τον Αύγουστο. Όταν εκείνοι απάντησαν μαζικά «ναι» ο Λουκασένκο απάντησε «Πραγματοποιήσαμε εκλογές. Μέχρι να με σκοτώσετε, δεν θα υπάρξουν άλλες εκλογές».
Αντιμέτωπος με ένα εξαγριωμένο έθνος, ο Λουκασένκο επιμένει ότι θα προτιμούσε να σκοτωθεί παρά να συμφωνήσει σε νέες εκλογές.
Θάνατοι, συλλήψεις και βασανιστήρια αντικαθεστωτικών
Χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν και τουλάχιστον τρεις πέθαναν «ως αποτέλεσμα αστυνομικών ενεργειών» στην αρχή του κινήματος διαμαρτυρίας τον Αύγουστο, σύμφωνα με το Human Rights Watch. Εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα έλαβαν αναφορές για περισσότερες από 450 περιπτώσεις βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης κρατουμένων μετά τις εκλογές.
Η Τιχανόφσκαγια απηύθυνε «λαϊκό τελεσίγραφο» απαιτώντας από τον Λουκασένκο να παραιτηθεί έως το τέλος Οκτωβρίου. Όταν εκείνος παρέμεινε πεισματικά στην εξουσία, δεκάδες χιλιάδες Λευκορώσοι βγήκαν στους δρόμους και πολλοί αντιμετώπισαν βία από τις δυνάμεις ασφαλείας.
Οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις συνεχίστηκαν καθ 'όλη τη διάρκεια του φθινοπώρου, όπως και η καταστολή του Λουκασένκο: Η αστυνομία είχε συλλάβει περισσότερα από 25.000 άτομα μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, ανέφερε η Human Rights Watch και πάνω από 100 πρόσωπα της αντιπολίτευσης φυλακίστηκαν.
Τον Νοέμβριο, η Λευκορωσία ενέταξε τον Ρομάν Προτασέβιτς, τον δημοσιογράφο που συνελήφθη στη μοιραία πτήση, σε λίστα παρακολούθησης τρομοκρατών, κατηγορώντας τον για τρία εγκλήματα που σχετίζονται με διαμαρτυρίες.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Λουκασένκο υπέγραψε νόμο που προστατεύει την αστυνομία και τις δυνάμεις ασφαλείας από την ευθύνη για τον πυροβολισμό διαδηλωτών. Το καθεστώς Λουκασένκο συνέχισε επίσης την καταστολή της κατά των δημοσιογράφων, φυλακίζοντας έναν συνεργάτη της Deutsche Welle και «κατεβασε» αυτόν τον μήνα.τον κορυφαίο ανεξάρτητο ιστότοπο ειδήσεων Tut.by.
Πώς αντέδρασε η Δύση;
Η Δύση έχει επιβάλλει πολλές φορές κυρώσεις ενάντια στην κυβέρνηση του Λουκασένκο, από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της. Ο ίδιος ο δικτάτορας συχνά επικρίνει τη Δύση για ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν ταξιδιωτικούς περιορισμούς και οικονομικές κυρώσεις σε ιδιώτες και κρατικές οντότητες μετά τις εκλογές του 2006 στη Λευκορωσία, τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες επέκριναν ως «ανελεύθερες και άδικες».
Η Λευκορωσία απάντησε στις αυστηρότερες κυρώσεις το 2008, απελαύνοντας διπλωμάτες των ΗΠΑ. Οι σχέσεις μεταξύ της Λευκορωσίας και των δυτικών χωρών «ηρέμησαν» κάπως το 2015 και το 2016 και οι ΗΠΑ και η Λευκορωσία ανακοίνωσαν ότι θα ανταλλάξουν ξανά πρεσβευτές το 2019.
Μετά τις εκλογές του 2020 ωστόσο και τις επακόλουθες διαμαρτυρίες στη Λευκορωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν νέο κύκλο κυρώσεων στους αξιωματούχους της Λευκορωσίας. Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντα ο πρόεδρος Μπάιντεν μπλόκαρε συναλλαγές με εννέα μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και πετροχημικών της Λευκορωσίας και επέβαλε κυρώσεις σε 109 αξιωματούχους.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκη δήλωσε «Αυτή ήταν μια σοκαριστική πράξη εκτροπής της πορείας μιας πτήσης μεταξύ δύο κρατών μελών της ΕΕ για τον προφανή σκοπό της σύλληψης ενός δημοσιογράφου. Αποτελεί μια επαίσχυντη προσβολή της διεθνούς ειρήνης και της ασφάλειας από το καθεστώς», δήλωσε η Ψάκι.
Η Ευρώπη, η οποία επίσης δεν αναγνωρίζει τα αποτελέσματα των εκλογών του 2020, επέβαλε νέες κυρώσεις σε αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Λουκασένκο, το φθινόπωρο.
Ευρωπαίοι ηγέτες αντέδρασαν με σοκ και οργή στο περιστατικό με την πτήση της Ryanair και τη σύλληψη του Προτασέβιτς την Κυριακή. Τη Δευτέρα, συμφώνησαν να επιβάλουν κυρώσεις στη Λευκορωσία και να απαγορεύσουν στις αεροπορικές εταιρείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να πετάνε πάνω από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.
Η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουκρανία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ήδη προσπαθήσει να αλλάξουν το δρομολόγιο γύρω από τη Λευκορωσία.
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.
Διαβάστε επίσης:
Αυστηρές κυρώσεις αποφάσισαν οι «27» ηγέτες: Μπλοκάρουν τη Λευκορωσία από τον εναέριο χώρο της ΕΕ