Οι «αδιάφθοροι» της ΕΕ: Αρχίζει τη λειτουργία της η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία

«Η επιτυχία μας είναι ζήτημα αξιοπιστίας για την Ενωσή μας», δήλωσε η πρώην εισαγγελέας κατά της διαφθοράς της Ρουμανίας, τονίζοντας ότι η εγκαθίδρυση του νέου ευρωπαϊκού θεσμού χρειάσθηκε «συζητήσεις περισσότερων των δύο δεκαετιών» και «δύσκολες πολιτικές διαπραγματεύσεις».

Πρώτη της αποστολή, αναμφίβολα, η εποπτεία της δαπάνης των δισεκατομμυρίων ευρώ του σχεδίου ανάκαμψης τα οποία θα διανεμηθούν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία και η πρόληψη της κατάχρησης ή διασπάθισής τους.

Ο υπερεθνικός θεσμός, με έδρα το Λουξεμβούργο, είναι επιφορτισμένος με την διεξαγωγή ερευνών, αλλά επίσης με την άσκηση δίωξης και παραπομπή στην δικαιοσύνη των υπεύθυνων για παραβάσεις που αφορούν τους πόρους του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, εξουσία πρωτοφανής για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας περιλαμβάνονται η κατάχρηση, διασπάθιση, υπεξαίρεση ευρωπαϊκών πόρων, διαφθορά, διασυνοριακή απάτη επί του ΦΠΑ που περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο κράτη μέλη και ποσά άνω των 10 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς και ξέπλυμα χρήματος.

Μόνο για την διασυνοριακή απάτη επί του ΦΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά ότι ανέρχεται σε 30 έως 60 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Για τις άλλες παραβάσεις, οι εκτιμήσεις παραπέμπουν σε απώλεια 500 εκατομμυρίων ετησίως.

Είκοσι δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετέχουν στην ενισχυμένη αυτή συνεργασία (εξαιρούνται η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ιρλανδία, η Σουηδία και η Δανία).

Ο ευρωπαίος επίτροπος Ντιντιέ Ρεντέρ κάλεσε τις πέντε χώρες να προσέλθουν στην πρωτοβουλία, τονίζοντας ότι «η προστασία του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού απαιτεί τις προσπάθειες όλων των κρατών μελών».

Καθώς η Σλοβενία δεν έχει ακόμη ορίσει εισαγγελέα στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η Λάουρα Κέβεσι κατήγγειλε «έλλειψη ειλικρινούς συνεργασίας» εκ μέρους της Λιουμπλιάνα δίνοντας την διαβεβαίωση ότι «κανείς δεν θα εμποδίσει» την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να κάνει την δουλειά της.

Ιδιαιίτερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επέμενε, για πολλά χρόνια, στη σύσταση της νέας Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Η εύρυθμη λειτουργία της προϋποθέτει την αγαστή συνεργασία με τις αρμόδιες διωκτικές αρχές όλων των κρατών-μελών- και εδώ προκύπτουν προβλήματα: Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Deutsche Welle, αρχικά ήταν η Μάλτα που είχε καθυστερήσει τον ορισμό αρμόδιου εισαγγελέα, σήμερα καθυστερεί ο Σλοβένος πρωθυπουργός Γιάνες Γιάνσα, ο οποίος μάλλον επιχειρεί να δυσχεράνει το έργο των Ευρωπαίων «αδιάφθορων».

Ο ευρωβουλευτής των Γερμανών Φιλελευθέρων (FDP) Μόριτς Κέρνερ υποστηρίζει ότι «είναι σκάνδαλο αυτό που συμβαίνει στη Σλοβενία και αυτό φαίνεται από τη δραστηριότητα του Γιάνσα στο Twitter, που θυμίζει Ντόναλντ Τραμπ...».

Κι όμως, παρά τις όποιες δυσκολίες, η νέα Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θεωρείται σημείο αναφοράς στις προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) Καταρίνα Μπάρλεϊ, κάνει λόγο για ένα ευρύτερο πολιτικό στοίχημα: «Πάντοτε υπήρχε διαφθορά, αλλά τώρα βλέπουμε συγκεκριμένες δυνάμεις, οι οποίες επιχειρούν να υπονομεύσουν τις αξίες μας» λέει η πρώην υπουργός Δικαιοσύνης. Από αυτή την άποψη, επισημαίνει, η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αποτελεί και μία προσπάθεια της Ευρώπης να υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Η ενεργός συμμετοχή όλων των κρατών-μελών αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για να ευοδωθεί το έργο της νέας διωκτικής αρχής. Η Λάουρα Κέβεσι και ο αναπληρωτής της, ο Γερμανός Αντρές Ρίτερ, θα συνεργάζονται με ένα δίκτυο 23 εθνικών εισαγγελέων και θα κρίνουν από κοινού, εάν μία καταγγελία πρέπει να οδηγήσει σε δικαστική έρευνα. Έγκριτοι νομικοί σε κάθε κράτος-μέλος θα στηρίζουν το έργο τους, ενώ στο Λουξεμβούργο προβλέπεται να συνδράμει τις έρευνες ένα δίκτυο οικονομικών αναλυτών και άλλων ειδικών σε πιο εξειδικευμένα ζητήματα, για παράδειγμα στο διασυνοριακό ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.

Σε περίπτωση που οι ειδικοί της EPPO κρίνουν ότι μία υπόθεση πρέπει να οδηγηθεί στα δικαστήρια, τη σκυτάλη θα πρέπει να πάρουν οι διωκτικές αρχές της χώρας εκείνης, στην οποία λαμβάνουν χώρα οι αδιαφανείς πρακτικές. Αλλά η συνεργασία των εθνικών κυβερνήσεων είναι εθελοντική δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει συσταθεί στη βάση της αποκαλούμενης «ενισχυμένης συνεργασίας», δηλαδή με διακρατική διαπραγμάτευση και όχι με ευρύτερη ευρωπαϊκή απόφαση.

Η Ουγγαρία και η Πολωνία αρνούνται να συνδράμουν το έργο της νέας διωκτικής αρχής, ενώ απέχουν επίσης η Δανία, η Σουηδία και Ιρλανδία. Ειδικά στην Ουγγαρία έχουν ακουστεί πολλά για την τακτική του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν να ανταμείβει συγγενείς και υποστηρικτές με κοινοτικά κονδύλια. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα μπορούσε να διαλευκάνει μία σειρά από αμφιλεγόμενες υποθέσεις, αλλά ο Όρμπαν αντικρούει σθεναρά κάθε προσπάθεια να συμμετάσχει η Ουγγαρία στον νέο θεσμό.

Η Κομισιόν χαιρετίζει την έναρξη

Την έναρξη της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας χαιρέτισε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πρόκειται για ένα νεοσύστατο οργανισμό της ΕΕ, πλήρως ανεξάρτητο, «που θα προχωρήσει στην ενίσχυση της προστασίας του προϋπολογισμού της ΕΕ και θα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή του NextGenerationEU για να διασφαλίσει ότι τα κεφάλαιά του, ύψους 750 δισ. ευρώ, θα φτάσουν στην οικονομία και στους πολίτες της ΕΕ», αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Επιτροπή και τονίζει ότι «από σήμερα, οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν απευθείας στο EPPO τυχόν ύποπτες περιπτώσεις απάτης που αφορούν κοινοτικά κονδύλια».

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν από την έδρα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στο Λουξεμβούργο, η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βέρα Γιούροβα, ο Επίτροπος αρμόδιος για θέματα προϋπολογισμού Γιοχάνες Χαν και ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς, τόνισαν ότι η έναρξη λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος.

«Είναι η πρώτη υπερεθνική εισαγγελική αρχή που ξεκινά τις δραστηριότητές της για την προστασία των χρημάτων των φορολογουμένων της ΕΕ, αρμόδια για τη διερεύνηση και δίωξη εγκλημάτων όπως το ξέπλυμα χρήματος, η διαφθορά και η διασυνοριακή απάτη ΦΠΑ», ανέφερε η Βέρα Γιούροβα.

Η ευρωπαϊκή εισαγγελία σχεδιάζει να χειρίζεται περίπου 3.000 υποθέσεις ετησίως. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2018 η διαφορά μεταξύ των αναμενόμενων εσόδων ΦΠΑ και του ποσού που πραγματικά εισπράχτηκε ήταν 140 δισεκατομμύρια ευρώ.

Σύμφωνα με την τελευταία Ετήσια Έκθεση για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, περίπου 460 εκατομμύρια ευρώ χάθηκαν λόγω δόλιων παρατυπιών το 2019. Ωστόσο, το πραγματικό ποσό ζημίας στον προϋπολογισμό της Ένωσης είναι πιθανόν υψηλότερο, καθώς η απάτη είναι εξ ορισμού ένα κρυφό έγκλημα.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Deutsche Welle

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Ψηφιακό Πιστοποιητικό: Οι 7 χώρες μαζί με την Ελλάδα που το εκδίδουν