Ποιες χώρες ανησυχούν εν όψει της συνόδου Μπάιντεν - Πούτιν και γιατί

Κάποιες από τις χώρες που ανήκαν κάποτε στη Σοβιετική Ένωση ή στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας επί Ψυχρού Πολέμου ανησυχούν πως η Ουάσινγκτον ενδεχομένως να περιορίσει την υποστήριξή της προς τους συμμάχους τους στην περιοχή επιδιώκοντας μια πιο σταθερή και προβλέψιμη σχέση με τη Ρωσία.

«Νομίζω ότι έχουν υπάρξει αμφιβολίες ως προς την αποφασιστικότητα της παρούσας κυβέρνησης απέναντι στις ρωσικές επιθετικές ενέργειες με αποφασιστικό τρόπο» είπε ο Βίτολντ Ρόντκιεβιτς, ειδικός σε θέματα ρωσικής πολιτικής στο Κέντρο Ανατολικών Μελετών στη Βαρσοβία, think tank το οποίο συμβουλεύει την πολωνική κυβέρνηση.

Τόσο η Ρωσία όσο και οι ΗΠΑ έχουν επιδιώξει να μετριάσουν τις προσδοκίες σχετικά με τη σύνοδο της Τετάρτης στη Γενεύη, αποκλείοντας το ενδεχόμενο σαρωτικών εξελίξεων εν μέσω των χειρότερων εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών από τη σοβιετική περίοδο, ειδικά μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, τις κατηγορίες για ρωσική παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές, επιθέσεις από χάκερ κ.α.

Ο Ρόντκιεβιτς, ωστόσο, σημείωσε πως η απόφαση του Λευκού Οίκου να αίρει τις κυρώσεις κατά της γερμανικής εταιρείας που επιβλέπει τον ρωσικής κατασκευής αγωγό αερίου Nord Stream 2, που περνά κάτω από τη Βαλτική, με προορισμό τη Γερμανία. Το project αυτό θα επέτρεπε στη Μόσχα να παρακάμψει την Ουκρανία, την Πολωνία και άλλες χώρες στην ανατολική και την κεντρική Ευρώπη, που έχουν έσοδα από τα τέλη διέλευσης.

«Με ξεκάθαρο τρόπο η κυβέρνηση υπέδειξε πως, για αυτούς, η Ευρώπη είναι βασικά η Γερμανία και τα γερμανικά συμφέροντα θα λαμβάνονται υπόψιν, ενώ τα συμφέροντα των άλλων παικτών στην Ευρώπη θα μπουν κατά κάποιον τρόπο σε δεύτερη μοίρα» είπε στο Associated Press o Ρόντκιεβιτς.

Η ανησυχία για τη σύνοδο είναι ιδιαίτερα έντονη στην Ουκρανία, η οποία έχει εμπλακεί σε μια «παγωμένη σύγκρουση» από το 2014 και μετά, αντιμετωπίζοντας φιλορώσους αποσχιστές, οι οποίοι υποστηρίζονται από τη Μόσχα, στα ανατολικά της.

«Η Ουκρανία φοβάται πως οι συμφωνίες μεταξύ Μπάιντεν και Πούτιν θα μπορούσαν να τη μετατρέψουν σε περιφερειακή χώρα» είπε ο Βαντίμ Καράσεφ, ανεξάρτητος πολιτικός αναλυτής που εδρεύει στο Κίεβο.

Το Κίεβο ανησυχεί πως ο Nord Stream 2 θα μπορούσε να του στερήσει όχι μόνο τα τέλη διέλευσης για την τροφοδοσία της Ευρώπης με ρωσικό αέριο, μα και να μειώσει τη στρατηγική σημασία της χώρας, αποδυναμώνοντάς την πολιτικά.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι είπε πως μια αποτυχία των ΗΠΑ να μπλοκάρουν τον αγωγό θα αποτελούσε «προσωπική ήττα» για τον πρόεδρο Μπάιντεν και «σοβαρή γεωπολιτική νίκη» για τη Ρωσική Ομοσπονδία. Ο ίδιος προσπάθησε μάταια να κανονίσει συνάντηση με τον Μπάιντεν πριν τη σύνοδο, μα έχουν μιλήσει τηλεφωνικά. Ο Μπάιντεν διαβεβαίωσε τον Ζελένσκι για την ακλόνητη αμερικανική στήριξη προς την κυριαρχία και ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν έχει προειδοποιήσει δημόσια, σε σαφείς τόνους, πως το ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι μη αποδεκτό από τη Ρωσία, καθώς θα επέτρεπε στους πυραύλους του ΝΑΤΟ να χτυπήσουν τη Μόσχα και άλλους στόχους στη δυτική Ρωσία μέσα σε επτά λεπτά- μια αποσταθεροποιητική κατάσταση, την οποία παρομοίασε με εγκατάσταση ρωσικών πυραύλων στο Μεξικό ή στον Καναδά.

Το 2008 το ΝΑΤΟ είχε υποσχεθεί πως η Ουκρανία και η Γεωργία θα ήταν ευπρόσδεκτες, παρά τις ρωσικές αντιδράσεις. Τέσσερις μήνες μετά η Ρωσία νίκησε τη Γεωργία σε έναν σύντομο πόλεμο που πυροδοτήθηκε όταν η γεωργιανή κυβέρνηση προσπάθησε να ανακτήσει τον έλεγχο μια περιοχής με αποσχιστικές τάσεις.

Νωρίτερα μέσα στο έτος η Ρωσία ενίσχυσε τις δυνάμεις της κοντά στην Ουκρανία και προειδοποίησε το Κίεβο πως θα παρέμβαινε στρατιωτικά εάν οι ουκρανικές δυνάμεις επιχειρούσαν ανακατάληψη του ελεγχόμενου από αποσχιστές αντάρτες ανατολικού τμήματος. Η Μόσχα έκτοτε έχει αποσύρει μέρος των δυνάμεών της, μα Ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι έχει διατηρήσει μια μεγάλη δύναμη κοντά στα σύνορα.

«Το Κρεμλίνο έχει υποδείξει πως η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ συνοδεύεται από μια νέα, θερμή σύγκρουση στην Ευρώπη, κάτι που η Ουάσινγκτον σίγουρα δεν επιθυμεί» είπε ο Καράσεφ.

Ο Άλεξ Πετριασβίλι του Ιδρύματος Ροντέλι (think tank στην Τιφλίδα της Γεωργίας) επέκρινε την έλλειψη ομοφωνίας εντός του ΝΑΤΟ ως προς το να δοθούν ξεκάθαροι οδικοί χάρτες σε Ουκρανία και Γεωργία ως προς την ένταξή τους.

«Επηρεάζει σίγουρα αρνητικά τις προσδοκίες των δύο χωρών και δίνει το πλεονέκτημα στη Ρωσία, που αντιτίθεται έντονα στην ένταξή τους» είπε ο Πετριασβίλι.

Ο Λιθουανός υπουργός Εξωτερικών, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, υποστήριξε πως η Ρωσία επιδιώξει να ανακτήσει τον έλεγχο των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών, καθώς και των πολιτικών ασφαλείας, των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, τις οποίες θεωρεί πως τμήματα της «προνομιακής σφαίρας συμφερόντων της».

«Όπως στη σοβιετική περίοδο, τόσο συμβατικά όσο και υβριδικά μέσα χρησιμοποιούνται για την άσκηση ελέγχου» είπε στο ΑΡ.

Η Ρωσία έχει απορρίψει ισχυρισμούς πως προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει τις χώρες ή να τις φέρει πίσω στη σφαίρα επιρροής της. Έχει κατηγορήσει επίσης χώρες- μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που ήταν κάποτε τμήματα της ΕΣΣΔ ή του Συμφώνου της Βαρσοβίας για «Ρωσοφοβία», χαρακτηρίζοντάς τες ως βασικούς υποκινητές των δυτικών κυρώσεων, που έχουν περιορίσει την πρόσβαση της Μόσχας στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και τις εισαγωγές σύγχρονης τεχνολογίας.

Ο Λαντσμπέργκις πάντως δεν φαίνεται να συμμερίζεται τους προβληματισμούς πως η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να αφήσει τους συμμάχους της στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη στα «κρύα του λουτρού».

«Δεν έχουμε λόγους να αμφισβητούμε τον στενότερο υπερατλαντικό σύμμαχό μας» είπε στο AP, προσθέτοντας πως η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει τη δέσμευσή της για συνεργασία σε στενό συντονισμό με τους Ευρωπαίους συμμάχους της.

Σε αντίστοιχο πλαίσιο, ο Έντγκαρς Ρίνκεβιτς, υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας, έχει τονίσει πως η Ουάσινγκτον παραμένει σταθερά ο στενότερος σύμμαχος της χώρας και «παίζει ρόλο κλειδί στην ευρωπαϊκή ασφάλεια».

Ο Οντρέζ Ντίτριχ, διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στην Πράγα, είπε ότι αναμένει ο Μπάιντεν να υιοθετήσει ισχυρή στάση στη Γενεύη. «Ο Μπάιντεν δεν είναι αφελής, ακόμη και αν εν όψει της συνόδου η κυβέρνηση φαίνεται να προβαίνει σε προσεγγίσεις προς τη Ρωσία…δεν θα ανησυχούσα πως μια détente η οποία θα έβλαπτε τις χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης είναι καθ’οδόν» σχολίασε. Από πλευράς του, ωστόσο, ο Ρόντκιεβιτς, είπε πως ο πραγματικός λόγος ανησυχίας είναι πως ο Πούτιν ίσως να βγει από τη συνάντηση έχοντας ενθαρρυνθεί από αυτό που θα έχει δει στην άλλη πλευρά, με αποτέλεσμα να γίνει πιο τολμηρός.

Με πληροφορίες από Associated Press

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Μητσοτάκης - Ερντογάν: Το «σπάσιμο του πάγου», οι διαφορές και τα επόμενα βήματα