Προεδρικές εκλογές στο Ιράν: Το φαβορί για νέος πρόεδρος και το διακύβευμα

Απουσία άλλων υποψηφίων που θα καταφέρουν να τον επισκιάσουν, μετά τον αποκλεισμό των πιο μεγάλων πολιτικών του αντιπάλων, ο υπερσυντηρητικός Εμπραχίμ Ραϊσί, επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής, εμφανίζεται φαβορί να κερδίσει τις εκλογές, ήδη από τον πρώτο γύρο, σύμφωνα με κάποιες δημοσκοπήσεις.

Επτά υποψήφιοι εγκρίθηκαν από την αρμόδια αρχή της οποίας ηγούνται σκληροπυρηνικοί για να είναι υποψήφιοι: πέντε υπερσυντηρητικοί και δύο μεταρρυθμιστές, ένας από τους οποίους απέσυρε την υποψηφιότητά του.

Η συμμετοχή

Οι ιρανικές αρχές έχουν την τάση να μετατρέπουν κάθε εκλογική αναμέτρηση σε δημοψήφισμα υποστήριξης της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Εξ ου και οι συνεχείς εκκλήσεις από τις αρχές, αλλά και τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, για «μαζική» συμμετοχή.

Την ώρα που αντιφρονούντες που είναι αυτοεξόριστοι πραγματοποιούν στο διαδίκτυο εκστρατείες υπέρ του μποϊκοτάζ των προεδρικών εκλογών με το hashtag #ΟχιΣτηνΙσλαμικήΔημοκρατία στα περσικά, ο αγιατολάχ Χαμενεΐ δήλωσε στις αρχές του μήνα ότι η αποχή σημαίνει υποταγή «στη θέληση (…) των εχθρών του Ιράν».

Όμως το ποσοστό αποχής αναμένεται να ξεπεράσει το ρεκόρ του 57% που καταγράφηκε στις βουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου.

Οι λίγες δημοσκοπήσεις που έχουν διενεργηθεί δείχνουν ποσοστό συμμετοχής κάτω του 40%.

Αιτία: Η αίσθηση που έχουν πολλοί Ιρανοί ότι το αποτέλεσμα είναι προκαθορισμένο, αλλά και η απογοήτευση έπειτα από οκτώ χρόνια διακυβέρνησης από τον μετριοπαθή πρόεδρο Χασάν Ροχανί, ο οικονομικός απολογισμός του οποίου θεωρείται καταστροφικός.

Ο Ροχανί, που δεν μπορεί να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα, δήλωσε ότι φοβάται πως η έλλειψη λαϊκής κινητοποίησης την ημέρα των εκλογών μπορεί να βλάψει “τη νομιμότητα” της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Οικονομία

Η οικονομία του Ιράν ξεκίνησε να αναπτύσσεται και πάλι το 2016 μετά την υπογραφή το προηγούμενο έτος της διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία του Ροχανί.

Όμως μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτή το 2018 και την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων, το Ιράν βυθίστηκε σε μεγάλη ύφεση, με τις επιπτώσεις της να επιδεινώνονται λόγω της πανδημίας Covid-19.

Το ΑΕΠ του Ιράν άρχισε να σταθεροποιείται το 2020, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έπειτα από δύο μαύρες χρονιές. Όμως η αγοραστική δύναμη των Ιρανών μειώθηκε λόγω του πληθωρισμού και η χώρα δεν έχει ακόμη απορροφήσει τις δραματικές κοινωνικές επιπτώσεις της ύφεσης.

Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα

Όλοι οι υποψήφιοι συμφωνούν ότι αποτελεί προτεραιότητα, ώστε η οικονομία να μπορέσει να ανακάμψει δυναμικά και να αρθούν οι αμερικανικές κυρώσεις. Όλοι στηρίζουν λοιπόν τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στη Βιέννη με στόχο τη διάσωση της συμφωνίας του 2015.

Διαδοχή του ανώτατου ηγέτη

Με εξαίρεση του δύο πρώτους προέδρους του Ιράν -ο πρώτος εκ των οποίων ανατράπηκε γρήγορα και ο δεύτερος δολοφονήθηκε- όλοι οι πρόεδροι από το 1981 και μετά έχουν υπηρετήσει δύο τετραετείς θητείες.

Πολλοί ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι πολύ πιθανό ο νικητής των προεδρικών εκλογών της 18ης Ιουνίου να βρεθεί επικεφαλής της κυβέρνησης όταν τεθεί το ζήτημα της διαδοχής του ανώτατου ηγέτη της χώρας, ο οποίος φέτος γίνεται 82 ετών.

Ο ίδιος ο Χαμενεΐ ήταν πρόεδρος του Ιράν όταν επιλέχθηκε να διαδεχθεί τον ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, τον αγιατολάχ Χομεϊνί, μετά τον θάνατό του πριν 32 χρόνια.

Πολλές ιρανικές εφημερίδες θεωρούν ότι η υποψηφιότητα του Ραϊσί προωθείται από τις αρχές, προκειμένου αυτός αργότερα να διαδεχθεί τον Χαμενεΐ.

Ωστόσο σύμφωνα με αναλυτές του αμερικανικού ινστιτούτου Eurasia Group, η προοπτική ο Ραϊσί να διαδεχθεί τον Χαμενεΐ παραμένει «πολύ αβέβαιη» καθώς ενδέχεται να πληγεί η εικόνα του από μια μικρή συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές ή ακόμη και από τις δυσκολίες που συνοδεύουν τη θητεία του προέδρου.

Ποιος είναι ο Εμπραχίμ Ραϊσί

Φορώντας πάντα το μαύρο τουρμπάνι του και τα παραδοσιακά ρούχα του ιερωμένου, το φαβορί στις προεδρικές εκλογές του Ιράν, ο Εμπραχίμ Ραϊσί, είναι ένας αυστηρός άνδρας που παρουσιάζεται ως υπερασπιστής των πιο φτωχών και υπέρμαχος της μάχης κατά της διαφθοράς.

Επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής, αυτός ο 60χρονος χοτζατολεσλάμ (μια βαθμίδα κάτω από τον αγιατολάχ στους σιίτες ιερωμένους), υπερσυντηρητικός και χωρίς εξάρσεις, είναι θιασώτης της τάξης.

Σύνθημά του για τις προεδρικές εκλογές της 18ης Ιουνίου είναι η «συνεχής μάχη κατά της φτώχειας και της διαφθοράς».

Το 2017 κατάφερε να συγκεντρώσει το 38% των ψήφων, όμως δεν μπόρεσε να κερδίσει τον Χασάν Ροχανί, ο οποίος επανεξελέγη ήδη από τον πρώτο γύρο.

Γεννημένος τον Νοέμβριο του 1960 στην ιερή πόλη Μασχάντ, ο Ραϊσί διορίστηκε γενικός εισαγγελέας της Καράζ, δίπλα στην Τεχεράνη, σε ηλικία μόλις 20 ετών μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

Επί περισσότερες από τρεις δεκαετίες παρέμεινε στο δικαστικό σύστημα: γενικός εισαγγελέας της Τεχεράνης από το 1989 ως το 1994, αναπληρωτής επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής από το 2004 ως το 2014, χρονιά κατά την οποία προτάθηκε για γενικός εισαγγελέας του Ιράν.

Το 2016 ο ανώτατος ηγέτης της χώρας, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, διόρισε τον Ραϊσί επικεφαλής του ισχυρού φιλανθρωπικού ιδρύματος Αστάν-ε Κοντς Ραζανί, το οποίο διαχειρίζεται το μαυσωλείο του ιμάμη Ρεζά στη Μασχάντ καθώς και την τεράστια ακίνητη περιουσία του. Τρία χρόνια αργότερα διορίστηκε επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής.

Μαθητής του ανώτατου ηγέτη

Ο Ραϊσί, που φορά πάντα το μαύρο τουρμπάνι του «σεγιέντ» (απόγονου του Μωάμεθ), παρακολούθησε τα μαθήματα θρησκευτικών και ισλαμικού δικαίου του αγιατολάχ Χαμενεΐ.

Σύμφωνα με την επίσημη βιογραφία του, από το 2018 δίδαξε και ο ίδιος ένα σιιτικό σεμινάριο στη Μασχάντ. Πολλά ιρανικά μέσα θεωρούν ότι ενδέχεται να είναι ο διάδοχος του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, ο οποίος θα γίνει 82 ετών τον Ιούλιο.

Εξάλλου ο Ραϊσίν είναι μέλος του Συμβουλίου των Ειδικών, που διορίζει τον ανώτατο ηγέτη.

Είναι παντρεμένος με τη Τζαμιλέχ Αλαμολχοντά, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Σαχίντ- Μπεχεχντί της Τεχεράνης και έχουν δύο κόρες. Ο Ραϊσί είναι γαμπρός του Αχμάντ Αλαμολχοντά, ιμάμη και περιφερειακού εκπροσώπου του ανώτατου ηγέτη στη Μαχσάντ, τη δεύτερη πιο ιερή πόλη του Ιράν.

Τον στηρίζουν οι δύο βασικοί συνασπισμοί των συντηρητικών και υπερσυντηρητικών κομμάτων και είναι ο μόνος από τους πέντε υπερσυντηρητικούς υποψήφιους στις εκλογές πίσω από τον οποίο συντάσσεται το διχασμένο συντηρητικό κίνημα.

Γνωρίζοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να προσπαθήσει να συσπειρώσει την ιρανική κοινωνία που είναι διχασμένη στο θέμα των ατομικών ελευθεριών – στο οποίο ο Ροχανί απογοήτευσε παρά τις υποσχέσεις του- ο Ραϊσί δεσμεύθηκε να αναχθεί σε υπερασπιστή «της ελευθερίας της έκφρασης», των «θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των Ιρανών» και της «διαφάνειας».

Δεσμεύσεις τις οποίες μεταρρυθμιστές και μετριοπαθείς δεν πιστεύουν, θεωρώντας τον Ραϊσί αχυράνθρωπο, την απουσία πολιτικής εμπειρίας του οποίου καταγγέλλουν εκτιμώντας ότι θα τον καταστήσει ανίκανο να κυβερνήσει.

Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι θέλει να σχηματίσει «μια κυβέρνηση του λαού για ένα ισχυρό Ιράν» και υπόσχεται να εξαλείψει «τις εστίες διαφθοράς».

Για την ιρανική αντιπολίτευση που βρίσκεται στην εξορία το όνομα του Ραϊσί συνδέεται με τις μαζικές εκτελέσεις μαρξιστών και αριστερών κρατούμενων το 1988, την εποχή που ήταν αναπληρωτής εισαγγελέας του επαναστατικού δικαστηρίου της Τεχεράνης.

Όταν ρωτήθηκε το 2018 και το 2020 για αυτή τη μαύρη σελίδα στην πρόσφατη ιστορία του Ιράν, ο Ραϊσί αρνήθηκε ότι ενεπλάκη με τον οποιονδήποτε τρόπο, όμως εξήρε «την εντολή» την οποία, όπως δήλωσε, έδωσε ο αγιατολάχ Χομεϊνί, ιδρυτής της Ισλαμικής Δημοκρατίας, για τις εκκαθαρίσεις αυτές.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ- AFP

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Πανελλήνιες - Πανελλαδικές 2021: Οι πρώτες εκτιμήσεις για τα θέματα σε Αρχαία, Μαθηματικά, Βιολογία