Από την Άλφα ως τη Δέλτα: Ποιες είναι οι παραλλαγές που προκαλούν ανησυχία και γιατί

Οι ιοί μεταλλάσσονται συνεχώς, και ο SARS-CoV-2 δεν είναι εξαίρεση. Αν και οι περισσότερες γενετικές αλλαγές είναι αβλαβείς, άλλες μπορούν να κάνουν τον ιό πιο μεταδοτικό ή ικανό να αποφεύγει αντισώματα. Τα πιο αποτελεσματικά και προσαρμοστικά στελέχη τα καταφέρνουν καλύτερα από τα άλλα, οπότε καθίστανται κυρίαρχα.

Μεταξύ αυτών που εμφανίστηκαν το τελευταίο έτος, πιο ανησυχητική είναι η παραλλαγή Δέλτα. Έχει εξαπλωθεί σε περίπου 100 χώρες από τότε που εμφανίστηκε στην Ινδία τον Οκτώβριο, ήδη κυριαρχεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και αναμένεται να κάνει το ίδιο και σε άλλες χώρες.

Σε δημοσίευμα του Bloomberg εξηγείται, με τη μορφή ερωταπαντήσεων, τι ακριβώς συμβαίνει με τις παραλλαγές- και γιατί προκαλούν ανησυχίες.

Τι είναι η παραλλαγή;

Κατά την αναπαραγωγή του, ένας ιός υφίσταται συχνά γενετικές αλλαγές, που μπορεί να δημιουργήσουν αυτό που λέμε παραλλαγές. Κάποιες αποδυναμώνουν τον ιό, άλλες του δίνουν πλεονεκτήματα. Εάν κάποιες αλλαγές έχουν ως αποτέλεσμα μια έκδοση με εμφανώς διαφορετικά φυσικά χαρακτηριστικά, η παραλλαγή μπορεί να χαρακτηριστεί στέλεχος. Γενικά πάντως, είναι όροι που χρησιμοποιούνται συχνά για να περιγράψουν το ίδιο πράγμα

Ποιες είναι αυτές που προκαλούν μεγαλύτερη ανησυχία;

Ο ΠΟΥ χρησιμοποιεί τον όρο «variants of concern» για στελέχη που αποτελούν περαιτέρω πιθανό κίνδυνο. Πλέον τους δίνονται για ονόματα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου.

Η παραλλαγή Άλφα εμφανίστηκε στην Αγγλία τον Σεπτέμβριο του 2020 και προκάλεσε αύξηση κρουσμάτων, οδηγώντας σε νέο lockdown. Ακολούθησαν και άλλες χώρες στην Ευρώπη. Έγινε κυρίαρχη στις ΗΠΑ στις αρχές του Απριλίου και έχει αναφερθεί σε τουλάχιστον 172 χώρες.

Η παραλλαγή Βήτα εμφανίστηκε στη Νότια Αφρική τον Αύγουστο του 2020. Οδήγησε άνοδο των κρουσμάτων στην περιοχή και έχει αναφερθεί σε τουλάχιστον 120 χώρες.

Η παραλλαγή Γάμμα εντοπίστηκε στο Μανάους της Βραζιλίας τον Δεκέμβριο του 2020 και συνέβαλε σε μια αύξηση κρουσμάτων που επιβάρυνε το σύστημα υγείας της Βραζιλίας. Έχει αναφερθεί σε τουλάχιστον 72 χώρες.

Η παραλλαγή Δέλτα εξαπλώνεται με ταχείς ρυθμούς και προκάλεσε ένα δραματικό κύμα κρουσμάτων στην Ινδία, γονατίζοντας το σύστημα Υγείας. Βρίσκεται σε τουλάχιστον 96 χώρες, εκτιμάται πως είναι τουλάχιστον 55% πιο μεταδοτικό από την Άλφα, σύμφωνα με ερευνητές του ΠΟΥ, του London School of Hygiene and Tropical Medicine και του Imperial College London. Γιατροί στην Ινδία την έχουν συνδέσει με ένα μεγαλύτερο εύρος συμπτωμάτων, μεταξύ των οποίων προβλήματα ακοής. Έρευνες στη Σκωτία και την Αγγλία υποδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο νοσηλείας. Άλλα στοιχεία δείχνουν πως μπορεί να αποφεύγει κάποιες θεραπείες με αντισώματα και μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο επαναμόλυνσης για ανθρώπους που έχουν αναρρώσει από άλλο στέλεχος.

Πώς οι παραλλαγές επηρεάζουν τα εμβόλια;

Οι επιστήμονες προσέχουν περισσότερο τις μεταλλάξεις που έχουν να κάνουν με την πρωτεΐνη- ακίδα, που παίζει σημαντικό ρόλο στην είσοδο του ιού στα κύτταρα και στοχεύεται από τα εμβόλια. Οι τέσσερις αυτές παραλλαγές όλες έχουν διάφορες μεταλλάξεις που επηρεάζουν την πρωτεΐνη. Αυτό προκαλεί ερωτήματα ως προς το αν οι άνθρωποι που έχουν αντισώματα για το «κανονικό» στέλεχος θα μπορούν θα αντιμετωπίσουν τα νέα.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Φλόριντα έχουν δείξει πως η παραλλαγή Άλφα οδηγούσε σε «κάπως μειωμένη» αποτελεσματικά συγκριτικά με το «κανονικό» στέλεχος, ενώ τα Γάμμα και Βήτα οδηγούσαν σε μειωμένη. Για τη Δέλτα στοιχεία από το Public Health England υποδεικνύουν πως τα εμβόλια είναι λιγότερο αποτελεσματικά στην αποτροπή της νόσησης με συμπτώματα συγκριτικά με την Άλφα, ειδικά μετά από μόνο μία δόση.

Άλλες έρευνες υποδεικνύουν πως ακόμα και αν υπάρχει μείωση αντισωμάτων, άλλο ένα τμήμα του ανοσοποιητικού μπορεί να αντιμετωπίσει τον κορονοϊό: Τ- κύτταρα από ανθρώπους που έχουν αναρρώσει από Covid-19 ή εμβολιαστεί με εμβόλια mRNA είναι ακόμα σε θέση να αναγνωρίζουν διαφορετικές παραλλαγές, κόβοντας τη δυνατότητα του ιού να προκαλεί σοβαρή νόσηση, έχουν πει ερευνητές του La Jolla Institute for Immunology.

Είναι κάποια εμβόλια καλύτερα;

Δεν έχουν γίνει κλινικές δοκιμές για άμεση σύγκριση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων απέναντι στο αρχικό στέλεχος, πόσο μάλλον στις παραλλαγές τους. Πάντως κάποια στοιχεία δείχνουν ότι θα υπάρχουν διαφορές αποτελεσματικότητας. Κάποιες έρευνες από το Public Health England έχουν δείξει πως δύο δόσεις AstraZeneca ήταν λιγότερο αποτελεσματικές σε σχέση με διπλή δόση Pfizer-BioNTech.

H Public Health England έχει διαπιστώσει επίσης πως μια δόση Pfizer/BioNTech προστατεύει καλύτερα από τη νοσηλεία με τη Δέλτα από ό,τι μία AstraZeneca. Η αποτελεσματικότητα πάντως ήταν παρόμοια μετά από δύο δόσεις.

Έρευνες δείχνουν πως η βέλτιστη ανοσία επιτυγχάνεται όταν οι δύο δόσεις AstraZeneca γίνονται με διαφορά τριών μηνών- πολύ περισσότερο από τις τρεις εβδομάδες που συστήνονται για Pfizer/BioNTech. H Johnshon & Johnson λέει πως το μονοδοσικό της εμβόλιο εξουδετερώνει τη Δέλτα και παρέχει ευρεία και ανθεκτική προστασία απέναντι στη μόλυνση.

Συνδυάζονται τα εμβόλια;

Ναι- ήδη γίνεται σε ένα βαθμό. Οι γερμανικές αρχές έχουν συστήσει αυτοί που έχουν κάνει AstraZeneca να κάνουν δεύτερη δόση με εμβόλιο mRNA. Κάποιες μικρές έρευνες έχουν υποδείξει πως ίσως δύο δόσεις με διαφορετικά εμβόλια να είναι πιο αποτελεσματικές από δύο δόσεις ίδιου εμβολίου. Σχετικές έρευνες είναι σε εξέλιξη.

Υπάρχουν και άλλες ανησυχητικές παραλλαγές;

Νέες εκδόσεις της Δέλτα έχουν αναφερθεί σε διάφορες χώρες. Μία που περιλαμβάνει τη μετάλλαξη Κ417Ν (αποκαλούμενη Δέλτα+) έχει προκαλέσει κάποια ανησυχία. Ωστόσο ερευνητές λένε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν πως η επιπρόσθετη μετάλλαξη είναι όντως πιο ανησυχητική. Ο ΠΟΥ έχει υπογραμμίσει τον κίνδυνο εμφάνισης νέων παραλλαγών καθώς ο ιός συνεχίζει να εξαπλώνεται.

Τι κάνουν οι φαρμακευτικές;

Η Σάρα Γκίλμπερτ, καθηγήτρια εμβολιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης που είχε κάνει την αρχική έρευνα για το εμβόλιο της AstraZeneca, είπε στο BBC ότι είναι σε εξέλιξη προσπάθειες για την ανάπτυξη νέας γενιάς εμβολίων που θα επιτρέπουν να αναδρομολογείται η προστασία στις αναδυόμενες παραλλαγές μέσω ενισχυτικών εμβολιασμών, εάν χρειαστεί. Πολλές εταιρείες έχουν πει ότι δουλεύουν είτε σε ενισχυτική δόση είτε σε συνδυασμούς. Αυτό δεν είναι κάτι νέο- γίνεται ετησίως με τα εμβόλια κατά της γρίπης, η οποία εξελίσσεται γρήγορα.

Υπάρχουν άλλες ανησυχίες για τις παραλλαγές;

Ναι- για τις θεραπείες, τις διαγνώσεις και την εξάπλωση στα ζώα.

Ερευνητές στη Νότια Αφρική είπαν ότι υπήρχε θεωρητικά ενδεχόμενο κάποια αντισώματα που αναπτύσσονταν κατά της Covid να ήταν αναποτελεσματικά κατά της Βήτα. Ωστόσο έρευνες στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια υποστήριξαν τεστ από τη Regeneron Pharmaceuticals που έδειξαν ότι το κοκτέιλ αντισωμάτων της, που είχε χρησιμοποιηθεί στον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, είναι αποτελεσματικό απέναντι σε εκείνη την παραλλαγή, καθώς και στην Άλφα. Οι φαρμακευτικές χρησιμοποιούν συνδυασμούς αντισωμάτων για να στοχεύουν ξεχωριστά χαρακτηριστικά του ιού.

Το CDC στις ΗΠΑ έχει πει ότι νέα στελέχη ίσως επηρέαζαν αρνητικά τις επιδόσεις κάποιων διαγνωστικών τεστ που χρησιμοποιούν μια διαδικασία ονόματι RT-PCR. Γερμανική μελέτη πάνω σε rapid τεστ αντιγόνων βρήκε συγκρίσιμες επιδόσεις στον εντοπισμό των Άλφα, Βήτα και της «κανονικής» παραλλαγής.

Όσον αφορά στα ζώα, ερευνητές στο Ινστιτούτο Παστέρ στη Γαλλία έδειξαν πως οι παραλλαγές Βήτα και Γάμμα είναι ικανές να μολύνουν κοινά ποντίκια- πειραματόζωα και να εξαπλώνονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα πνευμόνια- κάτι που δεν μπορούσαν να κάνουν στελέχη που κυκλοφορούσαν προηγουμένως. Αυτό θέτει το ερώτημα κατά πόσον υπάρχει κίνδυνος ποντίκια ή άλλα τρωκτικά που ζουν κοντά σε ανθρώπους να γίνουν δεξαμενές SARS-CoV-2 σε περιοχές όπου κυκλοφορούν παραλλαγές και τα στελέχη εξελίσσονται- οπότε υπάρχει περίπτωση να επιστρέψουν στους ανθρώπους, όπως λένε οι ερευνητές σε επιστημονικό άρθρο που βγήκε τον Μάρτιο.

Με πληροφορίες από Bloomberg

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.