Ανάλυση CNN: H επιστροφή των Ταλιμπάν βυθίζει τη Μέση Ανατολή σε αχαρτογράφητα νερά

Το Αφγανιστάν μπορεί να μην είναι μέρος της Μέσης Ανατολής, αλλά η γεωπολιτική του μοίρα είναι εδώ και δεκαετίες άρρηκτα συνδεδεμένη με εκείνη της περιοχής.

Το 2001, η πτώση των Ταλιμπάν ήταν το πρώτο σημαντικό ορόσημο στον λεγόμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» της Αμερικής που τελικά μεταμόρφωσε τόσο τη χώρα όσο και τη Μέση Ανατολή.

Είκοσι χρόνια αργότερα, η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία βυθίζει ολόκληρη την περιοχή -που δεν έχει συνέλθει από το χάος αυτού του πολέμου- σε αχαρτογράφητα νερά.

Οι δραματικές σκηνές που εκτυλίχθηκαν και εξακολουθούν να εκτυλίσσονται στο Αφγανιστάν κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, λόγω της βιαστικής για πολλούς απαγκίστρωσης των Αμερικανών από την περιοχή.

Ένας μαραθώνιος διπλωματικών και στρατιωτικών δραστηριοτήτων προηγήθηκε της αποχώρησης από το Αφγανιστάν. Πριν από ένα χρόνο, ένα κύμα συμφωνιών εξομάλυνσης μεταξύ ορισμένων αραβικών χωρών και του Ισραήλ ώθησε τον τότε πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να πει: «Δεν χρειάζεται να είμαστε πια εκεί ... δεν χρειάζεται πλέον να είμαστε σε περιοχές που κάποια στιγμή ήταν ζωτικής σημασίας για εμάς»

Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν συνέχισε στον ίδιο δρόμο. Την Τρίτη, ο Αμερικανός Πρόεδρος υπερασπίστηκε δυναμικά την αποχώρηση και τις τελευταίες χαοτικές σκηνές στην Καμπούλ, προσθέτοντας ότι η εποχή της εισβολής σε χώρες, με σκοπό την εγκαθίδρυση των αμερικανικών αξιών έχει πλέον περάσει.

Υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ «δεν είχαν πλέον σαφή σκοπό σε μια αποστολή αορίστου χρόνου στο Αφγανιστάν» και ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ σήμανε τον «τερματισμό μιας εποχής μεγάλων στρατιωτικών επιχειρήσεων για την αναδιαμόρφωση άλλων χωρών».

Εστιάζοντας στην Κίνα, η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέστησε σαφές στους περιφερειακούς συμμάχους των ΗΠΑ ότι δεν θα πρέπει πλέον να εξαρτώνται από τις ΗΠΑ για τις ανάγκες ασφαλείας τους. Τα κράτη θα πρέπει να τα βγάλουν πέρα μόνα τους. Για τη Μέση Ανατολή, αυτό αλλάζει τα πάντα.

«Η βιαστική αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, η ισχυρή επιστροφή των Ταλιμπάν στην αφγανική πρωτεύουσα και η κλιμάκωση της ιρανικής απειλής υποδηλώνουν ότι η εξίσωση ασφάλειας στον Κόλπο θα είναι πολύ διαφορετική αυτόν τον αιώνα σε σύγκριση με τον προηγούμενο» γράφει ο πολιτικός σχολιαστής των ΗΑΕ Abdulkhaleq Abdulla σε άρθρο για την εφημερίδα The National με έδρα το Αμπού Ντάμπι.

«Ο Κόλπος βρίσκεται στα πρόθυρα τεράστιων μετασχηματισμών ασφάλειας, ίσως των μεγαλύτερων από το 1971, όταν οι ΗΠΑ ανέλαβαν την ευθύνη για την ασφάλειά του και τον μετέτρεψαν σε «Αμερικανικό Κόλπο» με τη στρατηγική έννοια", έγραψε ο καθηγητής, ο οποίος πιστεύεται ότι βρίσκεται κοντά στον πρίγκιπα του Αμπού Ντάμπι, Μοχάμεντ μπιν Ζάγιεντ.

Η σύγχρονη Μέση Ανατολή-της οποίας τα σύνορα χαράχτηκαν από τις δυτικές αποικιακές δυνάμεις και όπου τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή αποτελούσαν επί μακρόν κεντρικό σημείο περιφερειακής γεωπολιτικής-δεν έχει σχεδόν καμία ιδέα για το πώς θα μοιάζει η ελάχιστη δυτική παρουσία.

Υπάρχουν δύο βασικές σχολές σκέψης για μια «μετα-αμερικανική Μέση Ανατολή». Η μία λέει ότι οι υφιστάμενοι περιφερειακοί άξονες θα γίνουν πιο οχυρωμένοι και πιο...θρασείς- έτσι οι Άραβες του Κόλπου θα συνεχίσουν να ενώνονται γύρω από το Ισραήλ για να αντιμετωπίσουν τον άξονα του Ιράν που ενισχύεται από την αμερικανική έξοδο.

Η άλλη θεωρία υποδηλώνει ότι η απουσία αξιόπιστου στρατιωτικού εταίρου των ΗΠΑ θα επιταχύνει τις διπλωματικές προσπάθειες μεταξύ των παραδοσιακών εχθρών για να αμβλύνει τις εντάσεις και να μειώσει την ανάγκη για μια ισχυρή αμυντική στρατηγική. Οι εποχές που οι ΗΠΑ θα επιστράτευαν τη στρατιωτική τους δύναμη για τη διάσωση περιφερειακών συμμάχων, όπως κατά την Ιρακινή εισβολή του Κουβέιτ το 1991, έχουν περάσει.

Η αδράνεια του αμερικανικού στρατού μετά την επίθεση στα διυλιστήρια πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας σε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος του 2019 –για την οποία κατηγορήθηκε το Ιράν- είναι εύγλωττη μίλησε για τη νέα πολιτική των ΗΠΑ.

Με ιλιγγιώδεις ρυθμούς η περιοχή αλλάζει, με τους τοπικούς παράγοντες να προσπαθούν να αναπληρώσουν την αμερικανική απουσία. Οι εικόνες των Ταλιμπάν μαχητών με το στρατιωτικό εξοπλισμό των ΗΠΑ να επιθεωρούν υπόστεγα αεροσκαφών συγκλόνισαν όλο τον κόσμο. Το τι θα κάνει μια εξτρεμιστική ομάδα την πρόσβαση σε μερικά από τα καλύτερα όπλα του κόσμου δεν είναι ακόμη σαφές. Μέχρι τότε η ευρύτερη περιοχή θα «εξακολουθήσει» να βράζει.

Καθώς η αβεβαιότητα μεγαλώνει και η Μέση Ανατολή στενάζει από τη μείωση των πόρων, οι αναλυτές προβλέπουν ότι οι πολλοί αυταρχικοί ηγέτεςς της περιοχής θα διπλασιαστούν και ότι οι αναταραχές θα επιδεινωθούν.

Αυτό έχει εκδηλωθεί σε ορισμένες χώρες του αραβικού κόσμου, όπως στην Τυνησία όπου ο πρόεδρος Κάις Σαΐντ προχώρησε αιφνίδια στη διάλυση του κοινοβουλίου με τη στήριξη του στρατού, δήθεν για να εξαλειφθεί η διαφθορά και η κακοδιαχείριση, χωρίς να συναντήσει ουσιαστικά καμία λαϊκή διαμαρτυρία.

Στο Λίβανο που πλήττεται από πρωτοφανή κοινωνικοοικονομική κρίση, πολλοί κατοικοι στους δρόμους της χώρας ζητούν ανοιχτά μια στρατιωτική δικτατορία. «Θα στραφούμε περισσότερο προς λιγότερη ιδεολογία και περισσότερο προς καλή διακυβέρνηση» λέει ο Μοχάμεντ Σαμπανί ειδικός σε ζητήματα Μέσης Ανατολής και εκδότης του Amwaj.

«Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη ανοχή στην αυταρχική διακυβέρνηση εάν συνοδεύεται από ευημερία. Αλλά αν δεν συνοδεύεται από ευημερία, τότε θα δούμε ακόμη χειρότερες σκηνές στο άμεσο μέλλον»εκτιμά.

Πηγή:CNN

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.