Μίκης Θεοδωράκης: Όταν τα έργα του συνόδευαν την απελευθέρωση της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν το 2001

Οι νότες του μεγάλου Έλληνα δημιουργού συνόδευσαν την απελευθέρωση της Καμπούλ απο τους Ταλιμπάν το 2001, τον αγώνα των Κούρδων της Συρίας, αλλά και τον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού για μία ελεύθερη πατρίδα.

Ένα από τα παγκόσμια έργα του, που έγινε σύμβολο της ελευθερίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, είναι ο κύκλος των τραγουδιών «Μαουτχάουζεν». Αποτελούν μελοποίηση -κατά κύριο λόγο- του αφηγηματικού έργου Μαουτχάουζεν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, στο οποίο περιγράφεται ο έρωτας δύο κρατουμένων στο ομώνυμο στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Στην αρχική ελληνική έκδοση του έργου, που ηχογραφήθηκε το 1966, περιλαμβάνονται τέσσερα μελοποιημένα ποιήματα του Καμπανέλλη («Άσμα ασμάτων», «Ο Αντώνης», «Ο δραπέτης» και «Όταν τελειώσει ο πόλεμος») καθώς και άλλων ποιητών («Κουράστηκα να σε κρατώ» του Δημήτρη Χριστοδούλου, «Ο ίσκιος έπεσε βαρύς» του Γεράσιμου Σταύρου, «Πήρα τους δρόμους του ουρανού» του Τάσου Λειβαδίτη, και «Στου κόσμου την ανηφοριά», «Το εκκρεμές» και «Τ' όνειρο καπνός» του Νίκου Γκάτσου). Τραγουδάει η Μαρία Φαραντούρη.

Ο «Αντώνης» και η είσοδος της Βόρειας Συμμαχίας στην Καμπούλ

Σε μία περίεργη συγκυρία την ώρα που οι Ταλιμπάν επανακατέλαβαν την Καμπούλ και το Αφγανιστάν διολισθαίνει στο χάος, ο διεθνής Τύπος υπενθυμίζει ότι ο «Αντώνης» ακουγόταν κατά την απελευθέρωση της αφγανικής πρωτεύουσας από τους Ταλιμπάν το 2001, την ώρα που χαιρετούσαν τον κόσμο τα στρατεύματα της Βόρειας Συμμαχίας όσο εισέρχονταν στην πόλη.

Κατά την αποχώρηση των Ταλιμπάν όταν άρχισε και πάλι να εκπέμπει το Radio Afghanistan που είχε κλείσει από το καθεστώς, το πρώτο κομμάτι που ακούστηκε ήταν το "Watan" (Πατρίδα στα ελληνικά) που βασίζεται στον «Αντώνη».

Το κομμάτι ερμηνεύτηκε από το διάσημο Αφγανό τραγουδιστή, Adbul Wahab Madadi, ακαδημαϊκό και διευθυντή της δημόσιας ραδιοφωνίας και τηλεόρασης της χώρας επί δεκαετίες. Την εποχή που κυκλοφορούσε στην Ευρώπη η τριλογία, ο Madadi σπούδαζε δημοσιογραφία στη Γερμανία. Ηχογράφησε το "Watan" το 1980 σε στίχους του Nasser Tahuri σε μια δημιουργία που αποτελεί διασκευή της δουλειάς των Θεοδωράκη – Καμπανέλλη. Είκοσι χρόνια μετά την απελευθέρωση της Καμπούλ, σε ακόμη μια τραγική συγκυρία, ο Μίκης έφυγε από τη ζωή την ώρα που οι Ταλιμπάν επανέρχονται.

Ο Μίκης «πρεσβευτής» για την ειρήνη στην Μέση Ανατολή

To 1971, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε επισκεφθεί το Ισραήλ για να παρουσιάσει το έργο «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν». Αμέσως μετά, έφθασε στη Βηρυτό για να παρουσιάσει την αυτοβιογραφία του «Το Χρέος», μεταφρασμένο στα αραβικά.

Λιβανέζοι και Παλαιστίνιοι τον υποδέχθηκαν θερμά, αν και με δόση πικρίας για την προηγούμενη επίσκεψή του στο Ισραήλ. Στην συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, ο Μίκης μίλησε για την ειρήνη και την αδελφοσύνη των λαών. «Κλαίτε, διότι επισκέφτηκα το Ισραήλ! Δεν με ρωτήσατε όμως, τι είδα στο Ισραήλ! Στο Ισραήλ είδα κοντούς, ψηλούς, ξανθούς, μελαχρινούς. Είδα ανθρώπους! Ανθρώπους που άλλοι ήθελαν πόλεμο, και άλλοι Ειρήνη! Εσείς πρέπει να πάρετε μαζί σας τους ανθρώπους της Ειρήνης!»

Την επόμενη ημέρα, όταν συναντήθηκε με την ηγεσία της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, ο Γιάσερ Αραφάτ του εκμυστηρεύθηκε οτι οργισμένοι νεαροί Παλαιστίνιοι είχαν σκοπό να τον σκοτώσουν ως Ισραηλινό …πράκτορα! Ανακάλεσαν μετά τη συγκλονιστική ομιλία του και του ζήτησαν συγγνώμη.

«Καλά έκανες και συνέθεσες το Μαουτχάουζεν για τους Ισραηλινούς. Οι Ισραηλινοί είναι λαός πονεμένος! Όμως πονεμένος είναι και ο δικός μας λαός, οι Παλαιστίνιοι! Θέλω να γράψεις κάτι και για εμάς!» του είπε τότε ο ηγέτης των Παλαιστινίων

Το 1972, ο Μίκης Θεοδωράκης επισκέφθηκε ξανά το Ισραήλ δίνοντας συναυλίες. Συναντήθηκε με τον τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης που του ζήτησε να μεταφέρει μήνυμα στον Αραφάτ. Από τότε έπαιξε πολλές φορές τον ρόλο του άτυπου πρεσβευτή μεταξύ των δύο πλευρών.

Το 1981, ο Αραφάτ επισκέφθηκε την Ελλάδα, ως ηγέτης της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και ζήτησε από τον τότε βουλευτή (ΚΚΕ) Μίκη Θεοδωράκη να συνθέσει έναν ύμνο για την ΟΑΠ, ο οποίος θα προταθεί ως επίσημος ύμνος του Παλαιστινιακού Κράτους, όταν επιτευχθεί η επίσημη ίδρυσή του!

Στις αρχές του επόμενου έτους , ο Μίκης Θεοδωράκης αποδέχθηκε την πρόσκληση του Αραφάτ και επισκέφθηκε την Βηρυτό για να παρουσιάσει το έργο του!
Στη Βηρυτό, σε έναν χώρο που αποτελούσε την Βουλή των Παλαιστινίων, η ηγεσία των Παλαιστινίων υποδέχθηκε τον μεγάλο Έλληνα και ο Αραφάτ προανήγγειλε την ανάκρουση του έργου του Μίκη Θεοδωράκη, για να εγκριθεί ως Εθνικός Ύμνος των απανταχού Παλαιστινίων.

Η μουσική αντήχησε σε ολόκληρη την αίθουσα. Στο τέλος, Αραφάτ και βουλευτές των Παλαιστινίων σηκώθηκαν όρθιοι και ξέσπασαν σε χειροκροτήματα ενθουσιασμού. Ο ύμνος είχε πλέον και την έγκριση της παλαιστινιακής βουλής!

Το 1994 εορτάστηκε πανηγυρικά στο Όσλο η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, παρουσία των Σιμόν Πέρες και Γιάσερ Αραφάτ με την παρουσίαση του Μαουτχάουζεν που στο μεταξύ έχει γίνει «εθνικό τραγούδι» του Ισραήλ και του Ύμνου για την Παλαιστίνη που συνέθεσε ο Μίκης Θεοδωράκης, ως αναγνώριση και της δικής του συμβολής στην υπόθεση της ειρήνης στην περιοχή αυτή.

Ο Θεοδωράκης και οι Κούρδοι

Είναι τέτοια η παγκόσμια διάσταση του χρησιμοποιήθηκε επίσης από τους Κούρδους μαχητές ως μουσικό θέμα για να "ντύσει" πλάνα από τις γυναίκες μαχήτριες των Κούρδων που πολεμούσαν στο ανυπότακτο Κομπάνι στα χρόνια του πολέμου της Συρίας.

Ακολουθεί το βίντεο σε μουσική Μ. Θεοδωράκη που είχαν ανεβάσει στο διαδίκτυο οι Κούρδοι της Ευρώπης, το 2014.

Το τραγούδι μνήμης του Μαουτχάουζεν ακούγεται επίσης κάθε χρόνο, στους εορτασμούς της απελευθέρωσης του πρώην στρατοπέδου συγκέντρωσης. Αντηχεί απο τα μεγάφωνα σαν ύμνος για χιλιάδες επιζώντες της θηριωδίας.

Οι στίχοι του «Αντώνη»

Εκεί στη σκάλα την πλατιά
στη σκάλα των δακρύων
στο Βίνερ Γκράμπεν το βαθύ
το λατομείο των θρήνων

Εβραίοι κι αντάρτες περπατούν
Εβραίοι κι αντάρτες πέφτουν,
βράχο στη ράχη κουβαλούν
βράχο σταυρό θανάτου.

Εκεί ο Αντώνης τη φωνή
φωνή, φωνή ακούει
ω καμαράντ, ω καμαράντ
βόηθα ν’ ανέβω τη σκάλα.

Μα κει στη σκάλα την πλατιά
και των δακρύων τη σκάλα
τέτοια βοήθεια είναι βρισιά
τέτοια σπλαχνιά είν’ κατάρα.

Ο Εβραίος πέφτει στο σκαλί
και κοκκινίζει η σκάλα
κι εσύ λεβέντη μου έλα εδώ
βράχο διπλό κουβάλα.

Παίρνω διπλό, παίρνω τριπλό
μένα με λένε Αντώνη
κι αν είσαι άντρας, έλα εδώ
στο μαρμαρένιο αλώνι.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης

Μίκης Θεοδωράκης: Οι σημαντικότεροι σταθμοί της ζωής του - Δείτε το Infographic του Newsbomb.gr

Mad Clip: Οι κάμερες «μίλησαν»! Η τρελή πορεία προς το θάνατο - Τι κατέθεσε ο οδηγός του Audi R8

Μίκης Θεοδωράκης: Τι συμβαίνει όταν στη χώρα κηρύσσεται «εθνικό πένθος»