ΑUKUS: Πώς υπεγράφη η συμφωνία που άλλαξε τις γεωπολιτικές ισορροπίες - Το ραντεβού στην Κορνουάλη

Ο Αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον συμφώνησε να αποκτήσει τεχνολογία πυρηνοκίνητων υποβρυχίων από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία στη σύνοδο κορυφής της Κορνουάλης G7.

Οι τρεις ηγέτες συναντήθηκαν στο περιθώριο της Συνόδου, κατά την τελευταία ημέρα των συνομιλιών και συμφώνησαν μεταξύ άλλων να αποκτήσει η Αυστραλία οκτώ πυρηνοκίνητα υποβρύχια, αντισταθμίζοντας την αυξανόμενη ισχύ της Κίνας. Η τριμερής Συμμαχία θα ανταλλάσσει επίσης και άλλες στρατιωτικές τεχνολογίες, σε μία από τις σημαντικότερες συμφωνίες που έχει υπογραφεί εδώ και δεκαετίες

Η στιγμή που η Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ υπέγραψαν τη συμφωνία στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G7 του Ιουνίου στην Κορνουάλη, ήταν το αποκορύφωμα ενός σχεδίου 18 μηνών με πρωτοβουλία του Μόρισον για την απόκτηση των πρώτων πυρηνικών υποβρυχίων.

Η Αυστραλία γύρισε την πλάτη στη Γαλλία

Το σχέδιο είχε αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά στις αρχές του 2020, όταν ο Mόρισον ζήτησε από μια ομάδα επιστημόνων, κορυφαίων πολεμικών αναλυτών, μηχανικών και άλλων εμπειρογνωμόνων να επανεξετάσουν μια συμφωνία που είχε υπογράψει η Αυστραλία με τη Γαλλία για να αγοράσει 12 υποθαλάσσια υποβρύχια και να διαπιστώσουν αν υπήρχαν καλύτερες επιλογές.

Τελικά, η ομάδα εργασίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πυρηνική ενέργεια - μια επιλογή στην οποία η Αυστραλία αντιστεκόταν εδώ και καιρό επειδή δεν διαθέτει εγχώρια πυρηνική βιομηχανία και έχει δεσμευτεί για μη διάδοση πυρηνικών όπλων - θα ήταν καλύτερη επιλογή από το να καταβάλλει στη Γαλλία 90 δισεκατομμύρια δολάρια.

Στο τέλος του 2020, ο Μόρισον έδωσε εντολή στους επικεφαλής στρατιωτικούς του να αρχίσουν να «κινούν διαδικασίες» ενημερώνοντας το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ για τα σχέδιά του, σύμφωνα με πηγή που μίλησε στη Sydney Morning Herald και ξεκίνησε συνομιλίες με τον Μπόρις Τζόνσον τον Μάιο του ίδιου έτους.

Ο Τζόνσον οργάνωσε το ραντεβού με τον Τζο Μπάιντεν στην G7 λίγες εβδομάδες αργότερα, με την τριάδα των ηγετών να συναντιέται τελικά στις 13 Ιουνίου - την τελευταία ημέρα της συνόδου κορυφής.

Oι ΗΠΑ μοιράζονται πυρηνική τεχνολογία για πρώτη φορά εδώ και μισό αιώνα

Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης ο Μπάιντεν συμφώνησε για πρώτη φορά σε περισσότερα από 50 χρόνια να μοιραστεί τα μυστικά των πυρηνικών υποβρυχίων της Αμερικής με μια τρίτη χώρα. Η Βρετανία είναι η μοναδική άλλη χώρα που έχει αποκτήσει τέτοια τεχνολογία.

Η Αυστραλία ετοιμάζεται πλέον να αποκτήσει οκτώ πυρηνικά υποβρύχια, τα οποία πιθανότατα θα κοστίζουν λιγότερο από τα 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια ανά σκάφος που προσέφερε η Γαλλία. Ενώ ο ακριβής σχεδιασμός και το κόστος των υποβρυχίων που θα λάβει η Αυστραλία δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί, τα αμερικανικά πυρηνοκίνητα υποβρύχια τύπου Virginia κοστίζουν περίπου 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια το καθένα και τα βρετανικά Astute 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η συμμαχία θα μοιράζεται επίσης τεχνολογίες στον τομέα της κυβερνοάμυνας, της τεχνητής νοημοσύνης, της κβαντικής μηχανικής, των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και των «πρόσθετων υποβρυχίων δυνατοτήτων», όπως αισθητήρες και drones. Ο Μόρισον θα περάσει τους επόμενους 18 μήνες αναπτύσσοντας την ικανότητα να χειρίζεται με ασφάλεια την πυρηνική τεχνολογία, αν και δεν έχει δώσει χρονοδιάγραμμα.

Οι αντιδράσεις στη συμφωνία-σταθμό

Η Γαλλία αντέδρασε με οργή στην είδηση της συμφωνίας, πράγμα που σημαίνει ότι η δική της συμφωνία με την Αυσταλία έληξε με το Παρίσι να έχει λάβει μόλις 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο υπουργός Εξωτερικών Ιβ Λε-Ντριάν τη χαρακτήρισε «πισώπλατη μαχαιριά», παρομοιάζοντας τη συμπεριφορά του Μπάιντεν με εκείνη του προκατόχου του στον Λευκό Οίκο, Ντόναλντ Τραμπ. Το Πεκίνο καταδίκασε επίσης την είδηση, με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών Ζάο Λιτζιάν να καταγγέλλει «ψυχροπολομικές τακτικές», που «υπονομεύουν σοβαρά την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα και εντείνουν τον αγώνα εξοπλισμών».

Η Ταϊβάν και η Ιαπωνία ωστόσο αντέδρασαν με χαρά, λέγοντας ότι είναι απαραίτητο να παρέχουν «ασφάλεια» στην περιοχή της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Η Ταϊβάν - η οποία θεωρεί τον εαυτό της ως ανεξάρτητο έθνος, αλλά θεωρείται από το Πεκίνο ως αυτοδιοικούμενη κινεζική επαρχία - φοβάται την εισβολή από την ηπειρωτική χώρα αφού ο Σι Τζινπίνγκ δεσμεύτηκε να «επανενώσει» το νησί σε μια ομιλία του το 2019, λέγοντας ότι διατηρεί το δικαίωμα να το κάνει ακόμη και με τη βία

Το σύμφωνο παρακάμπτει επίσης τη Νέα Ζηλανδία, με επικεφαλής την πρωθυπουργό Τζασίντα Άρντερν, η οποία έμεινε εκτός καθώς υιοθέτησε ήπια στάση έναντι της Κίνας τα τελευταία χρόνια. Η ίδια δεσμεύτηκε να απαγορεύσει τα νέα αυστραλιανά υποβρύχια από τα ύδατά της στο πλαίσιο της μακροχρόνιας πολιτικής της χώρας της κατά της πυρηνικής τεχνολογίας.

Η συμφωνία αφήνει επίσης εκτός τον Καναδά-ο οποίος μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία συνθέτουν τη συμμαχία πληροφοριών των «πέντε ματιών» από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ενώ η συμφωνία AUKUS δεν αποτελεί άμεση αντικατάσταση του «Five Eyes», είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μειώσει τη σημασία του.

Ο Έρικ Μίλερ, πολιτικός και επιχειρηματικός σύμβουλος που ειδικεύεται στις υποθέσεις Καναδά-ΗΠΑ, δήλωσε στη Globe and Mail ότι η συμφωνία αντιπροσωπεύει μια συμμαχία μεταξύ χωρών που είναι πιο πρόθυμες από τον Καναδά να αντιμετωπίσουν την Κίνα.

Γιατί ο Καναδάς έμεινε εκτός

Ο Καναδάς φαίνεται να εξόργισε την Ουάσινγκτον αφού αρνήθηκε να απαγορεύσει στην κινεζική εταιρεία Huawei να ενσωματώσει την τεχνολογία της στο δίκτυο 5G της χώρας - κάτι που η Αμερική πιστεύει ότι θα την καταστήσει ευάλωτη στους κατασκόπους του Πεκίνου.

Ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δεν αντέδρασε αμέσως στη συμφωνία, υποδηλώνοντας ότι μπορεί επίσης να έχει μείνει εκτός κύκλου - αν και το υπουργείο Άμυνας του επέμεινε ότι είχε ενημερωθεί πριν από την ανακοίνωση, ενώ τόνισε τη συνεχιζόμενη σημασία του Five Eyes.

Ο «Κόκκινος Δράκος» δείχνει τα δόντια του

Ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ ελέγχει αυτήν τη στιγμή το μεγαλύτερο Πολεμικό Ναυτικό του κόσμου, όταν λαμβάνεται υπ'οψην καθαρά ο αριθμός των πλοίων - που περιλαμβάνει 250 οχήματα μάχης, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου αριθμού απο κορβέτες και υποβρύχιων.

Χρησιμοποιεί τον στόλο για να εκφράσει διεκδικήσεις σε ολόκληρη τη θάλασσα της Νότιας Κίνας - κάτι που η Δύση και οι σύμμαχοί της αμφισβητούν έντονα - ενώ απειλεί επίσης την Ταϊβάν.

Τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης απείλησαν ότι θα πραγματοποιήσουν δικές τους επιχειρήσεις «ελεύθερης πλοήγησης», με την καθεστωτική εφημερίδα Global Times να γράφει στο κύριο άρθρο της την Τετάρτη ότι πολεμικά πλοία «σύντομα» θα εμφανιστούν στις ακτές της Χαβάης και του Γκουάμ - όπου οι ΗΠΑ έχουν μεγάλες στρατιωτικές βάσεις.

«Ας ελπίσουμε ότι όταν τα κινεζικά πολεμικά πλοία περάσουν από την Καραϊβική Θάλασσα ή εμφανιστούν κοντά στη Χαβάη και το Γκουάμ , οι ΗΠΑ θα τηρήσουν το ίδιο πρότυπο ελευθερίας πλοήγησης», ανέφερε το άρθρο. «Εκείνη η μέρα θα έρθει σύντομα».

Η Κίνα διαθέτει ήδη έναν σημαντικό αριθμό πυρηνοκίνητων υποβρυχίων. Το Πεντάγωνο αξιολόγησε στην έκθεσή του για την Στρατιωτική Δύναμη της Κίνας το 2020 ότι η Κίνα διαθέτει το μεγαλύτερο ναυτικό στον κόσμο, με συνολική δύναμη μάχης περίπου 350 πλοία και υποβρύχια, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 130 μεγάλων επιφανειακών σκαφών.

Οι ΗΠΑ έχουν το ισχυρότερο Πολεμικό ναυτικό στον κόσμο, το οποίο περιλαμβάνει έναν τεράστιο στόλο αεροπλανοφόρων πυρηνικής ενέργειας. Η χορήγηση πυρηνικών υποβρυχίων στην Αυστραλία είναι μια σημαντική εξέλιξη επειδή τα σκάφη αυτά ανεφοδιάζονται λιγότερο συχνά από τα παραδοσιακά υποβρύχια, με αποτέλεσμα να παραμένουν βυθισμένα περισσότερο και να περιπλανιούνται περνώντας απαρατήρητα σε ύδατα που το Πεκίνο διεκδικεί

Η νευραλγικής σημασίας περιοχή Ινδίας-Ειρηνικού

Σύμφωνα με τους όρους του νέου συμφώνου, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία θα περάσουν τους επόμενους 18 μήνες για να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο που θα επιτρέψει στην Αυστραλία να παραλάβει με ασφάλεια τον στόλο πυρηνικής ενέργειας και άλλες ευαίσθητες τεχνολογίες.

Τα υποβρύχια θα κατασκευαστούν στη Νότια Αυστραλία, κάνοντας χρήση των ήδη εγκατεστημένων εγκαταστάσεων που υποτίθεται ότι θα χρησιμοποιούνταν για τα ακυρωμένα πλέον γαλλικά υποβρύχια.

Η Αυστραλία θα ενταχθεί σε μια ελίτ ομάδα εθνών που λειτουργούν με πυρηνική ενέργεια που περιλαμβάνει τη Γαλλία, την Κίνα, την Ινδία και τη Ρωσία.

Η Αυστραλία θεωρείται απαραίτητη για την αντιμετώπιση της περιφερειακής επιρροής της Κίνας, ειδικά στην αμφισβητούμενη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Τα τελευταία χρόνια, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία συνεργάζονται όλο και περισσότερο στην άμυνα, με κοινές ασκήσεις εκπαίδευσης.

Η περιοχή Ινδίας- Ειρηνικού προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία λόγω των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων όπως οι ανεπίλυτες εδαφικές διαφορές και ο κίνδυνος πυρηνικής διάδοσης.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Συνεπιμέλεια: Απόφαση «σταθμός» από το Πρωτοδικείο Κέρκυρας - Διέταξε την επιστροφή παιδιών στο νησί

Η ώρα των διαγραφών και το ξεκάθαρο μήνυμα Μητσοτάκη...

Γλυκά Νερά: Ραγδαίες εξελίξεις - «Μίλησαν» κινητά και η κάμερα στο σαλόνι