3 Οκτωβρίου: 31 χρόνια από την επανένωση της Γερμανίας

Οι Γερμανοί γιορτάζουν σήμερα την 31η επέτειο της επανένωσης της Γερμανίας. Μετά από 28 χρόνια, 2 μήνες και 26 μέρες το τείχος που χώριζε το Βερολίνο, την Ευρώπη και τον κόσμο πέρασε στην ιστορία.

Συγκεκριμένα, στις 12 τα μεσάνυχτα της 3ης Οκτωβρίου του 1990 πραγματοποιείται η έπαρση της γερμανικής σημαίας με τα χρώματα του μαύρου, κόκκινου και χρυσού μπροστά από το κτήριο του Κοινοβουλίου στο Βερολίνο, ενώ ηχεί ο εθνικός ύμνος. Στους δρόμους του Βερολίνου και σε πολλές άλλες πόλεις, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες γιορτάζουν την ένωση των δύο Γερμανιών.

Το χρονικό της κατάρρευσης της Ανατολικής Γερμανίας και της επανένωσης

Η γρήγορη και απρόσμενη κατάρρευση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας προκλήθηκε από τη φθορά των άλλων κομμουνιστικών καθεστώτων στην ανατολική Ευρώπη και τη Σοβιετική Ένωση.

Οι μεταρρυθμίσεις του Προέδρου Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στη Σοβιετική Ένωση τρόμαξαν το καθεστώς του Χόνεκερ, το οποίο απελπισμένα απαγόρευε μέχρι το 1988 την κυκλοφορία σοβιετικών δημοσιεύσεων στην Ανατολική Γερμανία που θεωρούσε επικίνδυνα ανατρεπτικά.

Το Τείχος του Βερολίνου ουσιαστικά παραβιάστηκε το καλοκαίρι του 1989 όταν μια μεταρρυθμιστική ουγγρική κυβέρνηση άρχισε να επιτρέπει στους Ανατολικογερμανούς να διαφύγουν στη Δύση μέσω των νεόκλειστων συνόρων της Ουγγαρίας με την Αυστρία.

Μέχρι το φθινόπωρο, χιλιάδες Ανατολικογερμανοί είχαν ακολουθήσει αυτή τη διαδρομή, ενώ χιλιάδες άλλοι ζήτησαν άσυλο στις πρεσβείες της Δυτικής Γερμανίας στην Πράγα και τη Βαρσοβία, απαιτώντας να τους επιτραπεί να μεταναστεύσουν στη Δυτική Γερμανία.

Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο Γκένσερ, ακόμη υπουργός Εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας, κανόνισε το πέρασμά τους στη Δυτική Γερμανία, αλλά σύντομα ένα άλλο κύμα προσφύγων από την Ανατολική Γερμανία πήρε τη θέση τους. Μαζικές διαδηλώσεις στους δρόμους της Λειψίας και άλλων πόλεων της Ανατολικής Γερμανίας αψήφησαν τις αρχές και ζήτησαν μεταρρυθμίσεις.

Σε μια προσπάθεια να σταματήσει η επιδείνωση της θέσης του, το Πολιτικό Γραφείο του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας (SED) καθαιρεί τον Χόνεκερ στα μέσα Οκτωβρίου και τον αντικαθιστά με έναν άλλο σκληροπυρηνικό κομμουνιστή, τον Έγκον Κρέντζ.

Υπό τον Κρεντς, το Πολιτικό Γραφείο προσπάθησε να εξαλείψει την αμηχανία που προκάλεσε η ροή των προσφύγων προς τη Δύση μέσω της Ουγγαρίας, της Τσεχοσλοβακίας και της Πολωνίας.

Το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου, ο Γκούντερ Σκαμπόφσκι, ένας κομμουνιστής αξιωματούχος, ανακοίνωσε κατά λάθος σε τηλεοπτική συνέντευξη Τύπου ότι η κυβέρνηση θα επέτρεπε στους Ανατολικογερμανούς απεριόριστο πέρασμα στη Δυτική Γερμανία, με «άμεση» ισχύ.

Ενώ η κυβέρνηση όντως είχε σκοπό να απαιτήσει από τους Ανατολικογερμανούς να υποβάλουν αίτηση για βίζα εξόδου κατά τις κανονικές ώρες εργασίας, αυτό ερμηνεύτηκε ευρέως ως απόφαση ανοίγματος του Τείχους του Βερολίνου εκείνο το βράδυ, έτσι πλήθη συγκεντρώθηκαν και ζήτησαν να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο.

Απροετοίμαστοι, οι συνοριοφύλακες τους άφησαν να φύγουν. Σε μια νύχτα γλεντιού δεκάδες χιλιάδες Ανατολικογερμανοί ξεχύθηκαν από τα σημεία διέλευσης στον τοίχο και γιόρτασαν τη νέα τους ελευθερία με χαρούμενους Δυτικούς Βερολινέζους.

H ήττα του PDS στις εκλογές του 1990

Το άνοιγμα του Τείχους του Βερολίνου αποδείχθηκε μοιραίο για τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.Όλο και μεγαλύτερες διαδηλώσεις απαιτούσαν προνόμια για το λαό και στα μέσα Νοεμβρίου ο Κρεντς αντικαταστάθηκε από έναν μεταρρυθμιστή κομμουνιστή, τον Χανς Μόντροου, ο οποίος υποσχέθηκε ελεύθερες, πολυκομματικές εκλογές. Όταν πραγματοποιήθηκε η ψηφοφορία τον Μάρτιο του 1990, το SED, που τώρα μετονομάστηκε σε Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (PDS), γνώρισε μια συντριπτική ήττα.

Το ανατολικό αδελφό κόμμα του CDU του Χέλμουτ Κολ, το οποίο είχε δεσμευτεί για ταχεία επανένωση της Γερμανίας, αναδείχθηκε ως το μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα στο πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο Λαϊκό Κοινοβούλιο της Ανατολικής Γερμανίας.

Μια νέα κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας με επικεφαλής τον Lothar de Maizière, μακροχρόνιο μέλος της Ανατολικής Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης και υποστηριζόμενη αρχικά από έναν ευρύ συνασπισμό, συμπεριλαμβανομένων των ανατολικών συμμάχων των Σοσιαλδημοκρατών και των Φιλελευθέρων, άρχισε διαπραγματεύσεις για την επανένωση.

Σημειώνεται ότι το αυξανόμενο κύμα προσφύγων από την Ανατολική στη Δυτική Γερμανία που απειλούσε να «ακρωτηριάσει» την Ανατολική Γερμανία, πρόσθεσε επείγοντα χαρακτήρα σε αυτές τις διαπραγματεύσεις.

Τον Ιούλιο του ιδίου έτους υιοθετήθηκε η νομισματική ένωση των δύο Γερμανιών, δίνοντας στους Ανατολικογερμανούς το σκληρό νόμισμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας.

Το τελευταίο εμπόδιο για την επανένωση, ξεπεράστηκε τον Ιούλιο του 1990 με τον Κολ να κάμπτει τις αντιρρήσεις του Γκορμπατσόφ για μια ενιαία Γερμανία στο πλαίσιο της συμμαχίας του ΝΑΤΟ σε αντάλλαγμα μιας σημαντικής (δυτικής) γερμανικής οικονομικής βοήθειας στη Σοβιετική Ένωση.

Η συνθήκη επανένωσης επικυρώθηκε από τη Μπούντεσταγκ και το Λαϊκό Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο και τέθηκε σε ισχύ στις 3 Οκτωβρίου 1990.

Έτσι λοιπόν, η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας προσχώρησε στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία με τα πέντε ομόσπονδα κρατίδια και τα δύο τμήματα του διαιρεμένου Βερολίνου να γίνονται ένα ενιαίο κράτος.

Τα πέντε νέα ομόσπονδα κρατίδια ήταν το Βρανδεμβούργο, το Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία, η Σαξονία, η Σαξονία-Άνχαλτ και η Θουριγγία.

Ευρώπη και Γερμανία

Όπως ήταν φυσικό, η επανένωση της Γερμανίας απασχόλησε έντονα και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο είχε συστήσει και ειδική επιτροπή για το θέμα. Μέλος της ήταν ο Έλμαρ Μπροκ, ενώ τρία άλλα σημερινά μέλη του ΕΚ πρωτοέφτασαν τότε ως παρατηρητές από την ανατολική Γερμανία.

«Η Ανατολική Γερμανία είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση... υπάρχει θέση για αυτή, εφόσον το θελήσει», είχε δηλώσει ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελόρ, τον Ιανουάριο του 1990 δίνοντας το έναυσμα για την προετοιμασία των θεσμικών οργάνων των τότε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων να αρχίζουν να προετοιμάζονται για την επανένωση της Γερμανίας. Ένα μήνα αργότερα το ΕΚ συνέστησε την ειδική επιτροπή.

Η ειδική επιτροπή για την επανένωση και η έκθεση Donnelly

Η επιτροπή ασχολήθηκε με το πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί η επανένωση και η ένταξη της στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα αλλά και το πώς οι ανατολικογερμανοί θα μπορούσαν να εκπροσωπηθούν μέχρι τότε στο ΕΚ. Πρόεδρος της επιτροπής εκείνης ήταν ο Gerardo Fernández Albor (ΕΛΚ, Ισπανία), ενώ στα 20 μέλη της συγκαταλέγονταν τρείς πρώην υπουργοί Εξωτερικών, ο Γάλλος Κλοντ Σεϊσόν, ο Βέλγος Λέο Τίντεμανς και ο Ισπανός Φερνάντο Μοράν Λόπεζ, καθώς και ο πρώην πρόεδρος του ΕΚ, Simone Veil.

Εισηγήτης του Κοινοβουλίου για την Επανένωση της Γερμανίας ήταν Βρετανός, ο βουλευτής των Εργατικών Alan John Donnelly και στην έκθεσή του σημείωσε μεταξύ άλλων ότι η ΛΔΓ θα μπορούσε να να στείλει 18 δημοκρατικά εκλεγμένους παρατηρητές στο ΕΚ, με θητεία μέχρι τις ευρωεκλογές του 1994. Ένας από τους παρατηρητές εκείνους, ο σημερινός ευρωβουλευτής του ΕΛΚ, Dieter-Lebrecht Koch, θυμάται πώς η έκθεση αυτή, εν τέλει ψηφίστηκε στην ολομέλεια του ΕΚ με ευρύτερη πλειοψηφία από ότι ψηφίστηκε η Συνθήκη Ενοποίησης στο γερμανικό Κοινοβούλιο.

Πηγή: Britannica.com/Deutsche Welle/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.