Μάρκ Ζούκερμπεργκ: Η άνοδος, η πτώση και οι «σκελετοί στην ντουλάπα» του Mr. Facebook

Το Facebook «βλάπτει τα παιδιά, πυροδοτεί τη διχόνοια και αποδυναμώνει τη δημοκρατία» κατήγγειλε μεταξύ άλλων η διάσημη πλέον πρώην εργαζόμενη στον κολοσσό Φράνσις Χόγκεν, στοχοποιώντας τον ίδιο τον Ζούκερμπεργκ για αθέμιτες πρακτικές και σκοτεινές αποφάσεις με μοναδικό γνώμονα το κέρδος.

Η κατάθεση-φωτιά στο Κογκρέσο, αλλά και το μυστηριώδες μπλακ-άουτ που «έριξε» το γίγαντα του διαδικτύου και τις θυγατρικές του το βράδυ της Δευτέρας (4/10) έστρεψαν ξανά τα φώτα της δημοσιότητας στον Μαρκ Ζούκερμπεργκ.

Αμερικανός εβραϊκής καταγωγής, ο Μαρκ Έλιοτ Ζούκερμπεργκ είναι προγραμματιστής, επιχειρηματίας και…φιλάνθρωπος και όπως όλα δείχνουν θα κληθεί σύντομα να καταθέσει ξανά στο Κογκρέσο για τα έργα και τις ημέρες του.

Η «γέννηση» της πλατφόρμας

Ειναι ο ίδιος άνθρωπος που πριν απο δεκαεπτά χρόνια, στις 4 Φεβρουαρίου του 2004, με τη βοήθεια τριών συμφοιτητών του στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ «έστησε» το Facebook. Μέσα σε δύο εβδομάδες είχαν εγγραφεί οι μισοί φοιτητές.

Οι συγκάτοικοι του, Ντάστιν Μόσκοβιτς και Κρις Χιούζ τον βοήθησαν να προσθέσει χαρακτηριστικά και να καταστήσει τον ιστότοπο διαθέσιμο σε άλλες πανεπιστημιουπόλεις σε όλη τη χώρα.

Το Facebook έγινε γρήγορα εξαιρετικά δημοφιλές καθώς οι εγγεγραμμένοι χρήστες μπορούσαν να δημιουργήσουν προφίλ, να ανεβάσουν φωτογραφίες και να διατηρήσουν επαφή με φίλους.

Διέφερε από άλλους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως χάρη στην έμφαση που έδινε στα πραγματικά ονόματα και τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή στις «αξιόπιστες συνδέσεις», σε μία ιδιαίτερη δικτύωση ανάμεσα σε φίλους αλλά και σε φίλους φίλων - αυτό που ο Ζούκερμπεργκ αποκάλεσε «κοινωνικό γράφημα».

Στις 26 Σεπτεμβρίου του 2006 η υπηρεσία έγινε προσβάσιμη σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη που η ηλικία του ξεπερνούσε τα 13 χρόνια.

Όταν συνειδητοποίησε ότι το Facebook θα μπορούσε να εξελιχτεί σε κάτι μεγάλο ο νεαρός τότε Μαρκ αποφάσισε να εγκαταλείψει το Χάρβαρντ στη μέση των σπουδών του ώστε ν' ασχοληθεί αποκλειστικά με το νέο του εγχείρημα. «Χρειάστηκα 5 λεπτά για να αποφασίσω ότι έπρεπε να φύγω» είχε πει ο ίδιος.

Στη συνέχεια μετακόμισε στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια, όπου βρίσκονται σήμερα τα γραφεία της εταιρείας. Ίσως η σημαντικότερη απόφαση της καριέρας του ήταν η άρνησή του να πουλήσει το Facebook στη Yahoo με αντίτιμο 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Πολλές φορές άλλωστε τον είχαν προσλκύσει εταιρίες όπως η Microsoft και η AOL όμως εκείνος δεν πούλησε ποτέ το δημιούργημά του. Το Facebook συνέχισε στο μεταξύ να «γιγαντώνεται».

Σήμερα η εταιρία αξίζει περισσότερο από 500 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο Μαρκ Ζoύκερμπεργκ είναι ένας από τους νεότερους δισεκατομμυριούχους στον κόσμο. Και η δημοφιλέστερη πλέον πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης στον κόσμο αριθμεί 2,85 δισεκατομμύρια ενεργούς χρήστες μηνιαίως.

Τα πρώτα χρόνια του κου Facebook

Πριν λανσάρει το Facebook, ο Ζούκερμπεργκ είχε δημιουργήσει το CourseMatch για τους φοιτητές του Χάρβαρντ που ήθελαν να εγγραφούν σε μαθήματα με βάση τις επιλογές των φίλων τους.

Δημιούργησε επίσης το διαβόητο πρόγραμμα Facemash, το οποίο συνέκρινε εικόνες δύο φοιτητών του Χάρβαρντ και επέτρεπε στους χρήστες να ψηφίσουν ποιος ήταν πιο ελκυστικός. Η διοίκηση του Χάρβαρντ έκλεισε το πρόγραμμα, θεωρώντας το ακατάλληλο.

Ο Μαρκ Έλιοτ Ζούκερμπεργκ γεννήθηκε στις 14 Μαΐου 1984 στο Ουάιτ Πλέινς της Νέας Υόρκης. Άρχισε να ασχολείται εμμονικά με τον προγραμματισμό και μάλιστα με εντυπωσιακά αποτελέσματα ενώ ήταν στο Γυμνάσιο.

Σε ηλικία μόλις 12 ετών δημιούργησε ένα πρόγραμμα ανταλλαγής μηνυμάτων που χρησιμοποιούσε ο πατέρας του στο οδοντιατρείο, επιτρέποντας στον ρεσεψιονίστ να τον ειδοποιεί για τους νέους ασθενείς χωρίς να φωνάζει.

Την εποχή εκείνη ο έφηβος Ζούκερμπεργκ, έκανε μαθήματα υπολογιστών στο Mercy College. Για να στηρίξουν την κλίση του, οι γονείς του προσέλαβαν ακόμη και δάσκαλο Η/Υ για το γιό τους, εκείνος όμως γρήγορα παραδέχτηκε ότι δυσκολευόταν να τον διδάξει. Οπως είπε ήταν «παιδί θαύμα». Ακολούθησε το success story στο Χάρβαρντ.

Οι σκιές πάνω από τον κολοσσό

Μία απο τις πρώτες «ρωγμές» στο οικοδόμημα του Facebook ήταν η αντιδικία με τους πρώην συμφοιτητές του στο Χάρβαρντ για την αρχική ιδέα και τα πνευματικά δικαιώματα.

Την άνοιξη του 2018 και ενώ η εταιρεία σημείωνε τεράστια επιτυχία στο κοινό, ειδική έρευνα για την προεκλογική εκστρατεία του 2016 στις Ηνωμένες Πολιτείες αποκάλυψε ότι Ρώσοι πράκτορες είχαν χρησιμοποιήσει το Facebook για να επηρεάσουν την προεκλογική εκστρατεία.

Έγινε επίσης γνωστό ότι η βρετανική εταιρεία Cambridge Analytica έκανε κατάχρηση δεδομένων από 87 και πλέον εκατομμύρια προφίλ χρηστών του Facebook.

Τρεις μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2020, στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και των ψευδών αναφορών στο Facebook.

Ο κολοσσός δήλωσε ότι ανακάλυψε και διέγραψε συνολικά 4,5 δισεκατομμύρια ψεύτικους λογαριασμούς στο Facebook σε διάστημα 8 μηνών. Το επόμενο «χτύπημα» ήταν οι αποκαλύψεις της Φράνσις Χόγκεν.

Η πρώην εργαζόμενη στον κολοσσό και μάρτυρας πλέον δημοσίου συμφέροντος έβγαλε στο φως σκοτεινές πρακτικές, ήθη και αμφιλεγόμενες αποφάσεις. Το Facebook είπε μεταξύ άλλων «χρηματοδοτεί τα κέρδη του με κόστος την ασφάλειά μας».

Στη διάρκεια της κατάθεσής της στο Κογκρέσο μάλιστα αναφέρθηκε ονομαστικά στον επικεφαλής του κολοσσού, Μαρκ Ζούκερμπεργκ: «Δεν υπάρχει καμία άλλη τόσο ισχυρή εταιρεία που να ελέγχεται με τόσο μονομερή τρόπο. Οπότε τελικά την ευθύνη την έχει ο Μαρκ. Και δεν λογοδοτεί σε κανέναν. Και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είναι αυτός που κατασκευάζει τους αλγόριθμους»

Η δημόσια «απολογία»

Με μια επιστολή 1.316 λέξεων o Ζούκερμπεργκ επέλεξε να «απολογηθεί» στους εργαζομένους στο Facebook αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη τόσο για το «μπλακάουτ» της Δευτέρας όσο και για τα όσα κατήγγειλε για την εταιρεία και τον ίδιο προσωπικά η πρώην διευθύντρια προϊόντων στην ομάδα κατά της παραπληροφόρησης Φράνσις Χόγκεν.

Σύμφωνα με την «απολογία» Ζούκερμπεργκ «το επιχείρημα ότι η εταιρεία του προωθεί ηθελημένα περιεχόμενο που εξαγριώνει τους ανθρώπους για να αποκομίζει κέρδη είναι παράλογο. «Δεν γνωρίζω καμία τεχνολογική εταιρεία που στοχεύει στην παραγωγή προϊόντων που προκαλούν θυμό ή κατάθλιψη στους ανθρώπους» είπε χαρακτηριστικά.

Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ έκανε και ειδική αναφορά στο θέμα των παιδιών λέγοντας ότι έχει ασχοληθεί και ο ίδιος προσωπικά με το θέμα. «Έχω περάσει αρκετό καιρό αναλογιζόμενος τι είδους εμπειρίες θα ήθελα να έχουν online τα δικά μου παιδιά και τα παιδιά των άλλων και είναι πολύ σημαντικό για μένα όλα όσα αναπτύσσουμε να είναι ασφαλή και καλά για τα παιδιά».

Κατέληξε λέγοντας οτι το Facebook βοηθάει τους ανθρώπους να κρατάνε επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, να δημιουργούν ευκαιρίες για τον εαυτό τους και να ανήκουν σε μία κοινότητα.

«Αυτός είναι ο λόγος που δισεκατομμύρια άνθρωποι αγαπούν τα προϊόντα μας. Είμαι περήφανος για όλα όσα κάνουμε προκειμένου να συνεχίσουμε να κατασκευάζουμε τα καλύτερα προϊόντα κοινωνικής δικτύωσης στον κόσμο».

Ότι και αν λέει ο ίδιος ο «κος Facebook» αυξάνονται οι φωνές που ζητούν απο τις Αρχές να επιβάλλουν ρυθμιστικό πλαίσιο στον κολοσσό.

Δεκαεπτά χρόνια μετά την ίδρυσή του, ο κολοσσός αντιμετωπίζει μία βαθειά υπαρξιακή κρίση και κάνει κινήσεις απελπισίας για να επεκτείνει την επιρροή του στο δυναμικό, νεανικό κοινό, γράφουν οι New York Times.

Η κυρία Ζούκερμπεργκ

Ολα αυτά τα χρόνια το «άλτερ έγκο» του Ζούκερμπεργκ ειναι η σύζυγός του, σύντροφος και φίλη του απο τα φοιτητικά τους χρόνια. Στις 19 Μαΐου του 2012, μία ημέρα μετά την είσοδο του ιστότοπου στο χρηματιστήριο, ο ιδρυτής του Facebook παντρεύτηκε την Πρισίλα Τσαν.

Το ζεύγος ανακοίνωσε τη γέννηση της κόρης του Μαξιμα την 1η Δεκεμβρίου του 2015, ενώ δύο χρόνια μετά η οικογένεια μεγάλωσε με ένα ακόμη κορίτσι, την Όγκουστ.

Η 36χρονη Πρισίλα Τσαν είναι παιδίατρος και ασχολείται ενεργά με τις φιλανθρωπίες και μαζί με τον σύζυγό της ίδρυσε την πρωτοβουλία Chan Zuckerberg τον Δεκέμβριο του 2015. Έχει φοιτήσει οπως και εκείνος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF) και υπήρξε επίσης ιδιοφυϊα ως παιδί.

Η Πρισίλα γεννήθηκε και μεγάλωσε σε ένα προάστιο της Βοστώνης . Οι γονείς της εγκατέλειψαν το Βιετνάμ με βάρκες προσφύγων και η ίδια που μιλάει καντονέζικα, εργάστηκε στο παρελθόν και ως διερμηνέας .

Έχει δύο μικρότερες αδελφές και ο πατέρας της είχε εστιατόριο, το οποίο αργότερα πούλησε για να διευθύνει μια εταιρεία ψαριών. Η Τσαν είχε ψηφιστεί «ιδιοφυΐα της τάξης» από τους συμμαθητές της και αποφοίτησε με άριστα από το Γυμνάσιο Quincy .

Το 2003 άρχισε να φοιτά στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου γνώρισε τον μετέπειτα σύζυγό της και άρχισαν να βγαίνουν ραντεβού. Αποφοίτησε το 2007 με πτυχίο στη Βιολογία και σπούδασε επίσης Ισπανική Λογοτεχνια. Μιλάει άπταιστα Καντονέζικα, Αγγλικά και Ισπανικά. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή το 2012 με ειδίκευση στην παιδιατρική.

Όταν γεννήθηκαν οι κόρες τους, ο Ζούκερμπεργκ και η Τσαν τις υποδέχθηκαν με δύο ανοιχτές επιστολές, πού αλλού...στο Facebook. «Όταν γεννήθηκε η αδερφή σου γράψαμε μια επιστολή για τον κόσμο στον οποίο ελπίζαμε ότι θα μεγαλώσει. Έναν κόσμο με καλύτερη εκπαίδευση, λιγότερες ασθένειες, ισχυρότερες κοινότητες και μεγαλύτερη ισότητα.

Το ίδιο ελπίζουμε τώρα και για σένα. Γράψαμε επίσης ότι με την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας η γενιά σας θα πρέπει να ζήσει υπό απίστευτα καλύτερες συνθήκες από τη δική μας και θα κάνουμε το καθήκον μας για να συμβεί αυτό», ανέφεραν στην επιστολή.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.