Έρευνα Newsbomb: Η «ακτινογραφία» της ηλεκτρονικής απάτης στην Ελλάδα – Αποκαλυπτική έκθεση της ΕΛΑΣ
Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που παρουσιάζονται από το Νewsbomb..gr για την εκτόξευση των κρουσμάτων στη χώρα μας στις εφτά επίμαχες κατηγορίες ηλεκτρονικής απάτης.
Την «ακτινογραφία» των ειδών ηλεκτρονικής απάτης, που έχουν σημάνει συναγερμό στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και στην Τράπεζα της Ελλάδος, παρουσιάζει το newsbomb.
Οι ηλεκτρονικές απάτες κατέγραψαν το πρώτο 9μηνο του 2021 αύξηση κατά 200%, με τον τζίρο των «hi-tech» απατεώνων να αγγίζει τα 40 εκατομμύρια ευρώ και να «πονοκεφαλιάζει» τις Αρχές, που ήδη έχουν εξαγγείλει μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου. Στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη κάνουν λόγο για «παγκόσμιο πρόβλημα», το οποίο έχει κατακόρυφα οξυνθεί λόγω της κατακόρυφης αύξησης της χρήσης του διαδικτύου (ως συνέπεια της πανδημίας).
Τα στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και των αρμόδιων υπηρεσιών της Αστυνομίας (κυρίως της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος) έχουν στην κατοχή τους την «ακτινογραφία» της ηλεκτρονικής απάτης στη χώρα μας.
Στην Ελλάδα διαχρονικά καταγράφονται 100 διαφορετικά είδη ηλεκτρονικής απάτης. Εφτά από αυτά τα είδη συνιστούν το 99% των περιπτώσεων που απασχολούν τις ελληνικές Αρχές. Εξ αυτών οι δύο πρώτες κατηγορίες (σ.σ. παρουσιάζονται παρακάτω) αποτελούν το 39% των περιπτώσεων και το 92% των ποσών που υφαρπάζονται από ανυποψίαστους πολίτες. Οι υπόλοιπες κατηγορίες απάτης είναι σε ύφεση ή σταθεροποιημένες.
Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που παρουσιάζονται από το Newsbomb για την εκτόξευση των κρουσμάτων στη χώρα μας στις εφτά επίμαχες κατηγορίες ηλεκτρονικής απάτης.
- Phishing (ηλεκτρονικό «ψάρεμα») μέσω e-mail ή SMS στα κινητά τηλέφωνα των πολιτών. Η συγκεκριμένη απάτη καταγράφει φέτος (το πρώτο 9μηνο του 2021) αύξηση κατά 380% σε σχέση με το 2020, ενώ τα ποσά που αποσπάστηκαν από ανυποψίαστους πολίτες κατέγραψαν αύξηση κατά 54% σε σχέση με πέρυσι το ίδιο διάστημα.
- Απάτες που σχετίζονται με επενδύσεις: Στη συγκεκριμένη κατηγορία ηλεκτρονικής απάτης καταγράφηκε αύξηση των περιπτώσεων κατά 6400% σε σχέση με το 2020, ενώ τα ποσά που αφαιρέθηκαν από τους απατεώνες ήταν κατά 38% αυξημένα σε σχέση με πέρυσι. Στην κατηγορία αυτή πολλές φορές οι δράστες ποντάρουν στη λογική «αποσπώ μικρά χρηματικά ποσά από πολλούς».
- Technical Support scam(Απάτη μέσω υποτιθέμενης τεχνικής υποστήριξης). Είναι μία απάτη που έχει διαδοθεί τον τελευταίο χρόνο στη χώρα μας.
- Vishing – Voice Phishing(Ηλεκτρονικό ψάρεμα μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας). Οι απατεώνες καλούν από νούμερα -«φαντάσματα» πολίτες, οι οποίοι μόλις σηκώσουν το τηλέφωνο αυτομάτως χρεώνονται υπέρμετρα χωρίς να το γνωρίζουν. Καταλαβαίνουν ότι έπεσαν θύματα μόλις δουν τον «φουσκωμένο» λογαριασμό του τηλεφώνου τους.
- Μεταφορά παράνομου χρήματος(money mule). Είναι μία μέθοδος απάτης που χρησιμοποιείται κυρίως από άτομα που διακινούν μαύρο χρήμα από παράνομες δραστηριότητες.
- Απάτη μέσω αγγελίας(συνήθως στο διαδίκτυο) για αγορά/πώληση αγαθών. Ο πολίτης αποστέλλει ηλεκτρονικά χρήματα στον «πωλητή» και δεν παραλαμβάνει ποτέ το αγαθό που ήθελε να αγοράσει.
- Εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού (malware) στον υπολογιστή ή στο κινητό τηλέφωνο των πολιτών με σκοπό την υφαρπαγή κωδικών ασφαλείας και ακολούθως τραπεζικών καταθέσεων.
To phishing
Το ενδιαφέρον των ελληνικών Αρχών εστιάζεται στις απάτες με τη μέθοδο του ηλεκτρονικού «ψαρέματος», που καταγράφουν εκρηκτική αύξηση κατά 380%.
Στόχος των απατεώνων είναι η απόσπαση στοιχείων τραπεζικών λογαριασμών και τραπεζικών καρτών.
Αστυνομικές πηγές εξηγούν στο Newsbomb, ότι σε εκθέσεις της ΕΛ.ΑΣ. περιγράφεται ότι οι δράστες ενεργούν είτε από τη χώρα μας είτε από χώρες του εξωτερικού, ενώ τα χρηματικά ποσά που αποσπώνται αποστέλλονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς εντός ή εκτός της χώρας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιούνται άμεσα διαδικτυακές αγορές.
Στις περιπτώσεις όπου οι δράστες ή οι τραπεζικοί λογαριασμοί βρίσκονται στο εξωτερικό, για την εξιχνίαση της υπόθεσης πραγματοποιείται συνεργασία των Ελληνικών Αρχών με τις αλλοδαπές Αρχές: α) μέσω της Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας, β) με αποστολή αιτήματος Ευρωπαϊκής Εντολής Έρευνας (επικυρωμένη από τις Εισαγγελικές Αρχές), γ) με αποστολή επίσημου αιτήματος Δικαστικής Συνδρομής (υποβαλλόμενο από την Εισαγγελία Εφετών μέσω του Υπουργείου Δικαιοσύνης).
Στις περιπτώσεις όπου οι δράστες και οι τραπεζικοί λογαριασμοί βρίσκονται στο εσωτερικό για την εξιχνίαση των υποθέσεων πραγματοποιείται, το προανακριτικό υλικό που συλλέγεται υποβάλλεται στην κατά τόπο αρμόδια Εισαγγελία Πρωτοδικών και ακολούθως πραγματοποιείται άμεση επικοινωνία με τα Τραπεζικά Ιδρύματα, και τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου και τηλεφωνίας, καθώς και αστυνομική και ψηφιακή – διαδικτυακή έρευνα, για τη συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων και δεδομένων της υπόθεσης.
Ως προς το χρόνο εξιχνίασης των υποθέσεων αυτών και την ταυτοποίηση των δραστών, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το γεγονός εάν ο δράστης βρίσκεται στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, ιδιαίτερα δε ο χρόνος απόκρισης των αλλοδαπών Αρχών. Με την ολοκλήρωση της έρευνας το συλλεχθέν προανακριτικό υλικό υποβάλλεται στην κατά τόπο αρμόδια Εισαγγελική αρχή για την άσκηση της ποινικής δίωξης.
Ενδεικτικές περιπτώσεις που έχουν εξιχνιαστεί το τελευταίο διάστημα είναι οι εξής:
Τον Ιούλιο του 2020 εξιχνιάστηκε υπόθεση κακουργηματικού χαρακτήρα με το συνολικό ποσό της οικονομικής ζημίας να ξεπερνά τις 500.000 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος εννέα Ελλήνων.
Τον Νοέμβριο του 2020 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 430 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος ενός Έλληνα.
Τον Ιούλιο του 2021, σε συνεργασία με τις Αρχές της Ρουμανίας και της Ολλανδίας εξιχνιάστηκε υπόθεση κακουργηματικού χαρακτήρα με το συνολικό ποσό της οικονομικής ζημίας να ξεπερνά τα 2.000.000 € και συνελήφθησαν συνολικά οκτώ μέλη της εγκληματικής οργάνωσης.
Τον Αύγουστο του 2021 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 1.500 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος δύο ατόμων ρουμάνικης υπηκοότητας.
Τον Αύγουστο του 2021 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 1000 € και σχηματίστηκε δικογραφία σε βάρος ενός Έλληνα.
Τον Σεπτέμβριο του 2021 εξιχνιάστηκε υπόθεση πλημμεληματικού χαρακτήρα συνολικού ποσού των 7.129 €.
Τα μέτρα
Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αποφασίστηκε η δημιουργία συντονιστικού κέντρου για τις διαδικτυακές απάτες και την υποκλοπή στοιχείων τραπεζικών καρτών, με τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος, της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και άλλων συναρμόδιων φορέων και υπηρεσιών, ενώ άμεσα ξεκινάει μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών, με συμβουλές για την προστασία τους από τους επιτήδειους απατεώνες.
Όπως ανέφερε ο Τάκης Θεοδωρικάκος, το φαινόμενο «έχει εξαπλωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό» και τόνισε πως το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη πήρε την πρωτοβουλία αυτής της σύσκεψης εργασίας με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα, τον πρόεδρο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών, Βασίλειος Ράπανος, και τα στελέχη της Ελληνικής Αστυνομίας, προκειμένου να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, να συντονίσουμε τη δράση μας για να προστατεύσουμε την περιουσία των πολιτών.
«Η πρώτη απόφαση ασφαλώς είναι να πραγματοποιηθεί μία πολλή μεγάλη ενημερωτική εκστρατεία των πολιτών, ώστε να προλάβουμε την περαιτέρω εξάπλωση του φαινομένου και οι ίδιοι οι πολίτες να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν για να προστατεύσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς και την περιουσία που έχουν αποκτήσει με προσπάθειες συχνά μίας ολόκληρης ζωής. Δημιουργούμε επίσης ένα συντονιστικό κέντρο, ώστε οι διωκτικές», δήλωσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο «αρχές της Ελληνικής αστυνομίας σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδας, την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών και άλλες συναρμόδιες υπηρεσίες να υπάρξει συντονισμένη δράση ακόμα πιο αποτελεσματική με σκοπό να χτυπηθούν οι απατεώνες που κάνουν αυτές τις εγκληματικές πράξεις και να οδηγηθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης».
Στις περιπτώσεις phishing το υποψήφιο θύμα εξαπατάται από μια εικόνα που μοιάζει με τα λογότυπα, τη γραμματοσειρά και τη διεύθυνση του φορέα. Έχοντας συνηθίσει να κάνει κλικ σε συνδέσμους αυτού του είδους, συνεχίζει τη διαδικασία και θεωρεί λογικό να δώσει τους κωδικούς που του ζητούνται.
Ουσιαστικά, οι δράστες προσποιούνται μια πραγματική οντότητα, όσο μεγαλύτερου κύρους τόσο πιο εύκολη γίνεται η δουλειά τους, ώστε να παραχωρήσουμε οικειοθελώς τα προσωπικά μας στοιχεία εισόδου στον εκάστοτε λογαριασμό και στη συνέχεια να αποκτήσουν πλήρη πρόσβαση σε αυτόν. Μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις τα fake μηνύματα, επικαλούνται επείγοντα ζητήματα ασφάλειας, ώστε να ασκήσουν «ψυχολογική» πίεση στα θύματα.
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.
