Black Friday 2021: Η παγκόσμια «γιορτή» των καταναλωτών - Δείτε το Ιnfographic του Newsbomb.gr

H «Μαύρη Παρασκευή» (Black Friday) στις 26 Νοεμβρίου- η «Δευτέρα του Διαδικτύου» (Cyber Monday) αμέσως μετά και η «Ημέρα των Μοναχικών» (Single’s Day) που γεννήθηκε στην Κίνα και ετοιμάζεται να κατακτήσει τη Δύση, εισβάλλουν στη ζωή και τις συνήθειές μας, εκτοξεύουν το τζίρο των μεγάλων πολυεθνικών και αλλάζουν τους όρους του παγκόσμιου εμπορίου.

Τα εμπορικά κέντρα κονταροχτυπιούνται με τους «γίγαντες» του ηλεκτρονικού εμπορίου, οι «μικροί» της λιανικής επιχειρούν να ανταγωνιστούν τους μεγιστάνες, ενώ οι εκπτώσεις του 24ωρου «ξεχειλώνουν» πλέον χρονικά, διασχίζουν τον Ατλαντικό και γίνονται τάση στην Ευρώπη, αλλά και τον «Κόκκινο Δράκο».

Η «χρυσή» καταναλωτική περίοδος ξεκινάει κάθε χρόνο τέτοια εποχή, λίγο πριν και λίγο μετά δηλαδή από την Ημέρα των Ευχαριστιών και ουσιαστικά κηρύσσει την έναρξη της Χριστουγεννιάτικης περιόδου, καλώντας τους πελάτες να εξοικονομήσουν χρόνο, αλλά και χρήμα πριν από τη μεγάλη εορταστική περίοδο.

Φέτος, οπως και πέρυσι η πανδημία του κορονοϊού άλλαξε τα δεδομένα, με την πλειοψηφία των καταναλωτών να προμηθεύεται τα απαραίτητα και όχι μόνο, κυρίως μέσα απο το διαδίκτυο.

Την επομένη του Thanksgiving λοιπόν που γιορτάζεται στις ΗΠΑ την 4η Πέμπτη κάθε Νοέμβρη, οι κολοσσοί της λιανικής προσελκύουν τους καταναλωτές με τεράστιες προσφορές, εκπτώσεις και επικοινωνιακά «τρικ».

Την ώρα που η αγοραστική δύναμη συρρικνώνεται διεθνώς στον απόηχο της πανδημίας, το λιανεμπόριο καταγράφει απώλειες και η κρίση εξακολουθεί να δείχνει τα δόντια της στις αγορές, οι αλυσίδες «ποντάρουν» στο θεσμό –πλέον- των μεγάλων εποχικών εκπτώσεων και εγκαινιάζουν τεράστιες διαφημιστικές εκστρατείες.

Η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου λοιπόν για ψώνια στις ΗΠΑ, τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου -και όχι μόνον- είναι η «Μαύρη Παρασκευή». Οι καταναλωτές συντάσσουν λίστες και ψωνίζουν άλλοτε με ένα «κλικ» μέσω του Η/Υ ή του έξυπνου κινητού τους τηλεφώνου και άλλοτε περιμένοντας επί ώρες ολόκληρες σε τεράστιες ουρές στους «ναούς της κατανάλωσης».

Για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους, από το τέλος του 2000 οι περισσότερες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου ανοίγουν πλέον πολύ νωρίς - ακόμη και τα μεσάνυχτα ή τις πρώτες πρωινές ώρες, ενώ …στο βωμό της κατανάλωσης, έχουν καταγραφεί ακόμη και θάνατοι (!)

Οι «κατασκηνωτές» της μίας βραδιάς

Χιλιάδες άνθρωποι, ιδίως στις ΗΠΑ αλλά και στη Βρετανία ενίοτε κατασκηνώνουν ακόμη και ολόκληρο το βράδυ έξω από τα πολυκαταστήματα. Στόχος τους να είναι πρώτοι στη σειρά όταν ανοίξουν οι πόρτες και να προλάβουν πάση θυσία…ένα ζευγάρι παπούτσια ή μία τηλεόραση σε τιμή ευκαιρίας.

Την παράδοση της «Μαύρης Παρασκευής» έσπασε πρώτη η Wal-Mart, η μεγαλύτερη εταιρεία λιανικής πώλησης στον κόσμο, όταν το 2011 άνοιξε το βράδυ της αργίας των Ευχαριστιών.

Έκτοτε, οι λιανοπωλητές επιδόθηκαν σε αγώνα δρόμου για να καλύψουν τη διαφορά και κάθε χρόνο εκατομμύρια Αμερικανοί δήλωναν προκαταβολικά ότι σκοπεύουν να τρέξουν για ψώνια αμέσως μετά το εορταστικό τραπέζι με την παραδοσιακή γαλοπούλα. Μαζί με τη Δευτέρα του διαδικτύου που έπεται και δημιουργήθηκε για να ενθαρρύνει τις online αγορές - η περίοδος αυτή έχει μετατραπεί στην πλέον κερδοφόρα παγκοσμίως.

Τα στοιχεία για το τζίρο ποικίλουν, σύμφωνα όμως με την Εθνική Ομοσπονδία Λιανικού Εμπορίου των ΗΠΑ, οι καταναλωτές το 2019 ξόδεψαν 68.9 δις δολάρια (Πέμπτη-Κυριακή) .Το ακριβές ποσό του κέρδους τους ωστόσο παραμένει άγνωστο, δεδομένου του τεράστιου ανταγωνισμού ανάμεσα στους λιανοπωλητές για να προσφέρουν μεγαλύτερα κίνητρα και καλύτερες εκπτώσεις.

Oι απαρχές της Black Friday

Οι ρίζες της Black Friday είναι μάλλον...σκοτεινές. Στις 24 Σεπτεμβρίου του 1869, καταγράφηκε μία από τις χειρότερες ημέρες στην ιστορία της Wall Street, 60 χρόνια πριν από το μεγάλο κραχ του 1929. Δύο κερδοσκόποι -ο Τζέι Γκουλντ και ο Τζέιμς Φισκ, ιδιοκτήτες της σιδηροδρομικής γραμμής Errie- προκάλεσαν κατακόρυφη πτώση στην τιμή του χρυσού και αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Η επόμενη φορά που αναφέρθηκε ο όρος «Μαύρη Παρασκευή» ήταν την επομένη των Ευχαριστιών στη Φιλαδέλφεια, την πολυπληθέστερη πόλη της Πενσυλβάνια. Χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την υπερβολική κίνηση που επικρατούσε, αμέσως μετά τη μεγάλη γιορτή.

Αυτή η χρήση του όρου χρονολογείται τουλάχιστον από το 1961, ενώ περισσότερα από 20 χρόνια αργότερα, έγινε δημοφιλής μία ακόμη εξήγηση για αυτή την ημέρα, όταν το λιανεμπόριο δηλαδή αρχίζει να μετράει κέρδη και απο το «κόκκινο», περνάει στο «μαύρο».

Κατά το παρελθόν, έχουν υπάρξει αναφορές για βία μεταξύ πελατών την ημέρα αυτή, λόγω της φρενίτιδας που επικρατεί σε ορισμένα καταστήματα. Από τις αρχές του 21ου αιώνα, έγιναν προσπάθειες να εισαχθεί η «Black Friday» σε άλλες χώρες, ενώ στην Ελλάδα η πρακτική εγκαινιάστηκε για πρώτη φορά το 2015.

Η «Ημέρα των Μοναχικών»

Η τάση με τις προσφορές-εξπρές της μίας ημέρας δε θα μπορούσε φυσικά να μη φθάσει στην Κίνα, με την περίφημη πλέον «Ημέρα των Μοναχικών» που τιμάται στη μοναδική ημερομηνία του έτους που αποτελείται από άσσους, στις 11/11 δηλαδή, για τους λάτρεις των συμβολισμών Κινέζους.

Η παράδοση ξεκίνησε τη δεκαετία του ‘90 από φοιτητές που θέλησαν να γιορτάσουν τη…μοναξιά τους, αγοράζοντας δώρα στον εαυτό τους, κάτι σαν αστείο εσωτερικής κατανάλωσης δηλαδή που ξεκίνησε από το Πανεπιστήμιο Ναντζίνγκ και επεκτάθηκε στη συνέχεια σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και φοιτητικές εστίες ολόκληρης της χώρας.

Έπρεπε να φτάσει το 2009 για να αποκτήσει η Γιορτή της Μοναξιάς, παγκόσμιο κύρος και να μετατραπεί σε πραγματικό «χρυσωρυχείο» για τον κολοσσό ηλεκτρονικού εμπορίου Αlibaba που εγκαινίασε εκπτώσεις και προσφορές ιδίως για τους…αδέσμευτους.

Ηλεκτρονικά είδη, ρούχα παπούτσια, δυτικές φίρμες κατά κύριο λόγο είχαν την τιμητική τους, με τις κινεζικές μάρκες να συναγωνίζονται μόνο στα είδη σπιτιού. Το «κασέ» ανεβάζουν οι διασημότητες που αναλαμβάνουν να διαφημίσουν τις εκπτώσεις στους Κινέζους, με τον Ντέιβιντ Μπέκαμ να γίνεται ενίοτε «παγκόσμιος πρέσβης» της Ημέρας.

«Η δημοτικότητα της Ημέρας των Μοναχικών αυξάνεται έκτοτε διαρκώς. Ενισχύει την αυξανόμενη αγοραστική δύναμη των Κινέζων καταναλωτών και τη σπουδαιότητα της ημερομηνίας στο ημερολόγιο του λιανεμπορίου, αλλάζοντας τις συνήθειες και τους όρους της κινεζικής αλλά και της παγκόσμιας αγοράς» λέει ο Πολ Μάρτιν, επικεφαλής της βρετανικής αλυσίδας λιανικής KPMG.

Για τους…αντικομφορμιστές τέλος, υπάρχει η δική τους Ημέρα Αντικαταναλωτισμού που γιορτάζεται επίσης την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ και το τελευταίο Σάββατο του Νοέμβρη στην Ευρώπη. Η πρωτοβουλία ανήκει στο πρώην στέλεχος διαφημιστικής Κάλε Λασν που μετατράπηκε σε «κήρυκα» κατά του καταναλωτισμού.

Με την ίδια λογική, γεννήθηκε το 2012 και η Giving Tuesday, η «Τρίτη της Προσφοράς» μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών. Πρόκειται για ένα κίνημα αλληλεγγύης-απάντηση στη φρενίτιδα του καταναλωτισμού και την εμπορευματοποίηση της περιόδου, κατά το οποίο οι πολίτες ενθαρρύνονται να…δίνουν.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.