Έρευνα: Γιατί ζούμε στην εποχή των αγανακτισμένων; Από τα «Κίτρινα Γιλέκα» στο Βlack Lives Matter
Ο αριθμός των κινημάτων διαμαρτυρίας σε όλο τον κόσμο έχει υπερτριπλασιαστεί τα τελευταία 15 χρόνια, με τους «αγανακτισμένους» πολίτες να βγαίνουν όλο και πιο συχνά στους δρόμους ενάντια στα αποτυχημένα πολιτικά συστήματα, τη διαφθορά και την υποβάθμιση στην ποιότητα ζωής τους.
Αυξάνονται και πληθύνονται τα κινήματα διαμαρτυρίας και οι «αγανακτισμένοι» πολίτες ανά τον πλανήτη, διαπιστώνει νέα μελέτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα και καταγράφει τις διαδηλώσεις στον κόσμο από το 2006 έως το 2020 .
Το 2006, η μελέτη κατέγραψε μόλις 73 κινήσεις διαμαρτυρίας, αριθμός που το 2020 εκτοξεύθηκε σε 251, με την Ευρώπη και την κεντρική Ασία να κατέχουν τα πρωτεία στις πορείες και τις συγκεντρώσεις.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κάθε περιοχή στον κόσμο σημείωσε αύξηση στα «κινήματα οργής», ενώ την περίοδο αυτή σημειώθηκαν επίσης τα μεγαλύτερα και πιο δυναμικά κινήματα διαμαρτυρίας που έχουν καταγραφεί ποτέ.
Οι διαμαρτυρίες των αγροτών στην Ινδία το 2020, οι κινητοποιήσεις του 2019 κατά του προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο, οι διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ, το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων» στη Γαλλία και οι συνεχιζόμενες διαμαρτυρίες για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών (κίνημα Black Lives Matter) που ξεκίνησαν το 2013 ειναι μερικές μόνο απο τις στιγμές των «αγανακτισμένων»
Η μελέτη, με τίτλο «Παγκόσμιες διαδηλώσεις: Μελέτη βασικών ζητημάτων διαμαρτυρίας στον 21ο αιώνα», διεξήχθη από μια ομάδα ερευνητών από τη γερμανική δεξαμενή σκέψης Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) σε συνεργασία με έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Οι διαδηλώσεις κατά του «στάτους κβο»
Οι συντάκτες της εξέτασαν περισσότερα από 900 κινήματα διαμαρτυρίας σε 101 χώρες και περιοχές, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο κόσμος τα τελευταία χρόνια βιώνει μαζικές διαμαρτυρίες που παραπέμπουν στα κινήματα του παρελθόντος που άλλαξαν την ιστορία.
Η μελέτη παρομοιάζει τη σημερινή εποχή με τις περιόδους γύρω στο 1848, το 1917 και το 1968, «όταν μεγάλος αριθμός ανθρώπων επαναστατούσε ενάντια στο στάτους κβο, απαιτώντας αλλαγή», τονίζουν οι συγγραφείς της.
Η Ινδία βίωσε το μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυρίας που σημειώθηκε ποτέ, σύμφωνα με τη μελέτη, με 250 εκατομμύρια ανθρώπους να συμμετέχουν στην απεργία ενάντια στο σχέδιο της κυβέρνησης για την απελευθέρωση της γεωργίας.
Το 2013 , εκατό εκατομμύρια άνθρωποι κατέβηκαν σε απεργία επίσης στην Ινδία για την αύξηση των τιμών και τους χαμηλούς μισθούς. Ήταν το δεύτερο μαζικότερο κίνημα που έχει καταγραφεί ποτέ.
Το 2017, 87 εκατομμύρια άνθρωποι συσπειρώθηκαν ενάντια στην παρακολούθηση των πολιτών, ζητώντας από τους γίγαντες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να ρυθμίσουν τη λειτουργία τους. Και τέλος στο κίνημα Black Lives Matter πιστεύεται ότι συμετείχαν 82 εκατομμύρια άτομα. Οι συντάκτες της μελέτης εντόπισαν μία βασική αιτία πίσω από την αύξηση των διαμαρτυριών: την δημοκρατική αποτυχία.
Η αποτυχία της πολιτικής και η ανισότητα
Από τα γεγονότα διαμαρτυρίας που κατέγραψαν οι ερευνητές βρήκαν ότι το 64% «πυροδοτήθηκε» από την απογοήτευση για την αποτυχία των πολιτικών συστημάτων εκπροσώπησης. Το 28% των διαδηλωτών που συμμετείχαν στην έρευνα ζητούσαν αυτό που οι συγγραφείς αποκαλούν «πραγματική δημοκρατία» - το πιο βασικό αίτημα όπως εντόπισε η έρευνα.
Άλλα λαϊκά αιτήματα σχετίζονταν με την ανισότητα, τη διαφθορά και την έλλειψη δράσης για την κλιματική αλλαγή, με τους συντάκτες της μελέτης να καταγγέλλουν οτι οι πολιτικοί δεν ανταποκρίνονται στα αιτήματα και ο «φαύλος κύκλος» συνεχίζεται.
«Πολλοί ηγέτες σε κυβερνήσεις και επιχειρήσεις δεν ακούνε. Η συντριπτική πλειονότητα των διαδηλώσεων σε όλο τον κόσμο προωθούν λογικά αιτήματα που έχουν ήδη συμφωνηθεί από τις περισσότερες κυβερνήσεις.
Οι άνθρωποι διαμαρτύρονται για καλές δουλειές, έναν καθαρό πλανήτη για τις μελλοντικές γενιές και ένα ουσιαστικό λόγο στις αποφάσεις που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους», δήλωσε η Sara Burke, ανώτερη εμπειρογνώμονας στην παγκόσμια οικονομική πολιτική και συγγραφέας της μελέτης.
Η τάση που προκύπτει απο την έρευνα είναι ξεκάθαρη. Οι 251 κινήσεις διαμαρτυρίας που κατέγραψαν οι αναλυτές ειναι πολύ περισσότερες και πιο μαζικές, απο όσες παρατηρήθηκαν το 2008 μετά την οικονομική κρίση ή την Αραβική Άνοιξη του 2011.
Η Ευρώπη και η Ασία κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση στον αριθμό των κινημάτων διαμαρτυρίας και ενώ ο αριθμός ήταν υψηλότερος στις χώρες υψηλού εισοδήματος από τις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, η αύξηση καταγράφεται σε όλες τις περιφέρειες και όλα τα επίπεδα εισοδήματος.
Οι συγγραφείς ξεκαθαρίζουν ότι οι διαμαρτυρίες σημαίνουν διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους, ενώ η έρευνα συμπίπτει με τις συνεχιζόμενες έρευνες στις ΗΠΑ σχετικά με τη βίαιη «εξέγερση» της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Τα γεγονότα στο «ναό της αμερικανικής δημοκρατίας» τροφοδοτήθηκαν από θεωρίες συνωμοσίας που εξαπλώθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και υποστηρίχθηκαν σύμφωνα με καταγγελίες απο τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις διαμαρτυρίες του Black Lives Matter που ξεκίνησαν το 2013 αλλά απέκτησαν νέα δυναμική μετά τη δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από έναν αστυνομικό στη Μινεάπολη τον Μάιο του 2020.
Τα κινήματα αυτά βρίσκονται σε αντίθετα άκρα του ιδεολογικού φάσματος σύμφωνα με τη μελέτη, αλλά εκφράζουν επίσης δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση και το status quo. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι υπήρξε σημαντική αύξηση στις διαμαρτυρίες που απαιτούσαν φυλετική δικαιοσύνη, όπως το κίνημα Black Lives Matter.
Η μελέτη καταγράφει επίσης σταθερή αύξηση της βίας απο το 2006 μέχρι το 2020, με λίγο πάνω από το ένα πέμπτο των καταγεγραμμένων διαδηλώσεων να περιλαμβάνουν βία, βανδαλισμό ή λεηλασία. Σχεδόν οι μισές από τις διαμαρτυρίες που καταγράφηκαν στη μελέτη, και λίγο περισσότερο από το ένα τέταρτο ανέφερε κάποια μορφή αστυνομικής βίας.
Η μελέτη εντόπισε επίσης ως την πιο δημοφιλή μορφή διαμαρτυρίας, τις πορείες (61,3%), ακολουθούμενες από τις συνελεύσεις διαμαρτυρίας και την πολιτική ανυπακοή.
Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης ειναι οτι οι ηγέτες πρέπει να λάβουν πιο σοβαρά υπόψη τις διαμαρτυρίες, με μόλις 42 από τις διαμαρτυρίες που εξετάστηκαν στη μελέτη να κρίνονται ως «επιτυχείς». «Αν η εποχή της διαμαρτυρίας συνεχιστεί, αυτό σημαίνει ότι πολλοί περισσότεροι διαδηλωτές θα πάρουν τουλάχιστον μερικά από αυτά που θέλουν» καταλήγει με κάποια νότα αισιοδοξίας.