Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού:Tι συμβαίνει στη χώρα μας; Η UNICEF στην Ελλάδα απαντά

Η Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου, με αφορμή την επέτειο υιοθέτησης από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, τα παιδιά σήμερα βρίσκονται αντιμέτωπα με νέες προκλήσεις και απειλές τονίζουν οι ειδικοί, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και ο εκφοβισμός (bullying).

Τα παιδιά στον κόσμο είναι πιο υγιή και ζουν περισσότερα χρόνια, οι ανισότητες ωστόσο εξακολουθούν να συσσωρεύονται σε βάρος των πιο φτωχών και πιο ευάλωτων. Τι γίνεται όμως στην Ελλάδα; Η Όλγα Σιώκου – Σιόβα, υπεύθυνη επικοινωνίας της UNICEF στη χώρα μας, απαντάει.

Πείτε μας λίγα λόγια για τη δράση του νεοσύστατου Γραφείου της UNICEF στην Ελλάδα. Ποιοι ειναι οι βασικοί στόχοι και τα προγράμματα.

Όπως ανακοινώθηκε στις 20 Νοεμβρίου του 2020, το ελληνικό κράτος και η UNICEF συμφώνησαν από κοινού στην ίδρυση ενός μόνιμου Γραφείου του Οργανισμού στη χώρα. Αυτό παρέχει την πλήρη εντολή της UNICEF στην Ελλάδα, η οποία μεταφράζεται στην παροχή στήριξης και άμεσης συνεργασίας με τα κράτη-μέλη του Οργανισμού για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους έναντι των παιδιών, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC), την οποία η Ελλάδα επικύρωσε το 1993.

Ως εκ τούτου, το Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα επεκτείνει την υποστήριξή του σε όλα τα κρατικά ιδρύματα και τους κρατικούς φορείς που έχουν ρόλο να διασφαλίσουν ότι και τα δύο εκατομμύρια παιδιά στη χώρα μπορούν να απολαμβάνουν πλήρως τα δικαιώματά τους.

Μέχρι σήμερα, η UNICEF έχει έρθει σε επαφή με σειρά κρατικών φορέων, συμπεριλαμβανομένων των Υπουργείων Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Παιδείας, Μετανάστευσης, Υγείας, Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων με γνώμονα ζητήματα όπως η αναδοχή και η αποϊδρυματοποίηση, η συμπεριληπτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, οι δεξιότητες και η απασχολησιμότητα των νέων καθώς και η διερεύνηση επιλογών για την πλήρη εξασφάλιση πόρων και χρηματοδοτήσεων για τα παιδιά τα επόμενα χρόνια.

Τα βασικά προγράμματα που ήδη υλοποιούνται σε συνεργασία με τους παραπάνω κρατικούς φορείς και την Κοινωνία των Πολιτών είναι:

* προώθηση της αποϊδρυματοποίησης με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών φροντίδας με βάση την κοινότητα, όπως η ανάδοχη και η προώθηση της Υποστηριζόμενης Ημιαυτόνομης Διαβίωσης, στηρίζοντας τα παιδιά στην πορεία τους προς την ενηλικίωση.

* συμπεριληπτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς για κάθε παιδί, με ιδιαίτερηεστίαση στα παιδιά με αναπηρία, παιδιά Ρομά και παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες, σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής και της εκπαιδευτικής διαδικασίας

* προώθηση της απασχολησιμότητας και υλοποίηση προγραμμάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων για την ουσιαστική προετοιμασία ευάλωτων νέων για την αγορά εργασίας

* προγράμματα πόλεων φιλικών προς τα παιδιά τα οποία προωθούν την αποτελεσματική συμμετοχή των παιδιών και των νέων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Περαιτέρω προγράμματα θα καλύπτουν θέματα όπως την ενίσχυση πρόσβασης στην ποιοτική προσχολική εκπαίδευση, την ενίσχυση ψυχικής υγείας παιδιών και νέων, την καταπολέμηση της φτώχειας, της παιδικής παχυσαρκίας και του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και της βίας στα σχολεία και του εκφοβισμού στο διαδίκτυο.

Η UNICEF παρόλα αυτά είχε αρχίσει να λειτουργεί επίσημα στην Ελλάδα στις αρχές του 2016, μέσω μιας αποσπασμένης Ομάδας Ανταπόκρισης του Περιφερειακού Γραφείου της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας, προκειμένου να παρέχει στήριξη στην χώρα λόγω της αυξημένης ροής παιδιών και οικογενειών προσφύγων και μεταναστών.

Η ανταπόκριση επικεντρώθηκε στην άμεση παροχή υπηρεσιών καθώς και στη στήριξη εθνικών φορέων και κρατικών μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένων υπουργείων, τοπικών αρχών και κοινωνίας των πολιτών.

Η ανταπόκριση εστίασε κυρίως στην προστασία και την εκπαίδευση παιδιών προσφύγων και μεταναστών καθώς και στην παρακολούθηση και αναφορά συγκεκριμένων συντελεστών δικαιωμάτων του παιδιού μέσω τεχνικών συμβούλων που αποσπάστηκαν σε σειρά υπουργείων αλλά και σε τοπικές αρχές, Δήμους καθώς και στο Γραφείο του Βοηθού Συνηγόρου για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Πόσα παιδιά προσφύγων και μεταναστών ζουν σήμερα στην Ελλάδα. Ξέρουμε πόσα από αυτά είναι ασυνόδευτα;

Σύμφωνα με δεδομένα του Ιουλίου 2021,περίπου 30.000 παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται στη χώρα. Καθώς ο πληθυσμός μετακινείται συνεχώς εκτιμάται ότι ο αριθμός δεν είναι ακριβής.

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με επικυρωμένα δεδομένα του Νοεμβρίου του 2021 από το ΕΚΚΑ, 2,100 ασυνόδευτα παιδιά βρίσκονται στην Ελλάδα, ο χαμηλότερος αριθμός ασυνόδευτων παιδιών από την αρχή της κρίσης.

Τι προβλέπεται στην Ελλάδα για τα ασυνόδευτα παιδιά; Λειτουργεί πρόγραμμα αναδοχής, νομικής συνδρομής; Ποια η πορεία του προγράμματος μετεγκατάστασης;

Στην Ελλάδα προβλέπεται καθολική πρόσβαση των ασυνόδευτων παιδιών σε υγεία, στέγη και στην εκπαίδευση και τη διαδικασία ασύλου, καθώς και ο ορισμός επιτρόπου για την υποστήριξη και εκπροσώπηση των παιδιών αυτών.

Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με την στήριξη της UNICEF και άλλων τμημάτων των Ηνωμένων Εθνών (IOM, UNHCR) βρίσκεται στην διαδικασία να συμπεριλάβει πιλοτικά και ασυνόδευτα παιδία στο εθνικό μητρώο αναδοχής.

Η UNICEF, επίσης στηρίζει το πρόγραμμα διαμονής και φροντίδας για ασυνόδευτα παιδιά μέσω διαμερισμάτων Υποστηριζόμενης Ημιαυτόνομης Διαβίωσης όπου μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ψυχοκοινωνική υποστήριξη, νομική βοήθεια, εκπαίδευση, συμβουλευτική, υγειονομική περίθαλψη και δραστηριότητες κοινωνικής ένταξης.

Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του ΙΟΜ/ΔΟΜ έως και τον Νοέμβριο του 2021 1,063 ασυνόδευτα παιδιά και συνολικά πάνω από 3,000 παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες έχουν μετεγκατασταθεί με ασφάλεια από την Ελλάδα σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του μηχανισμού EURelocation.

Εφαρμόζεται μέσω της συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, της UNICEF καθώς και European Asylum Support Office – EASO, υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων. Ευελπιστούμε ότι το πρόγραμμα θα συνεχιστεί με την ίδια επιτυχία.

Υπάρχουν στοιχεία για το πόσα παιδιά-πρόσφυγες στη χώρα μας φοιτούν στο σχολείο;

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα που έχουμε στα χέρια μας (Οκτώβριος 2021) πάνω από 14.000 πρόσφυγες μαθητές φοιτούν στο σχολείο. Αποτελεί βασική προτεραιότητα του Οργανισμού κάθε ένα από αυτά τα παιδιά να ενταχθεί όσο πιο άμεσα και όσο πιο ουσιαστικά στο σχολικό περιβάλλον, εξασφαλίζοντας την προετοιμασία τόσο την δική τους, όσο και του εκπαιδευτικού συστήματος.

Αυτό στοχεύει και το μνημόνιο συνεργασίας της UNICEF με το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και την υφυπουργό αρμόδια για την Ένταξη, Σοφία Βούλτεψη. Το μνημόνιο θα αποτελέσει το πλαίσιο για την υλοποίηση ενός ολιστικού προγράμματος-γέφυρα που θα συνδέει την άτυπη με την τυπική εκπαίδευση και θα διευκολύνει τα παιδιά όλων των ηλικιών στην πρόσβαση και την επιτυχημένη μετάβασή τους στο σχολείο.

Τέλος, η βελτιστοποίηση του συστήματος συλλογής δεδομένων αποτελεί προτεραιότητα τόσο για εμάς όσο και για τα Υπουργεία Παιδείας και Μετανάστευσης ώστε να εξασφαλίσουμε συλλογικά ότι κανένα παιδί δεν μένει εκτός.

Τι είναι τα συμπεριληπτικά σχολεία και πώς τα στηρίζει η ελληνική πολιτεία;

Τα συμπεριληπτικά σχολεία επιτρέπουν σε όλους τους μαθητές να μαθαίνουν και να μεγαλώνουν μαζί, χωρίς αποκλεισμούς, προς όφελος όλων.

Κάθε παιδί πρέπει να έχει μια ποιοτική εκπαίδευση, ανεξάρτητα από το ποιος είναι, από που προέρχεται και από ποιες είναι οι οικογενειακές τους συνθήκες. Η UNICEF έχει σαφές πλαίσιο δράσης: ο στόχος «Βιώσιμης Ανάπτυξης 4» απαιτεί την επίτευξη συνεκτικής, δίκαιης και ποιοτικής εκπαίδευσης για κάθε παιδί, έως το 2030.

Η εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς σημαίνει ότι όλα τα παιδιά βρίσκονται και συνυπάρχουν στις ίδιες τάξεις, στα ίδια σχολεία. Σημαίνει πραγματικές ευκαιρίες μάθησης για ομάδες που παραδοσιακά βρίσκονται αποκλεισμένες - όχι μόνο για τα παιδιά με αναπηρίες, αλλά και για όσα μιλούν άλλη γλώσσα.

Με βάση επιτυχημένες και καινοτόμες προσεγγίσεις για την προώθηση ενός εκπαιδευτικού συστήματος χωρίς αποκλεισμούς στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, καθώς και τις υφιστάμενες συνεργασίες και την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέσω των δράσεων για πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα, η UNICEF υποστηρίζει την ελληνική κυβέρνηση, τα σχολεία, τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, τα παιδιά και τους γονείς ώστε να διαμορφώσουν μια σχολική κουλτούρα που ενδυναμώνει κάθε παιδί, συμπεριλαμβανομένων παιδιών με αναπηρία, παιδιών προσφύγων και μεταναστών, παιδιών μειονοτήτων, παιδιών που χρειάζονται εναλλακτική φροντίδα και παιδιών θυμάτων βίας και κακοποίησης.

Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF) στην Ελλάδα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Υπουργείο Παιδείας ξεκίνησαν μία καμπάνια επικοινωνίας με επίκεντρο τη στήριξη της ίσης πρόσβασης των παιδιών στο σχολείο - και κυρίως των παιδιών με αναπηρία - ανεξαρτήτως κινητικών ή άλλων συνθηκών.

Με βασικό μήνυμα «Για ένα σχολείο με ανοιχτές πόρτες, για όλα τα παιδιά» και στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού, η καμπάνια εστιάζει στο γεγονός πως κάθε παιδί, ανεξαρτήτως διαφορετικών ικανοτήτων και εθνικοτήτων, έχει ίσο δικαίωμα στην πρόσβαση και την παροχή ευκαιριών μέσα από τον θεσμό των συμπεριληπτικών (inclusive) σχολείων.

Σε ποια θέση βρίσκεται η Ελλάδα πανευρωπαϊκά σε δείκτες όπως η Παιδική Θνησιμότητα, η Παιδική Φτώχεια και η Παιδική Παχυσαρκία;

Μια από τις πρώτες ενέργειες του νεοσύστατου Γραφείου του Οργανισμού στη χώρα σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και σειρά σχετικών υπουργείων με τα οποία συνεργάζεται ήταν να συντάξει μια ενδελεχή έκθεση για την «Κατάσταση των Παιδιών και των Νέων στην Ελλάδα Σήμερα».

Τα αναλυτικά αποτελέσματα της έκθεσης θα ανακοινωθούν επίσημα τον Δεκέμβριο του 2021, παρόλα αυτά είναι ξεκάθαρο ότι παρά την πρόοδο που έχει παρατηρηθεί το τελευταίο διάστημα στους δείκτες που αφορούν το παιδί, η χώρα μας παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ στους περισσότερους από αυτούς.

Ενδεικτικά η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση παιδικής παχυσαρκίας παιδιών 2 έως 14 ετών στην ΕΕ, με ποσοστό που αγγίζει το 37%.

Η πανδημία έθεσε σε κίνδυνο την ψυχική υγεία και ευημερία μιας ολόκληρης γενιάς. Υπάρχουν στοιχεία για την ψυχική υγεία παιδιών και νέων και τι βήματα γίνονται προς τη θωράκισή της;

Η περίοδος της πανδημίας του COVID-19, έχει αναμφισβήτητα επηρεάσει σημαντικά την ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά παγκοσμίως.

Τουλάχιστον ένα παιδί στα επτά παγκοσμίως επηρεάστηκε άμεσα από τα περιοριστικά μέτρα και περισσότερα από 1,6 δισεκατομμύριο παιδιά είδαν να επηρεάζεται αρνητικά η εκπαίδευσή τους σύμφωνα με δεδομένα που έχουμε στα χέρια μας.

Οι επιπτώσεις τις πανδημίας είναι σημαντικές, όμως δεν πρόκειται παρά για την κορυφή του παγόβουνου. Πολύ πριν το ξέσπασμα της πανδημίας ένας αυξημένος αριθμός παιδιών ήδη υπέφεραν από προβλήματα ψυχικής υγείας χωρίς να λαμβάνουν κατάλληλη θεραπεία.

Σύμφωνα με δεδομένα της UNICEF, σε παγκόσμιο επίπεδο περισσότερα από 1στα7 παιδιά ηλικίας 10 με 19 ετών, είχε ήδη διαγνωστεί με ψυχικά προβλήματα με πάνω από 45.000 καταγεγραμμένες αυτοκτονίες εφήβων τον χρόνο, κάτι που καθιστά την αυτοκτονία μία από τις πέντε βασικές αιτίες θανάτου για αυτή την ηλικιακή ομάδα.

Για τις επιπτώσεις της πανδημίας τόσο στην ψυχική υγεία όσο και στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, το Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα σε συνεργασία με το γραφείο της Συνηγόρου για το Παιδί, έχουν συντάξει σχετική έκθεση η οποία θα δημοσιευθεί σύντομα.

Η UNICEF παρόλα αυτά, σε παγκόσμιο επίπεδο, καλεί τα Κράτη Μέλη της να επενδύσουν άμεσα στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων καθώς μόνο περίπου το 2% των εθνικών προϋπολογισμών για την υγεία παγκοσμίως αφιερώνεται στην ψυχική υγεία.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.