Τουρκία: Το οικονομικό πείραμα του Ερντογάν που οδηγεί στην εξαθλίωση - Η «μάχη της φρατζόλας»

Η σκιά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πλανάται πλέον «βαριά» στην οικονομία της Τουρκίας, με τον ίδιο να επιμένει ότι ένα φθηνότερο νόμισμα θα βοηθήσει τη χώρα να τονώσει τις εξαγωγές, τις επενδύσεις και τις θέσεις εργασίας.

Την ίδια στιγμή «πολλοί Τούρκοι πολίτες αδυνατούν να αγοράσουν ακόμη και ψωμί, για το καθημερινό τους τραπέζι, ενώ οι αρτοποιοί δεν έχουν τα μέσα για να το φτιάξουν» όπως αναφέρουν σε ρεπορτάζ τους από τη γειτονική χώρα οι New York Times.

Πιεσμένοι από το αυξανόμενο κόστος, τους ελέγχους των τιμών και τις πτωτικές πωλήσεις, οι αρτοποιοί προειδοποιούν για μία επικείμενη καταστροφή, την ώρα που οι φτωχότεροι πελάτες κάνουν ουρές…για τις φραντζόλες που παρέχει η κυβέρνηση.

Το σχέδιο του «σουλτάνου» να φέρει τα πάνω κάτω στην τουρκική οικονομία έχει ένα…νέο θύμα τον υπουργό Οικονομικών Λουτφί Ελβάν, ο οποίος παραιτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου. Και φυσικά δεν θα είναι ο τελευταίος που φεύγει ή βλέπει την πόρτα της εξόδου.

Οι φτωχοί της χώρας πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα μιας πολιτικής που έρχεται σε αντίθεση με την οικονομική ορθοδοξία, λένε οι ειδικοί. Για να «νομιμοποιήσει» την ανορθόδοξη πολιτική του και ως απόδειξη ότι το μοντέλο του θα αποδώσει καρπούς, ο Ερντογάν αναφέρεται συχνά στον οικονομικό μετασχηματισμό της Κίνας.

Το νόμισμα της Τουρκίας, η λίρα, κατρακυλάει λόγω των επαναλαμβανόμενων μειώσεων επιτοκίων από τον Σεπτέμβριο από την κεντρική τράπεζα παρά τον υψηλό πληθωρισμό.

Η πολιτική μείωσης των επιτοκίων δεν ενδείκνυται για μια οικονομία με ένα τόσο «πληγωμένο» νόμισμα,με αποτέλεσμα να μειώνεται δραματικά η αγοραστική ικανότητα των πολιτών. Η δυσαρέσκεια των Τούρκων ήταν τέτοια που «ανάγκασε» τονΤούρκο πρόεδρο να προαναγγείλει αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 50% το 2022.

Η κεντρική τράπεζα βρίσκεται υπό την αυξανόμενη επιρροή του Ερντογάν, ο οποίος έχει απομακρύνει το τελευταίο διάστημα πολλούς διοικητές της. Δεν ειναι τυχαίο οτι ο πρώην υπουργός Οικονομικών αντικαταστάθηκε από τον αναπληρωτή του, Νουρεντίν Νεμπάτι, ο οποίος φέρεται να διατηρεί φιλικές σχέσεις με την οικογένεια του προέδρου και υπερασπίζεται σθεναρά τη μείωση των επιτοκίων παρά τον υψηλό πληθωρισμό.

Ο Ερντογάν δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης, δηλώνοντας σε τηλεοπτική συνέντευξη δύο ημέρες πριν από την παραίτηση του Ελβάν ότι «δεν θα υπάρξει γυρισμός».

Η μεγάλη κρίση του ψωμιού

Μέσα στο κλίμα αυτό οι λεγόμενες «ουρές ψωμιού» εμφανίζονται στις γειτονιές, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται στο φτηνό ψωμί που δίνει με δελτίο η κυβέρνηση για να γεμίσουν τα τραπέζια τους, γράφουν οι New York Times.

Οι τιμές των τροφίμων εκτοξεύθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, λόγω των διαταραχών της αλυσίδας εφοδιασμού, του υψηλότερου κόστους καυσίμων, των παγκόσμιων ελλείψεων λιπασμάτων και άλλων παραγόντων. Όμως, η κατακόρυφη πτώση της αξίας του τουρκικού νομίσματος κάνει το πρόβλημα ιδιαίτερα οξύ στην Τουρκία.

Όσον αφορά το ψωμί, ένα απαραίτητο βασικό προϊόν που παραδοσιακά τρώνε οι Τούρκοι με κάθε τους γεύμα, η κυβέρνηση έχει παρέμβει σημαντικά, πιέζοντας τα αρτοποιεία να πουλήσουν το παραδοσιακό άσπρο καρβέλι σε τιμή χαμηλότερη από αυτή που στοιχίζει για να φτιαχτεί.

Τα παντοπωλεία αναγκάστηκαν να επιμείνουν σε μια σταθερή τιμή πώλησης ψωμιού που ορίζεται από το Επιμελητήριο Αρτοποιείων, αλλά οι περισσότεροι αρτοποιοί λένε ότι η εντολή προήλθε από την κεντρική κυβέρνηση. Ο δήμος της Κωνσταντινούπολης την ίδια ώρα αύξησε σημαντικά τις προμήθειες φθηνού ψωμιού από κυβερνητικά εργοστάσια και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι παρέχει επιδοτούμενο αλεύρι σε αρτοποιεία.

Και πάλι όμως σε ένδειξη της βαθιάς οικονομικής κρίσης, οι πωλήσεις ψωμιού μειώνονται και οι φούρνοι, αναγκασμένοι να διατηρήσουν τις τιμές στα επίπεδα που ορίζει το Επιμελητήριο, προειδοποιούν ότι αντιμετωπίζουν χρεοκοπία. «Δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα με αυτούς τους όρους», λέει ο 39χρονος αρτοποιός Αχμέτ Ουτσάρ «Η τιμή του αλευριού αυξάνεται συνεχώς».

Το κόστος αυξάνεται, όχι μόνο για αλεύρι, αλλά και για τη μαγιά, το σουσάμι, την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο. Σε ένα τελευταίο χτύπημα, ο ιδιοκτήτης του αύξησε πρόσφατα το ενοίκιο. Οι πωλήσεις την ίδια στιγμή μειώνονται, όπως στα περισσότερα αρτοποιεία, περίπου κατά το ένα τρίτο. Οι πελάτες αγοράζουν λιγότερα και μερικοί συμμετέχουν στις ουρές στα κυβερνητικά περίπτερα όπου ένα καρβέλι κοστίζει 1,25 λίρες, περίπου 68 λεπτά.

Ο Ουτσάρ λέει οτι δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο φτηνό αλεύρι που προσφέρει η κυβέρνηση επειδή οι προμηθευτές δεν δουλεύουν με πίστωση, αλλά ζητάνε μετρητά εκ των προτέρων. Απορρίπτει τις κυβερνητικές ανακοινώσεις ως «στάχτη στα μάτια» «Δεν μπορούμε να αυξήσουμε την τιμή. Ο δήμος θα μας επιβάλει πρόστιμο» λέει. Ορισμένα αρτοποιεία αγνόησαν την καθορισμένη τιμή των 2,5 λιρών και αύξησαν την τιμή του βασικού καρβελιού σε τέσσερις λίρες, με βάση την ακρίβεια που αντιμετωπίζουν.

Ο δήμος της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος διοικείται από τον δήμαρχο Εκρέμ Ιμάμογλου, αντίπαλο του Ερντογάν και υποψήφιο για την προεδρία, ανακοίνωσε ότι παρέχει γάλα σε φτωχούς μαθητές και ενισχύει τις πωλήσεις ψωμιού χαμηλού κόστους από τα δημοτικά εργοστάσια.

Ο δήμος αύξησε την παραγωγή σε 1,5 εκατομμύρια καρβέλια την ημέρα, αν και η ζήτηση φτάνει τα 1,6 εκατομμύρια, δήλωσε ο Okan Gedik, γενικός διευθυντής της Halk Ekmek, της εταιρείας παρασκευής άρτου του δήμου. «Είμαστε συντετριμμένοι από δύο πλευρές», προσθέτει ο Ουτσάρ. «Ο δήμος πουλάει φτηνό ψωμί για να κερδίσει ψήφους και η κυβέρνηση κρατά χαμηλές τις τιμές για να κρατήσει ψήφους».

Ο Αλί Μπαμπατζάν, ηγέτης της αντιπολίτευσης που διετέλεσε υπουργός Οικονομικών υπό τον Ερντογάν, επέπληξε τον Τούρκο πρόεδρο στο Twitter επειδή κατηγόρησε για τις αυξήσεις των τιμών τους καταστηματάρχες που συσσωρεύουν αγαθά. «Κύριε Ερντογάν, τους φτωχούς μαγαζάτορες, που δεν ξέρουν τι να πουλήσουν και πόσο να πουλήσουν σε μια χώρα όπου δεν υπάρχει σταθερότητα τιμών λόγω των λανθασμένων πολιτικών και της κακής διαχείρισης, τους επικρίνετε ».

Ο Ουτσάρ λέει ότι μετράει διαρκώς απώλειες και βλέπει το τέλος να πλησιάζει. «Δεν ξέρω αν θα είμαι εδώ τον επόμενο χρόνο», είπε. «Θα προσπαθήσω να πάω στο εξωτερικό».

Με πληροφορίες απο New York Times

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Γιάννης Πετσέλης: Ο άνθρωπος που χώρεσε σε ένα δωμάτιο όλη την τεχνολογική εξέλιξη στην Ελλάδα

The Bachelor: Το πρώτο μήνυμα του Αλέξη Παππά και η αναφορά στην αγαπημένη του Αθηνά (photo)

Αθηνά New York: Το Instagram της νικήτριας του «The Bachelor» είναι… κόλαση (photos)