Όλη η αλήθεια για το Καζακστάν: Το ουράνιο, τα όπλα και ο «γέρος» που κυβερνά τη χώρα

Το Καζακστάν δεν είναι μια τυχαία περίπτωση, και πάντως όχι εύκολη περίπτωση. Ήταν η τελευταία Σοβιετική δημοκρατία που ανακήρυξε την ανεξαρτησία της κατά την διάρκεια της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Ο πρώτος πρόεδρος της χώρας ήταν ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, που παρέμεινε ως το 2019 και είχε χαρακτηριστεί για απολυταρχικότητα, έχοντας ιστορικό παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για την καταστολή της αντιπολίτευσης. Τωρινός πρόεδρος είναι ο Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πρόκληση στην θητεία του τωρινού προέδρου που και αυτός χαρακτηρίζεται ως αυταρχικός. Επίσημα μαθαίνουμε ότι η αρχική οργή των πολιτών αφορά στην αύξηση των τιμών των καυσίμων και επεκτάθηκε σε ευρύτερη δυσαρέσκεια κατά της κυβέρνησης, για τη διαφθορά, το βιοτικό επίπεδο, τη φτώχεια και την ανεργία στο πλούσιο σε πετρέλαιο πρώην σοβιετικό κράτος. Το βέβαιον είναι ότι για άλλη μια φορά θα δοκιμαστεί η δυνατότητα της Ρωσίας να κρατήσει στη ζωή ένα σχετικά φιλικό προς αυτήν καθεστώς. Αυτό ισχύει παρά το γεγονός ότι το Καζακστάν είχε πετύχει ένα αυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης με εύθραυστη ισορροπία μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Η εν λόγω «έκρηξη» αστάθειας προκαλεί σημαντική ανησυχία στους δύο ισχυρούς γείτονες της χώρας- τη Ρωσία και την Κίνα. Το Καζακαστάν πουλά το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών πετρελαίου του στην Κίνα και αποτελεί στρατηγικό σύμμαχο- κλειδί της Μόσχας.

Ήδη η Μόσχα έχει πάρει θέση για τις ταραχές αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι υποκινούμενες από διάφορα κέντρα τα οποία βέβαια δεν κατονομάζει. Μέσω της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρίας Ζαχάροβα, επικρίνει τις ταραχές ως απόπειρα υπονόμευσης της ασφάλειας στη χώρα της Κεντρικής Ασίας. «Θεωρούμε ότι τα πρόσφατα γεγονότα σε μια φιλική χώρα είναι μια προσπάθεια -ξένης έμπνευσης- να χρησιμοποιηθούν ένοπλες και εκπαιδευμένες ομάδες ανθρώπων βίαια για να υπονομεύσουν την ασφάλεια και την ακεραιότητα του κράτους», δήλωσε χαρακτηριστικά η Ζαχάροβα. Προφανώς οι Ρώσοι βάζουν στο κάδρο τους Αμερικανούς, με τους οποίους οι σχέσεις είναι πλέον στο χειρότερο σημείο.

Ο πρόεδρος Κασίμ- Τζομάρτ Τοκάγεφ στην αρχή προσπάθησε να καθησυχάσει τα πνεύματα αποπέμποντας την κυβέρνηση στο σύνολό της νωρίς την Τετάρτη. Ωστόσο μέχρι το τέλος της ημέρας είχε αλλάξει στρατηγική: Στην αρχή χαρακτήρισε «τρομοκράτες» τους διαδηλωτές και μετά απευθύνθηκε σε μια στρατιωτική συμμαχία υπό ρωσική ηγεσία, τον Οργανισμό του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας, ζητώντας βοήθεια για να καταστείλει την εξέγερση. Ο ΟΣΣΑ συμφώνησε να στείλει ειρηνευτικές δυνάμεις.

Τι πουλάει το Καζακστάν;

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να επισημάνουμε ότι έχει τεράστια αποθέματα σε φυσικό αέριο και ουράνιο. Τα αποθέματα της χώρας σε φυσικό αέριο ήταν 1.900.000.000.000 κυβικά μέτρα (εκτ. 12 Ιουνίου 2013), λίγο παραπάνω από το γειτονικό Ουζμπεκιστάν. Το 2011 τα αποθέματα της χώρας σε πετρέλαιο ήταν 30.002.000.000 βαρέλια, ελάχιστα παραπάνω από το 2% των παγκόσμιων αποθεμάτων, κατατάσσοντάς το στην 11η θέση. Η ανάπτυξη το 2013 ήταν περίπου 8%, πριν την μείωση της ανάπτυξης το 2014 και το 2015. Λόγω αύξησης των τιμών του πετρελαίου η αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 2000-2007 ήταν 8,9% μέχρι 13,5% το χρόνο, μία από τις γρηγορότερα αναπτυσσόμενες χώρες εκείνη την περίοδο, και μείωση 1-3% το 2008-09, συνέπεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης 2008-09. Είναι μεγάλη εξαγωγός ουράνιου. Το 2014 αναπτύχθηκε κατά 4,6%, λόγω πτώσης των τιμών του πετρελαίου και επιρροή από την Ουκρανική κρίση στην Κριμαία, καθώς η χώρα βρίσκεται κοντά στην Ουκρανία, και ότι έχει προσεγγίσει την Ρωσία πολιτικά. Σε περίπτωση ίδρυσης συνομοσπονδίας με κέντρο την Ρωσία θα ενταχθούν η Λευκορωσία και το Καζακστάν. Έχει γίνει υποτίμηση κατά 19% τον Φεβρουάριο του 2014, και 22% τον Αύγουστο του 2015, φτάνοντας στην ισοτιμία περίπου 400 τένγκε προς 1 ευρώ που είναι σήμερα. Η οικονομία, όπως και ο πληθυσμός αυξήθηκε μετά το 1998, σε σχέση με την Ρωσία και την Ουκρανία και την πλειοψηφία των πρώην σοβιετικών χωρών σήμερα, εκτός από την Κεντρική Ασία που σήμερα εκεί ο πληθυσμός σε όλες τις χώρες της περιοχής αυξάνεται, όπως και στη Ρωσία τα τελευταία 5 χρόνια. Το Καζακστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της κεντρικής Ασίας, που στο παρελθόν έβλεπε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης, είδε το τένγκε να υποτιμάται αισθητά και τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται, λόγω της μείωσης της τιμής του πετρελαίου και της οικονομικής κρίσης στη Ρωσία.

Δείτε στην gallery εικόνες από τις πρόσφατες διαδηλώσεις:

Καζακστάν: Το ουράνιο, η πυρηνική ενέργεια και τα όπλα

Κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό, εκτός από τα αποθέματα πετρελαίου είναι ότι το Καζακστάν ελέγχει το 40% της παγκόσμιας αγοράς ουρανίου! Μία από τις άμεσες επιπτώσεις, μάλιστα, αντικατοπτρίζεται ήδη στην τιμή του ουρανίου, η οποία μέσα σε λίγες ώρες εκτοξεύθηκε κατά 8% και έφθασε στα 45,25 δολάρια ανά ουγγιά. Κι αυτό, διότι το Καζακστάν ελέγχει το 40% της ποσότητας που διατίθεται στην παγκόσμια αγορά. Οι αναλυτές θεωρούν ότι οι αναταραχές μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην παραγωγή και κατ’ επέκταση προβλήματα στην επάρκεια διεθνώς, δεδομένης και της υψηλής εξάρτησης από τα αποθέματα της χώρας. Γι’ αυτό τον λόγο, εξάλλου, η μετοχή της Kazatomprom, η οποία εξορύσσει ακατέργαστο ουράνιο, υποχώρησε την Τετάρτη κατά σχεδόν 9% στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, όπου είναι εισηγμένη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ουράνιο χρησιμοποιείται κυρίως για την κατασκευή ειδικών τύπων γυαλιού, ενώ παράλληλα χρησιμεύει και ως πυρηνικό καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, χρησιμοποιείται και για την κατασκευή όπλων. Αυτό το τελευταίο εξηγεί πολλά για την κρισιμότητα της αναταραχής στην Κεντρική Ασία.

Ο ρόλος του πρώην Προέδρου του Καζακστάν Ναζαρμπάγεφ και το «φύγε γέρο»

Κάτι που επίσης δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι η οργή δεν είναι κατά του σημερινού Προέδρου Τοκάγεφ, καθώς οι πολίτες θεωρούν ότι είναι αχυράνθρωπος του πρώην Προέδρου. Ως γνωστόν κατά το μεγαλύτερο μέρος της πρόσφατης ιστορίας του Καζακστάν η εξουσία βρισκόταν στα χέρια του πρώην προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ. Αυτό άλλαξε το 2019, όταν ο Ναζαρμπάγεφ, 81 ετών πλέον, αποσύρθηκε και όρισε τον επί μακρόν σύμμαχό του, Τοκάγεφ, ως διάδοχό του.

Ο Ναζαρμπάγεφ ανέλαβε επικεφαλής του συμβουλίου ασφαλείας που επιβλέπει τις ένοπλες δυνάμεις και τις υπηρεσίες ασφαλείας και με αυτό τον τρόπο συνεχίζει να ασκεί σημαντική επιρροή στη χώρα. Μεγάλο μέρος της οργής που εκδηλώθηκε στους δρόμους τις τελευταίες ημέρες δεν είχε ως στόχο τον Τοκάγεφ, αλλά τον 81χρονο Ναζαρμπάγεφ, που πολλοί θεωρούν πως, στην πραγματικότητα, εξακολουθεί να έχει την εξουσία στη χώρα. Δεν είναι τυχαίο το σύνθημα «φύγε γέρο» που έχει καθιερωθεί ως ένα από τα κύρια συνθήματα των διαδηλώσεων.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Όλη η αλήθεια για το Καζακστάν: Το ουράνιο, τα όπλα και ο «γέρος» που κυβερνά τη χώρα

Τζόκερ: Πού συμπληρώθηκε το τυχερό δελτίο των 1.300.000 ευρώ - Είχε και 19 τυχερά «5αρια»

Survivor: Ο λόγος που αποχώρησε ο Γιάννης Χατζηγεωργίου από το ριάλιτι επιβίωσης