H παγκόσμια γλώσσα των emoji: Τα εικονίδια που άλλαξαν τον τρόπο που επικοινωνούμε

Eικονίδια, ιδεογράμματα, χαμόγελα, οχήματα, ζωάκια, πρόσωπα πολιτικών που εμφανίζονται σε περίοδο εκλογών και ο, τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς, εισέβαλλαν πριν από μερικά χρόνια στα πληκτρολόγιά μας και αντικατέστησαν μεγάλο μέρος των μηνυμάτων που ανταλλάσσουμε.

Τα emoji και τα emoticons, τα «ιερογλυφικά» της νέας εποχής διαφέρουν, καθώς τα δεύτερα -παλαιότερα και πιο απλά- είναι σημεία στίξης, γράμματα και αριθμοί που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία εικονιδίων. Τα πρώτα πραγματικά emoticons δημιουργήθηκαν στις 19 Σεπτεμβρίου του 1982, όταν ο Σκοτ Φάλμαν ερευνητής επιστήμονας του πανεπιστημίου Carnegie Mellon, πρότεινε τη χρήση τους. Aκολούθησαν στο τέλος της δεκαετίας του ΄90 τα emoji, κομμάτι πλέον της σύγχρονης ποπ κουλτούρας.

Άμεσες, διασκεδαστικές και εύκολες στη χρήση, οι δημοφιλείς «φατσούλες» διευκολύνουν την εξωλεκτική επικοινωνία και μας λύνουν τα χέρια σε δύσκολες περιπτώσεις ακόμη και όταν ένας πρωθυπουργός καλείται να ανακοινώσει την παραίτησή του.

To 2016 λόγου χάρη, ο Ιταλός πολιτικός Ματέο Ρέντσι λίγες ώρες μετά την ήττα του στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση, ενημέρωσε τους Ιταλούς ότι θα μιλήσει στο «Παλάτσο Κίτζι» με ένα σύντομο μήνυμα στο twitter. Αφού ευχαρίστησε τους ψηφοφόρους του, έκλεισε το ψηφιακό του διάγγελμα με το χαρακτηριστικό πρόσωπο που γελάει.

Τα emoji απέκτησαν παγκόσμια ημέρα που γιορτάζεται στο διαδίκτυο, έγιναν πρώτο θέμα στα Συνέδρια Τεχνολογίας και εξελίχθηκαν στο νέο πεδίο αντιπαράθεσης για τους οπαδούς της πολιτικής ορθότητας που βιάζονται να συμπεριλάβουν στη λίστα χιτζάμπ, μητέρες που θηλάζουν, μειονότητες, «φατσούλες με ελικοειδή μάτια».

Μέσα στο 2021 έφθασαν σταδιακά στις συσκευές μας 217 καινούργια emojis που ενέκρινε το Unicode Consortium. Από αυτά, τα 210 είναι παραλλαγές αποχρώσεων δέρματος, αλλά επτά είναι ολοκαίνουργια.

«Από τη στιγμή που μπήκαν στη ζωή μας, οι άνθρωποι διαμαρτύρονται διαρκώς για την έλλειψη της διαφορετικότητας που αντικατοπτρίζεται στον κόσμο των emoji. Αν υπάρχει πριγκίπισσα, πρέπει να υπάρχει και πρίγκιπας, αν υπάρχει γιατρός, πρέπει να υπάρχει νοσοκόμα, εάν υπάρχει ενυδρείο, πρέπει κάπου να υπάρχει και ο Νέμο. Γιατί βλέπουμε μόνο πέντε αποχρώσεις δέρματος; Γιατί απουσιάζει ο άνδρας χορευτής; Γιατί δεν υπάρχει γυναίκα γιατρός;

Οι προκαταλήψεις που θα μπορούσε κανείς να εντοπίσει είναι ατελείωτες. Και αυτό είναι μόνο η αρχή. «Όταν αρχίσει κανείς να εξετάζει τις αναπαραστάσεις του φύλου και της φυλής, οι λίστες των emoji φαίνονται απίστευτα ελλιπείς και κατάφωρα στερεότυπες» σημείωνε η blogger και συγγραφέας Ολίβια Πέτερ στη Huffington Post.

Η Google είχε «απαντήσει» προτείνοντας έναν καινούριο κατάλογο με γυναικείους χαρακτήρες σε διάφορα επαγγέλματα με σκοπό την προώθηση της ισότητας. Το θέμα είχε απασχολήσει ακόμη και τη Μισέλ Ομπάμα που σχολίασε ότι θα ήθελα πολύ να δει σε emoji» «ένα κορίτσι που μελετάει»…

Η αρχή των emoji

Πώς ξεκίνησε όμως η τρέλα με τις εικονίτσες που μονοπωλούν πλέον τον τρόπο που επικοινωνούμε και εκφραζόμαστε; Τα emoji (από τις λέξεις «e» που σημαίνει εικόνα και «moji» χαρακτήρας) εμφανίστηκαν στα κινητά τηλέφωνα της Ιαπωνίας στο τέλος της δεκαετίας του ’90, έγιναν όμως εξαιρετικά δημοφιλή όταν εντάχθηκαν για πρώτη φορά στο IOs, στο Android και σταδιακά σε όλα τα λειτουργικά συστήματα των «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων.

Το πρώτο emoji «γεννήθηκε» λοιπόν το 1998 ή το 1999 στην Ιαπωνία από τον Σιγκετάκα Κουρίτα, στέλεχος στον τεχνολογικό κολοσσό NTT DoCoM, ο οποίος εμπνεύστηκε από τις προβλέψεις καιρού που χρησιμοποιούσαν σύμβολα, τις πινακίδες στο δρόμο και φυσικά από τα μάνγκα, τα περίφημα ιαπωνικά κόμικ που επιστράτευαν σύμβολα για να εκφράσουν συναισθήματα, όπως είναι λόγου χάρη οι λαμπτήρες που μεταφράζονται ως πηγή έμπνευσης.

Οι διάδοχοί του άρχισαν να πειραματίζονται με χαμογελαστές φατσούλες, δημιούργησαν κατηγορίες ολόκληρες (διαθέσεις, εκφράσεις, σημαίες, αθλήματα, ζώα, τρόφιμα, πλανήτες, ζώδια, επαγγέλματα κοκ) , που καταχωρήθηκαν για πρώτη φορά το 1997 στο Γραφείο Πνευματικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ, ένα χρόνο αργότερα ως .gif αρχεία στον παγκόσμιο ιστό και τέλος «τυποποιήθηκαν» από τη Google που συνεργάστηκε με τις ιαπωνικές εταιρίες τηλεπικοινωνίας για να τα συμπεριλάβει στο gmail.

Και κάπως έτσι τα emoji προστέθηκαν στο Unicode, το διεθνές πρότυπο δηλαδή που κωδικοποιεί όλα τα συστήματα γραφής που χρησιμοποιούνται στον πλανήτη για να μπορέσουν να αποθηκευτούν στη μνήμη ενός Η/Υ, ενώ ρυθμίζονται, ελέγχονται και πολλαπλασιάζονται χάρη στον οργανισμό Unicode Consortium που προτείνει ποια εικονίδια θα περιληφθούν στην παγκόσμια «ψηφιακή γλώσσα».

Ο καθένας σημειωτέον μπορεί να υποβάλει προτάσεις για τη δημιουργία νέων χαρακτήρων emoji και το πράσινο φως δίνει τελικά η Τεχνική Επιτροπή Unicode (UTC) που δέχεται διαρκώς πιέσεις για να δημιουργήσει χαρακτήρες με μεγαλύτερη ποικιλομορφία, καθώς και να παρουσιάσει τις γυναικείες φιγούρες και με άλλους τρόπους εκτός από πριγκίπισσες και κουνελάκια του Playboy.

Η λίστα με τα προτεινόμενα εικονίδια περιλαμβάνει βαμπίρ, γυναίκες και άνδρες που κάνουν σάουνα- σήμα κατατεθέν αλλά και απαίτηση της Φινλανδίας- μητέρες που θηλάζουν και φυσικά το πιο πολυσυζητημένο σύμβολο από όλα, μία γυναίκα με χιτζάμπ.

Την πρόταση είχε κάνει η Ράγουφ Αλχουμεντί, μία 20χρονη σήμερα Μουσουλμάνα με καταγωγή από τη Σαουδική Αραβία , η οποία δεν έβρισκε όπως λέει το emoji που την αντιπροσωπεύει, καθώς δεν υπήρχε κανένας γυναικείος χαρακτήρας με μαντίλα στην εφαρμογή Whatsapp, όπου μιλούσε με τους φίλους της.

«Περίπου 550 εκατομμύρια Μουσουλμάνες σε αυτή τη Γη είναι περήφανες που φοράνε χιτζάμπ. Παρά τον τεράστιο αριθμό τους, δεν υπάρχει κανένα σύμβολο σε κανένα πληκτρολόγιο που να προορίζεται αποκλειστικά για αυτές» αναφέρει στην πρότασή της στην Επιτροπή Unicode.

Ο αντίλογος είναι επίσης μεγάλος. Τόσο για την τρέλα με την πολιτική ορθότητα, όσο και την επίδραση των εικονιδίων στις εθισμένες στην ψηφιακή τεχνολογία νέες γενιές. «Απολαμβάνω τα emoji όπως ακριβώς και ο κάθε εθισμένος στα smartphone άνθρωπος της γενιάς μου. Είμαι πολύ ευτυχισμένη μάλιστα που σύντομα θα μπορώ να απεικονίζω το αγγλικό μου πρωινό στο ακέραιο (μπέικον, λουκάνικα και αυγά είναι μόνο μερικές από τις νέες προσθήκες). Ανησυχώ κάπως από το ρυθμό με τον οποίο τα emojis φαίνεται να μονοπωλούν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε» καταλήγει η Ολίβια Πέτερ.

Για την ιστορία το πρώτο διεθνές συνέδριο Emojicon πραγματοποιήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια στις 4 Νοεμβρίου του 2016. Η 17η Ιουλίου, έχει κηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Emoji από την Emojipedia και «γιορτάζεται» ευρέως στο διαδίκτυο. Το 2015, η λέξη της Χρονιάς σύμφωνα με το Λεξικό της Οξφόρδης ήταν το emoji με τα δάκρυα χαράς, το πιο αναγνωρίσιμο πλέον σύμβολο της λαϊκής κουλτούρας.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.