ΕΕ: Το σχέδιο των «27» για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, οι αντιδράσεις και τα στρατόπεδα

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκπονούν σχέδια για εμπάργκο στα ρωσικά πετρελαϊκά προϊόντα, σε μία προσπάθεια να τιμωρήσουν τη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία η οποία συναντά ωστόσο μεγάλες αντιδράσεις κυρίως λόγω του μεγάλου κόστους που θα έχει για τη Γερμανία και το ενδεχόμενο να αλλάξει τις γεωστρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή, αυξάνοντας παράλληλα αυξήσει τις τιμές ενέργειας.

Η ΕΕ νωρίτερα αυτό το μήνα απαγόρευσε για πρώτη φορά τον ρωσικό άνθρακα σε ένα πέμπτο πακέτο κυρώσεων που επιβλήθηκε τον Απρίλιο. Τώρα το πετρέλαιο πρόκειται να γίνει μέρος ενός «έκτου πακέτου», λένε αξιωματούχοι της ΕΕ. Είναι «πιο απαραίτητο από ποτέ» να σταματήσουν οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη , επανέλαβε σήμερα (19/4) ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ, μετά την είδηση για νέα ρωσική επίθεση στο Ντονμπάς.

Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής πετρελαίου της ΕΕ, παρέχοντας στο μπλοκ το ένα τέταρτο των εισαγωγών πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου της το 2020 και , η απαγόρευση των εξαγωγών πετρελαίου θα μπορούσε να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στα έσοδα και τον προϋπολογισμό της χώρας.

Το νωρίτερο που θα τεθεί σε διαπραγμάτευση το προτεινόμενο εμπάργκο της ΕΕ θα είναι μετά τον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, στις 24 Απριλίου, για να διασφαλιστεί ότι ο αντίκτυπος στις τιμές δεν θα ενισχύσει τη λαϊκίστρια υποψήφια Μαρίν Λεπέν και δεν θα επηρεάσει τις πιθανότητες επανεκλογής του Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσαν αξιωματούχοι στους New York Times.

Τα στρατόπεδα στους κόλπους της ΕΕ

Η Γερμανία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη, καθώς εισάγει το 34% του πετρελαίου της από τη Ρωσία και αντιστέκεται σε ένα γρήγορο, καθολικό και ταυτόχρονο εμπάργκο πετρελαίου σε όλη την ΕΕ. Από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού πετρελαίου και τα δύο μεγάλα διυλιστήρια της τροφοδοτούνται από αγωγούς σοβιετικής εποχής που δυσκολεύουν την αλλαγή πλεύσης. Επιπλέον, το διυλιστήριο στην ανατολική πόλη Schwedt κοντά στα πολωνικά σύνορα παρέχει το 95% των πετρελαϊκών προϊόντων του Βερολίνου και ανήκει κατά πλειοψηφία στη ρωσική πετρελαϊκή εταιρεία Rosneft.

Η Ουγγαρία αντιστέκεται επίσης στην απαγόρευση, καθώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο, και ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Ρωσίας. Ο Όρμπαν υπέγραψε πρόσφατα μια νέα και διευρυμένη μακροπρόθεσμη συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου με τη Ρωσία και προκάλεσε επίσης σάλο, συμφωνώντας με την απόφαση του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για την πληρωμή φυσικού αερίου μόνο σε ρούβλια που επιβλήθηκε τον Απρίλιο.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει κατηγορήσει την Ουγγαρία για υπονόμευση των κυρώσεων, αλλά η Βουδαπέστη λέει ότι η ΕΕ δεν έχει δικαιοδοσία για μια σύμβαση που υπογράφηκε και τροποποιήθηκε από τα δύο μέρη.

Ο Όρμπαν ζήτησε οι μελλοντικές κυρώσεις να αποφασίζονται από ηγέτες της ΕΕ και όχι από ανώτερους διπλωμάτες ή υπουργούς, εγείροντας την προοπτική μιας έκτακτης συνόδου κορυφής για να συζητηθεί το θέμα. Οι συμφωνίες κυρώσεων πρέπει να συμφωνηθούν ομόφωνα και από τα 27 μέλη της ΕΕ. Η επόμενη σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ουκρανία έχει προγραμματιστεί για το τέλος Μαΐου, αλλά οι παρατηρητές λένε ότι θα μπορούσε να προγραμματιστεί νωρίτερα, με φόντο τις εξελίξεις.

Οι συνέπειες στη Ρωσία

Ο Πούτιν παραδέχτηκε ότι οι κυρώσεις προκαλούν «οικονομικές δυσχέρειες» στη Ρωσία και κάλεσε τους συνεργάτες του να βρουν νέες αγορές για τις εξαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων εν αναμονή των νέων κυρώσεων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο που θα τεθούν σύντομα σε ισχύ.

«Το πιο επείγον πρόβλημα εδώ είναι η διακοπή των εξαγωγών», είπε ο Πούτιν σε μια συνάντηση στις 12 Απριλίου, στην οποία συμμετείχαν οι κορυφαίοι σύμβουλοί του. «Επιπλέον, υπάρχουν οπισθοδρομήσεις στις πληρωμές για τις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας. Οι τράπεζες από αυτές τις μη φιλικές χώρες καθυστερούν τη μεταφορά κεφαλαίων».

Καμία από τις λεπτομέρειες της προτεινόμενης απαγόρευσης του πετρελαίου δεν έχει δημοσιοποιηθεί, υπό τους φόβους ότι θα αποκάλυπτε ρήγματα εντός της ένταξης στην ΕΕ και θα προκαλούσε δημόσια αντίδραση, ιδιαίτερα στη Γαλλία, η οποία βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες σχετικά με τη συμφωνία θα καταρτιστούν από μικρές ομάδες εργασίας κατά τη διάρκεια των διακοπών του Πάσχα σε μία προσπάθεια να συμφωνηθεί σταδιακά μία φόρμουλα, με την οποία θα συνεναίσουν όλα τα κράτη-μέλη, αναφέρουν οι NYT.

Τα πιθανότερα σενάρια για το εμπάργκο

Η πιο πιθανή προσέγγιση είναι να γίνει διάκριση μεταξύ προϊόντων πετρελαίου και τρόπων μεταφοράς. Η Ρωσία εξήγαγε ενεργειακά προϊόντα αξίας 48 δις δολαρίων πέρυσι σε μεγάλο αριθμό χωρών της ΕΕ από τα εγχώρια διυλιστήρια της , καθώς και από εκείνα που κατέχει στην Ευρώπη.

Αυτές οι πωλήσεις θα ήταν ευκολότερο να διακοπούν, καθώς κάθε χώρα μπορεί να προμηθευτεί τα προϊόντα από άλλους προμηθευτές. Η Ολλανδία, η Γαλλία, η Τουρκία και η Γερμανία είναι οι μεγαλύτεροι πελάτες της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ εισήγαγαν επίσης ραφιναρισμένα προϊόντα αξίας 4 δις δολαρίων ,αλλά πλέον έχουν απαγορεύσει το εμπόριο μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Ωστόσο, ακόμη και αυτό θα ήταν οδυνηρό για πολλούς που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία για πετρέλαιο. Η Λετονία βασίζεται στη Ρωσία για το 64% των εισαγωγών πετρελαίου της, με τους δύο γείτονές της στη Βαλτική, τη Λιθουανία και την Εσθονία να εισάγουν το 45,6% και το 43,6% αντίστοιχα.

Η Πολωνία βασίζεται επίσης στη Ρωσία για περισσότερο από το μισό (54,9%) του πετρελαίου της, ενώ άλλες χώρες της ΕΕ προμηθεύονται περίπου το 1/4 ή το1/3 του πετρελαίου τους από τη Ρωσία, σύμφωνα με έρευνα των 25 χωρών που εξαρτώνται περισσότερο από τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου. από το 247wallst.com.

Η διακοπή των εξαγωγών αργού είναι πολύ πιο δύσκολη, εν μέρει επειδή ορισμένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά διυλιστήρια εξακολουθούν να είναι συνδεδεμένα με τους αγωγούς Druzhba της σοβιετικής εποχής, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αλλαγή της προμήθειας αργού.

Η Ρωσία εξήγαγε 74,4 δισεκατομμύρια δολάρια αργού πετρελαίου το 2020, αλλά το 1/3 της ποσότητας αυτής πήγε στην Κίνα, με τις χώρες της ΕΕ, την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Πολωνία και την Ιταλία να λαμβάνουν το 30% και τη Γερμανία να παραμένει ο μεγαλύτερος πελάτης της στους κόλπους της ΕΕ.

Από τη ρωσική πλευρά, εάν η ΕΕ διακόψει τις παραδόσεις, τότε αυτός ο όγκος πετρελαίου θα ήταν πολύ μεγάλος για να σταλεί σε άλλες αγορές, καθώς δεν θα μπορούσαν να το απορροφήσουν όλο. Μεγάλοι πελάτες εκτός Ευρώπης, όπως η Ινδία και η Κίνα, δεν θα ήθελαν να το δοκιμάσουν, καθώς θα έπρεπε να μειώσουν τους άλλους προμηθευτές και να αυξήσουν την εξάρτησή τους από τη Ρωσία ως προμηθευτή σε πάνω από 40%, κάτι που θα είχε πολιτικές συνέπειες.

Οι νέες ισορροπίες

Επιπλέον, δεν υπάρχει υποδομή αγωγών για την ταχεία αύξηση των προμηθειών στην Ασία, επομένως ολόκληρος ο ευρωπαϊκός εφοδιασμός, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου διοχετεύεται επί του παρόντος, θα πρέπει να φορτωθεί σε πλοία. Ο ρωσικός στόλος υπερδεξαμενόπλοιων δεν επαρκεί για να μεταφέρει όλο αυτό το πετρέλαιο και θα μπορούσε να διαχειριστεί περίπου το 10% του συνόλου. Όλη η υποδομή πετρελαιαγωγών της Ρωσίας της σοβιετικής εποχής είναι στραμμένη προς τα δυτικά

Η Ρωσία θα έπρεπε να αναθέσει σε περίπου 200 υπερδεξαμενόπλοια να μεταφέρουν το πετρέλαιο της ΕΕ, κάτι που θα αποτελούσε υλικοτεχνικό πρόβλημα, αλλά αυτές οι διεθνείς εταιρείες δεξαμενόπλοιων θα μπορούσαν επίσης εύκολα να τεθούν στο στόχαστρο δευτερογενών κυρώσεων και έτσι να τεθούν εκτός ελέγχου του Κρεμλίνου.

Μία πλήρης απαγόρευση της ΕΕ θα προκαλούσε κρίση στη ρωσική πετρελαϊκή βιομηχανία και μεγάλη ζημιά όχι μόνο στα οικονομικά του Κρεμλίνου, αλλά και στη βάση παραγωγής της Ρωσίας, καθώς θα έπρεπε να κλείσουν πετρελαιοπηγές που θα ήταν αδύνατο να επανεκκινήσουν, αφού απενεργοποιήθηκαν για τεχνικούς λόγους.

Μόλις τεθεί σε ισχύ η «έκτη δέσμη κυρώσεων», θα υπάρχει μια ελάχιστη μεταβατική περίοδος ενός μήνα για τα μέλη της ΕΕ ώστε να βρουν νέους προμηθευτές διυλισμένων προϊόντων και πολύ μεγαλύτερη περίοδος για τη Γερμανία για να βρει τρόπους εφοδιασμού των διυλιστηρίων της με αργό πετρέλαιο,

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε δημόσια ότι η χώρα απογαλακτίζεται από το ρωσικό πετρέλαιο με ορίζοντα το τέλος του έτους, ένα χρονοδιάγραμμα που πιθανότατα θα επισπευσθεί. «Οι εταιρείες αφήνουν τα συμβόλαιά τους με Ρώσους προμηθευτές να λήξουν, δεν τα ανανεώνουν και απευθύνονται σε άλλους προμηθευτές με τρελούς ρυθμούς», δήλωσε στο τέλος Μαρτίου.

Από την έναρξη της εισβολής, η Γερμανία προσπαθεί να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου. Ωστόσο, μια πρώιμη έκθεση προόδου που κυκλοφόρησε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών στις 25 Μαρτίου υποδηλώνει ότι η προηγούμενη προθεσμία της ΕΕ για τον τερματισμό των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας έως το 2025 θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί και ότι έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος.

Διαβάστε επίσης:

Η ΕΕ δεν μπορεί να προχωρήσει στην επιβολή πλήρους εμπάργκο στους υδρογονάνθρακες της Ρωσίας