Πόντιος Πιλάτος: Η ζωή και το τέλος του Ρωμαίου που σταύρωσε τον Χριστό

Ο Πόντιος Πιλάτος (Pontius Pilatus στα λατινικά) ήταν ρωμαίος αξιωματούχος, που μνημονεύεται μέχρι σήμερα επειδή επικύρωσε την καταδίκη του Ιησού Χριστού από τη Συναγωγή των Ιουδαίων και διέταξε τη Σταύρωσή Του. Διετέλεσε επίτροπος (procurator) της Ιουδαίας από το 26 έως το 36 μ.Χ. επί αυτοκράτορος Τιβέριου (14-37).

Οι πηγές για τον βίο και την πολιτεία του Πόντιου Πιλάτου προέρχονται από ελληνίζοντες Ιουδαίους, όπως ο ιστορικός Ιώσηπος (37-100) και ο φιλόσοφος Φίλων ο Αλεξανδρεύς (20-50), από τον ρωμαίο ιστορικό Τάκιτο (56-120), από τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης και από παραδόσεις που δημιουργήθηκαν με την πάροδο του χρόνου.

Ο Ιώσηπος παρουσιάζει τον Πιλάτο ως ηγέτη με ισχυρή θέληση, αυστηρό και αυταρχικό, αλλά συγχρόνως λογικό και πρακτικό, με επίγνωση των ορίων του στην άσκηση των καθηκόντων του. Αντίθετα, στην Καινή Διαθήκη ο Πόντιος Πιλάτος διαγράφεται ως αδύναμος και αμφιταλαντευόμενος χαρακτήρας (γνωστές οι εκφράσεις «Συμπεριφέρεται ως Πόντιος Πιλάτος», «Είναι Πόντιος Πιλάτος»).

Η άνοδος στην εξουσία

Ο Πόντιος Πιλάτος ανήκε στην τάξη των ιππέων (κοινωνική τάξη ανάμεσα στους πατρίκιους και τους πληβείους) και προερχόταν από το Σαμνιτικό γένος των Ποντίων. Οι Σαμνίτες ήταν ένας λαός της ιταλικής χερσονήσου που είχε υποταχθεί στους Ρωμαίους. Διορίστηκε επίτροπος της Ιουδαίας με τη μεσολάβηση του Λουκίου Αίλιου Σηιανού, που ανήκε στον στενό κύκλο του αυτοκράτορα Τιβέριου.

Ο Πιλάτος, έχοντας την προστασία τού Σηιανού, ακολούθησε πολιτική που προκάλεσε την εχθρότητα των Ιουδαίων, γιατί προσέβαλε το θρησκευτικό τους αίσθημα. Μεταξύ άλλων, έδωσε εντολή ν’ αναρτηθούν λατρευτικές εικόνες τού αυτοκράτορα στην Ιερουσαλήμ κι έκοψε νομίσματα τα οποία έφεραν παραστάσεις με ειδωλολατρικά θρησκευτικά σύμβολα.

Η καταδίκη του Ιησού Χριστού

Μετά την πτώση του προστάτη του Μάρκου Αίλιου Σηιανού το 31 μ.Χ., ο Πιλάτος έγινε πιο ευάλωτος στην έντονη κριτική των Ιουδαίων, οι οποίοι κατόρθωσαν να αποσπάσουν μία καταδίκη των ενεργειών του από τον αυτοκράτορα. Πιθανώς να εκμεταλλεύτηκαν την επισφαλή θέση στην οποία βρέθηκε, για να πετύχουν την επιβολή της θανατικής ποινής στον Ιησού (Ιωάν, ιθ’, 12).

Παρότι ο Πιλάτος πείστηκε για την αθωότητά Του και τρεις φορές επιχείρησε να τον σώσει, «ιδών [...] ότι οὐδὲν ωφελεί αλλὰ μάλλον θόρυβος γίνεται, λαβὼν ύδωρ απενίψατο τας χείρας απέναντι του όχλου, λέγων· Αθώος ειμί απὸ του αίματος τούτου· υμεῖς όψεσθε [...] Τότε απέλυσε αυτοίς τον Βαραββάν, τον δε Ιησούν φραγγελώσας παρέδωκεν ίνα σταυρωθή» (Ματθ. κζ 24, 26).

Από το ευαγγελικό αυτό χωρίο, προέρχεται η έκφραση «νίπτω τας χείρας μου», που αναφέρεται στην αποποίηση ευθύνης για τις συνέπειες μιας απόφασης, με την οποία διαφωνώ.

Το άδοξο τέλος του Πόντιου Πιλάτου

Η εξουσία του Πόντιου Πιλάτου στην Ιουδαία ολοκληρώθηκε το 36 μ.Χ, όταν επιτέθηκε στους Σαμαρείτες στο Όρος Γαριζίν. Αυτοί έκαναν αναφορά στο στρατιωτικό διοικητή της Συρίας Βιτέλιο, ο οποίος πέτυχε την ανάκλησή του στη Ρώμη, προκειμένου να δικαστεί για ανυπακοή των διαταγών του αυτοκράτορα.

Προτού φτάσει στη Ρώμη, ο Τιβέριος πέθανε και στο θρόνο ανέβηκε ο Καλιγούλας, ο οποίος τον εξόρισε στη Βιέννη της Γαλατίας, όπου σύμφωνα με μία παράδοση πέθανε το 39. Κατ’ άλλη παράδοση, ο Πιλάτος πνίγηκε στη λίμνη της Λουκέρνης στην Ελβετία και τάφηκε στο παρακείμενο βουνό που φέρει το όνομά του (Πιλάτους).

Σύμφωνα με μια τρίτη παράδοση, ο Πιλάτος θανατώθηκε από τον Τιβέριο, επειδή είχε γίνει χριστιανός. Την παράδοση αυτή δέχεται η Κοπτική Εκκλησία, η οποία τιμά τον Πόντιο Πιλάτο ως μάρτυρα και άγιο. Για τη σύζυγό του, η οποία ονομαζόταν Πρόκουλα ή Πρόκλα, υπάρχει παράδοση και στην Ορθόδοξη Εκκλησία ότι έγινε χριστιανή και η μνήμη της τιμάται στις 27η Οκτωβρίου.

Πηγή: sansimera.gr