Ιράν: Ποιοι είναι οι «Φρουροί της Επανάστασης» που κατέλαβαν τα δύο ελληνικά τάνκερ
Η κατάληψη των δύο τάνκερ με ελληνική σημαία στον Περσικό Κόλπο από τους Φρουρούς της Επανάστασης φέρνει στο προσκήνιο το πανίσχυρο σώμα που είναι ανεξάρτητο από τον τακτικό στρατό του Ιράν και ουσιαστικά κινεί τα νήματα στη χώρα.
Στις τέσσερις δεκαετίες λειτουργίας του έχει γίνει μια σημαντική στρατιωτική, πολιτική και οικονομική δύναμη στο Ιράν, με στενούς δεσμούς με τον πανίσχυρο Ανώτατο Ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, και πολλά ανώτερα στελέχη και αξιωματούχους της χώρας. Το IRGC εκτιμάται ότι έχει περισσότερα από 190.000 μέλη ενεργό προσωπικό, διαθέτει τις δικές του χερσαίες δυνάμεις, ναυτικό και αεροπορία και επιβλέπει τα στρατηγικά όπλα του Ιράν.
Ελέγχει επίσης την παραστρατιωτική Δύναμη Αντίστασης Basij, η οποία έχει βοηθήσει στην καταστολή των αντιφρονούντων στο εσωτερικό, και τα ισχυρά bonyads, ή φιλανθρωπικά ιδρύματα, που διαχειρίζονται ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας της χώρας.
Οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης είναι κλάδος των Ιρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, που ιδρύθηκαν μετά την Ιρανική Επανάσταση στις 22 Απριλίου του 1979 κατ' εντολή του Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί. Ενώ ο ιρανικός στρατός υπερασπίζεται τα ιρανικά σύνορα και διατηρεί την εσωτερική τάξη, σύμφωνα με το ιρανικό σύνταγμα, οι Φρουροί της Επανάστασης έχουν σκοπό να προστατεύσουν το πολιτικό σύστημα της Ισλαμικής Δημοκρατίας της χώρας.
Διευρυμένος ρόλος
Προσανατολίζονται κατά βάση σε ασύμμετρο πόλεμο και λιγότερο παραδοσιακά καθήκοντα. Αυτά περιλαμβάνουν τον έλεγχο του λαθρεμπορίου, τον έλεγχο των Στενών του Ορμούζ, μια στενή πλωτή οδό που συνδέει τον Κόλπο με τον Ινδικό Ωκεανό μέσω του οποίου διέρχεται το 20% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου και τις επιχειρήσεις αντίστασης. Επίσης βασίζουν τον ρόλο τους στην προστασία του ισλαμικού συστήματος καθώς και στην αποτροπή ξένων παρεμβάσεων και πραξικοπημάτων από τον στρατό ή «αποκλίνοντα κινήματα».
Από το 2011, οι Φρουροί της Επανάστασης απαριθμούσαν τουλάχιστον 250.000 στρατιωτικούς, συμπεριλαμβανομένων των χερσαίων, αεροδιαστημικών και ναυτικών δυνάμεων. Οι ναυτικές δυνάμεις τους είναι πλέον οι πρωταρχικές δυνάμεις που επιφορτίζονται με τον επιχειρησιακό έλεγχο του Περσικού Κόλπου.
Από την αρχή του ως ιδεολογικά καθοδηγούμενη πολιτοφυλακή, ο Στρατός των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης έχει αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο σε σχεδόν κάθε πτυχή της ιρανικής κοινωνίας. Το Reuters αναφέρει ότι «είναι επίσης μια βιομηχανική αυτοκρατορία με πολιτική επιρροή».
Ο διευρυμένος κοινωνικός, πολιτικός, στρατιωτικός και οικονομικός του ρόλος από τη διακυβέρνηση του Προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ ειδικά κατά τις προεδρικές εκλογές του 2009 και την μετεκλογική καταστολή των διαδηλώσεων και μέχρι σήμερα, έχει οδηγήσει πολλούς δυτικούς αναλυτές να υποστηρίξουν ότι η πολιτική ισχύς του έχει ξεπεράσει ακόμη και αυτό του σιιτικού κληρικού συστήματος της χώρας.
Ο Επικεφαλής Διοικητής των Φρουρών από το 2019 είναι ο Χουσείν Σαλαμί, του οποίου προηγήθηκαν ο Μοχαμέντ Αλί Τζαφάρι και ο Γιαχία Ραχίμ Σαφαβί αντίστοιχα από το 2007 και το 1997.Ο γενικός διοικητής του IRGC και άλλοι ανώτεροι αξιωματικοί του συμβουλεύουν τακτικά τον ανώτατο ηγέτη.
Οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης έχουν χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις κυβερνήσεις του Μπαχρέιν, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Εκτός από το όνομα Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, η ιρανική κυβέρνηση, τα μέσα ενημέρωσης και όσοι ταυτίζονται με την οργάνωση χρησιμοποιούν γενικά το Σεπάχ-ε Πασνταράν (Στρατός των Φρουρών), ή απλά Πασνταρά (Φύλακες). Μεταξύ του ιρανικού πληθυσμού, και ειδικά μεταξύ των Ιρανών της διασποράς, η χρήση της λέξης Πασνταράν υποδηλώνει μίσος ή θαυμασμό για την οργάνωση, σημειώνει το BBC
Η δολοφονία Σουλεϊμανί
Στις 3 Ιανουαρίου του 2020, οι ΗΠΑ σκότωσαν τον ισχυρό διοικητή της Δύναμης Κουντς, Υποστράτηγο Κασέμ Σουλεϊμανί, σε επίθεση με drone στη Βαγδάτη. Το υπουργείο Άμυνας είπε ότι είχε ενορχηστρώσει μια επίθεση με ρουκέτα στο Ιράκ που σκότωσε έναν Αμερικανό εργολάβο και «ανάπτυξε ενεργά σχέδια για να επιτεθεί» σε Αμερικανούς διπλωμάτες και στρατεύματα στην περιοχή. Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ ζήτησε «βίαιη εκδίκηση», εγείροντας φόβους για μεγάλη σύγκρουση.
Στις 16 Μαρτίου του 2022, υιοθέτησαν έναν νέο ανεξάρτητο κλάδο που ονομάζεται «Διοίκηση για την Προστασία και την Ασφάλεια των Πυρηνικών Κέντρων».
Η αεροπορία του IRGC, η οποία γενικά δεν χειρίζεται μαχητικά αεροσκάφη, είναι εν τω μεταξύ υπεύθυνη για τους πυραύλους του Ιράν. Οι ΗΠΑ λένε ότι το Ιράν έχει τη μεγαλύτερη δύναμη βαλλιστικών πυραύλων στη Μέση Ανατολή, με περισσότερα από 10 συστήματα βαλλιστικών πυραύλων είτε στο απόθεμά του είτε σε εξέλιξη, και ένα απόθεμα εκατοντάδων πυραύλων. Το 2018, βαλλιστικοί πύραυλοι εκτοξεύτηκαν σε μια ιρανική ομάδα ανταρτών Κούρδων που εδρεύει στο βόρειο Ιράκ και σε θέσεις του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.
Η ισχύς των Φρουρών εκτός συνόρων
Οι Φρουροί της Επανάστασης ασκούν επιρροή και σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής παρέχοντας χρήματα, όπλα, τεχνολογία, εκπαίδευση και συμβουλές σε συμμαχικές κυβερνήσεις και ένοπλες ομάδες μέσω του σκιώδεις υπερπόντιου βραχίονα επιχειρήσεων του, της Δύναμης Quds (Ιερουσαλήμ).
Οι ΗΠΑ κατηγορούν τη δύναμη Quds ότι υποστηρίζει τρομοκρατικές οργανώσεις και είναι υπεύθυνη για επιθέσεις στο Ιράκ και άλλες χώρες στη Μέση Ανατολή που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο εκατοντάδων Αμερικανών και συμμάχων τους.
Το Ιράν έχει αναγνωρίσει το ρόλο της Δύναμης Κουντς στις συγκρούσεις στη Συρία, όπου συμβούλευε δυνάμεις πιστές στον Πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ και είχε οπλίσει χιλιάδες σιίτες μουσουλμάνους πολιτοφύλακες που πολεμούν μαζί του, και στο Ιράκ, όπου υποστήριξε σιιτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις που βοήθησαν στην ήττα του Iσλαμικού Κράτους.
Οι συγκρούσεις μετέτρεψαν τον άλλοτε απομονωμένο διοικητή, στρατηγό Σουλεϊμανί που δολοφονήθηκε απο τους Αμερικανούς σε διασημότητα στο Ιράν.
Η δύναμη Quds έχει επίσης κατηγορηθεί από τις ΗΠΑ ότι σχεδίαζε ή διεξήγαγε τρομοκρατικές επιθέσεις, άμεσα ή μέσω πληρεξουσίων της, σε πέντε από τις επτά ηπείρους. Το 2011, η δύναμη Quds φέρεται να ενεπλάκη σε σχέδιο δολοφονίας του Σαουδάραβα πρεσβευτή στις ΗΠΑ βομβαρδίζοντας ένα εστιατόριο στην Τζορτζτάουν. Και το 2019 ένα δικαστήριο στη Γερμανία καταδίκασε έναν πράκτορα της δύναμης Quds για κατασκοπεία του πρώην επικεφαλής μιας γερμανο-ισραηλινής ομάδας και ανθρώπων του στενού του περιβάλλοντος.