Φάκελος επισιτιστική κρίση: Ο πλανήτης εκπέμπει «SOS» - Πώς φτάσαμε εδώ, ποιες οι λύσεις

Μπροστά σε μια πρωτοφανή κατάσταση βρίσκεται πλέον ο πλανήτης, με το «φάντασμα» του επισιτισμού να πλανάται πλέον πιο ορατό από ποτέ. Πώς φτάσαμε ως εδώ και ποια είναι η λύση;

«Η ανθρωπότητα θα έρθει αντιμέτωπη με λιμούς». Με αυτά τα λόγια, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δεν άφησε κανένα περιθώριο παρερμηνείας σχετικά με την κατάσταση που υπάρχει στον πλανήτη. Μια κατάσταση και ένα σενάριο που προϋπήρχε πολύ πιο πριν από τον πόλεμο της Ουκρανίας, ωστόσο η σύρραξη στον μεγαλύτερο σιτοβολώνα της Ευρώπης, δείχνει να επισπεύδει τις εξελίξεις.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα σενάριο το οποίο βασίζεται σε στατιστικά και αναλύσεις και το παρουσίασε η Eurasia Group. Τα νούμερα είναι αμείλικτα:

-Τουλάχιστον 280 εκατ. άνθρωποι θα βιώσουν επισιτιστική ανασφάλεια φέτος
-Επιπλέον 200 εκατ. άνθρωποι θα βρεθούν σε καθεστώς ακραίας φτώχειας
-Επιπλέον 7 εκατ. άνθρωποι θα βρεθούν στα πρόθυρα της πείνας.

Παράλληλα, ακόμη και σε περιοχές όπου ο κόσμος δεν θα βρεθεί αντιμέτωπος με την πείνα, οι υψηλότερες τιμές των βασικών προϊόντων θα ασκήσουν πίεση στα νοικοκυριά, αυξάνοντας τις πιθανότητες εκδήλωσης κοινωνικών αναταραχών. Υψηλότερο είναι το ρίσκο για τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και μέρη της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας.

Οι 4 άξονες της επισιτιστικής κρίσης

Οι πολεμικές συρράξεις

Ο πλανήτης βρίσκεται συνεχώς σε μια εμπόλεμη κατάσταση. Όχι απαραίτητα του μεγέθους του ρωσό-ουκρανικού πολέμου. Στις φτωχότερες χώρες της Αφρικής αλλά και της Ασίας, υπάρχουν μόνιμες συρράξεις που έχουν σαν αποτέλεσμα να πεινούν εκατομμύρια άνθρωποι.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η Υεμένη, όπου η επισιτιστική κρίση σκοτώνει ένα παιδί κάθε δέκα λεπτά.

Η πανδημία του κορονοϊού

Ένα ακόμη πρόβλημα το οποίο συνδέεται στενά με την επισιτιστική κρίση, είναι η πανδημία του κορονοϊού. Τα συνεχόμενα lockdown σε περιοχές που αντιμετώπιζαν ήδη πρόβλημα με τα τρόφιμα, διόγκωσε ακόμη περισσότερο την κρίση καθώς οι αγρότες αφενός δεν μπορούσαν να πάνε στα χωράφια τους ενώ χανόταν και χρόνος για την σπορά!

Ο πόλεμος της Ουκρανίας

Ο πόλεμος της Ουκρανίας έφερε και το πρόβλημα ξανά στην επικαιρότητα, καθώς πλέον δεν είναι τοπικό (βλέπε χώρες του Τρίτου Κόσμου) αλλά παγκόσμιο.

Ρωσία και Ουκρανία μαζί αποτελούν το 30% της παγκόσμιας παραγωγής σιτηρών. Αυτή τη στιγμή καμία από τις δυο, για διαφορετικούς λόγους δεν μπορεί να κάνει εξαγωγές, με αποτέλεσμα ουσιαστικά το 1/3 των παγκόσμιων σιτηρών εγκλωβισμένα!

Εδώ θα πρέπει να προσμετρηθεί και η εργαλοοποίηση της επισιτιστικής κρίσης καθώς η μεν Ουκρανία αρνείται να δεχτεί την πρόταση της Μόσχας για αποστολή των 75 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών μέσα Λευκορωσίας στα λιμάνια της Βαλτικής, καθώς θεωρεί πως αυτή η ποσότητα θα κατασχεθεί από τη Ρωσία.

Η δε Ρωσία, αρνείται την πρόταση του Κιέβου για εξαγωγή των σιτηρών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, καθώς τα έχει αποκλείσει και φοβάται να ρισκάρει να τα χάσει ακόμη και υπό το φόβο του υποσιτισμού.

Κάπως έτσι η κρίση στα τρόφιμα οξύνθηκε, ενώ οι τιμές σε βασικά αγαθά έχουν πάρει την... ανηφόρα και είναι άγνωστο το «ταβάνι» τους!

Σε αυτό πρέπει να προστεθεί πως ο πόλεμος έφερε και δισταγμό άλλων χωρών να εξάγουν τρόφιμα, προτιμώντας να τα κρατήσουν για τον πληθυσμό τους.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η Ινδία, η οποία έκοψε τις εξαγωγές σιτηρών, κίνηση απόλυτα δικαιολογημένη καθώς έχει πληθυσμό που ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο κατοίκων.

Η κλιματική αλλαγή

Τέλος, ένας παράγοντας με τον οποίο η ανθρωπότητα έρχεται αντιμέτωπη ολοένα και συχνότερα είναι εκείνος της κλιματικής αλλαγής, ο οποίος μάλιστα είναι και αστάθμητος.

Περίοδοι μακράς ξηρασίας, διαδέχονται από χαλάζι ή τεράστιους όγκους βροχής μέσα σε λίγες ώρες. Σύμφωνα μάλιστα με τους ειδικούς, μέσα στα επόμενα χρόνια το πρόβλημα αυτό θα γίνει ακόμη μεγαλύτερο οπότε η λύση για «καλλιέργειες κλειστού χώρου» ολοένα και κερδίζει έδαφος.

Ποιες είναι οι λύσεις

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, θα πρέπει να αυξηθούν κατακόρυφα τα κονδύλια για την καταπολέμηση του επισιτισμού.

Αυτό σημαίνει πως τα κράτη που συμμετέχουν θα πρέπει να προχωρήσουν σε αύξηση και τον προσφορών, οπότε το ζήτημα επέρχεται στην πολιτική βούληση της εκάστοτε κυβέρνησης.

Η δεύτερη λύση, η οποία μάλιστα είναι και άμεση, έχει να κάνει με το ξεμπλοκάρισμα του ουκρανικού σιταριού. Μια λύση η οποία ωστόσο «σκαλώνει» στις κυρώσεις της Δύσης προς την Ρωσία και προφανώς στην αντίδραση της Μόσχας σε αυτές.

Στο τραπέζι πρέπει να μπει και η ατομική ευθύνη του καθενός καθώς μελέτες έχουν δείξει πως ο μέσος άνθρωπος πετάει το 1/3 της τροφής που μαγειρεύει!

Η Ευρώπη θα ζήσει επισιτισμό;

Εδώ πρέπει να ξεκαθαριστεί πως όταν λέμε για επισιτιστική κρίση, δεν εννοούμε μόνο την πείνα του πληθυσμού. Μιλάμε και για την δυσκολία να αποκτήσει πρόσβαση ο άνθρωπος στα τρόφιμα.

Η Ευρώπη προφανώς δεν θα αντιμετωπίσει λιμό, όχι τουλάχιστον στον βαθμό που θα τον βιώσει η Αφρική ή χώρες της Λατινικής Αμερικής. Οι τιμές, ωστόσο, σε βασικά είδη διατροφής αναμφίβολα θα αποτελέσει ένα τεράστιο πρόβλημα για τον πληθυσμό της Ευρώπης.

Η χώρα μας, άλλωστε, το τελευταίο χρόνο (ακόμη και πριν το ξέσπασμα του πολέμου της Ουκρανίας) αντιμετωπίζει πολύ υψηλές τιμές σε βασικά αγαθά τα οποία γνωρίζουν διαρκώς ανατιμήσεις.

Η απλή απάντηση είναι πως η Ευρώπη δεν θα ζήσει επισιτισμό, ωστόσο στο κοντινό μέλλον η ακρίβεια θα προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε εκατομμύρια νοικοκυριά.

Ποιοι θα πεινάσουν πραγματικά και το μεταναστευτικό πρόβλημα

Δυστυχώς η φράση «η φτώχεια φέρνει πείνα» αντικατοπτρίζει πλήρως την αλήθεια της επισιτιστικής κρίσης στον πλανήτη. Οι χώρες που είναι οικονομικά εύρωστες θα δυσκολευτούν, ωστόσο πάντα θα έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα.

Οι ασθενέστερες χώρες θα έρθουν αντιμέτωπες με ακόμη μεγαλύτερη επισιτιστική κρίση και τότε θα ανοιχτεί ένα νέο κεφάλαιο, το οποίο θα φέρει νέα ανθρωπιστική κρίση: Εκείνη των μεταναστευτικών ροών.

Και μιλάμε για εκατομμύρια ανθρώπων οι οποίοι αναγκαστικά, είτε για κλιματικούς λόγους, είτε εξαιτίας πολέμων, θα μετακινηθούν ώστε να εξασφαλίσουν το αυτονόητο: Τροφή και νερό.

Χώρες της βόρειας Αφρικής έζησαν τον εμφύλιο σπαραγμό και η Ευρώπη δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις μεταναστευτικές ροές. Φανταστείτε λοιπόν αυτό το ανθρωπιστικό πρόβλημα επί δέκα ή επί είκοσι.

Μιλάμε για μια κατάσταση εκτός ελέγχου...