Bρετανία: Ανοίγουν οι «πύλες της κολάσεως» για τους Τόρις - Οι διάδοχοι και οι φόβοι για διχασμό

Το πραξικόπημα κατά του Τζόνσον είχε μια δυναμική που ήταν ασταμάτητη. Αυτό που ανησυχεί όμως πλέον τους βουλευτές των Τόρις δεν είναι η μοίρα του «Bojo», όπως τον αποκαλούν αλλά η μάχη ηγεσίας που μόλις ξεκίνησε και μάλιστα σε μία δύσκολη συγκυρία, με την κρίση κόστους ζωής και τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται.

«Νομίζω ότι το κόμμα θα αγωνιστεί για να επιβιώσει», είπε ένας πρώην υπουργός το απόγευμα της Τετάρτης. «Πιστεύω ότι θα διασπαστεί». Ο ίδιος είπε ότι η εκλογική νίκη του Τζόνσον ήταν τόσο ευρεία στις γενικές εκλογές του 2019, χάρη κυρίως στο σύνθημα «να ολοκληρώσουμε το Brexit», μία φράση που την εποχή εκείνη γεννούσε προσδοκίες.

Η έξωση του Τζόνσον συνειδητοποιούν πλέον υψηλόβαθμοι Τόρις ,ήταν μόνο η αρχή. Η μάχη ηγεσίας θα φωτίσει προβλήματα, θα εκθέσει τα πολλά σφάλματα, τα αναπάντητα ερωτήματα από την εποχή του Τζόνσον και θα αποκαλύψει τις προσωπικές φιλοδοξίες εκείνων που ήθελαν από καιρό να τον αντικαταστήσουν.

Ένας πρώην υπουργός των Τόρις δήλωσε την Παρασκευή ότι φοβάται πως θα ακολουθήσουν εβδομάδες...διαγωνισμών ομορφιάς, κατά τις οποίες οι υποψήφιοι θα επιδοθούν σε πραγματικό πόλεμο για να κερδίσουν υποστήριξη και οπαδούς. «Η ανησυχία είναι ότι όλα θα καταλήξουν σε μια δημοπρασία με τους υποψηφίους να υπόσχονται χαμηλότερους φόρους, όλο και περισσότερες σκληρές γραμμές για το Brexit για το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας και να αντιστέκονται γενικόλογα στο ένα και το άλλο. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι αρκετά επιζήμια».

Άλλοι έσπευσαν να προειδοποιήσουν πόσο προσωπική θα γίνει η κούρσα διαδοχής. Λίγο αφότου ο Τζόνσον παρέδωσε τη σκυτάλη το μεσημέρι της Πέμπτης, η υπουργός πολιτισμού Nαντίν Ντόρις, υπέρμαχος του Τζόνσον μέχρι τέλους και πιθανή υποψήφια η ίδια, προειδοποίησε ότι «οι πύλες της κόλασης άνοιξαν. Οι άνθρωποι θα τεμαχίσουν ο ένας τον άλλον στα ΜΜΕ. Θα είναι λουτρό αίματος».

Ο Ζακ Γκόλντσμιθ, ο οποίος αναβαθμίστηκε στη βουλή των Λόρδων από τον Τζόνσον, έγραψε στο Twitter ότι η πράσινη ατζέντα του κινδύνευε να ξεχαστεί: «Οι περισσότεροι από τους πιθανούς διεκδικητές είναι άνθρωποι που, στο σύνολό τους, δεν θα μπορούσαν να δώσουν τίποτα για το κλίμα και τη φύση».

Η λίστα με τους 9 υποψηφίους

Μέχρι χθες το βράδυ, ο κατάλογος των Τόρις που είχαν ξεκαθαρίσει τις προθέσεις τους περιλάμβανε τον πρώην υπουργό Οικονομικών Ρίσι Σουνακ, η παραίτηση του οποίου την Τρίτη προκάλεσε δεκάδες ακόμη αποχωρήσεις από την κυβέρνηση. Τον αντικαταστάτη του, Ναντίμ Ζαχάουι, την υπουργό Εξωτερικών, Λις Τρας, τον υπουργό Μεταφορών Γκραντ Σαπς, τον Τομ Τούγκενχατ, πρόεδρο της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων, τη γενική εισαγγελέα Σουέλα Μπρέιβερμαν και την Κέμι Μπάντενοχ, η οποία ήταν υπουργός Ισότητας μέχρι τη στιγμή που παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Άλλοι δύο πέταξαν τα καπέλα τους στο ρινγκ αργά χθες το βράδυ. Ο Σατζίντ Τζαβίντ, ο οποίος ως υπουργός Υγείας ήταν ο πρώτος που παραιτήθηκε από το υπουργικό συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα και ο πρώην υπουργός Υγείας Τζέρεμι Χαντ. Η υπουργός Εμπορίου Πένι Μόρντοντ αναμένεται να δηλώσει υποψηφιότητα, αλλά δεν ήταν μεταξύ εκείνων που το έκαναν χθες βράδυ. Ο υπουργός Άμυνας Μπεν Γουάλας – που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ένα από τα φαβορί, απέκλεισε τον εαυτό του από την κούρσα.

Ο Σουνάκ θεωρείται το φαβορί και χθες έκανε γνωστό ότι έχει με το μέρος του τουλάχιστον 80 βουλευτές των Τόρις που τον στηρίζουν στην εκστρατεία του. Ανακοινώνοντας σε ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την πρόθεσή του να κατέβει υποψήφιος, είπε ότι θέλει «να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη, να ανοικοδομήσει την οικονομία και να επανενώσει τη χώρα».

Ανώτερα στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του πρώην υπουργού εμπορίου Λιαμ Φόξ περιέγραψαν τον Σουνακ ως «ένα εξαιρετικό άτομο που έχει στην πραγματικότητα ένα σχέδιο να δει τις δαπάνες της κυβέρνησης να ελέγχονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό που δεν μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε χρήματα που δεν έχουμε και να αφήνουμε το βάρος στους μελλοντικούς φορολογούμενους».

Αλλά μόλις ο πρώην "τσάρος της οικονομίας" δήλωσε τη φιλοδοξία του να θέσει υποψηφιότητα, βγήκαν τα μαχαίρια από τους επικριτές του, συμπεριλαμβανομένων των μελών του υπουργικού συμβουλίου και των αξιωματούχων της Ντάουνινγκ Στριτ. Ο υπουργός για το Brexit, Τζέικομπ Ρις-Μογκ, πιστός στον Τζόνσον μέχρι το τέλος είπε στο BBC: «Είχαμε έναν υπουργό Οικονομικών με υψηλούς φόρους, εγώ όμως ανήκω σε ένα κόμμα με χαμηλούς φόρους και θέλω να ξαναγίνουμε κόμμα χαμηλών φόρων» Νωρίτερα είχε πει ότι ο Σουνάκ «απέτυχε ως υπουργός Οικονομικών».

Μέσα στην Ντάουνινγκ Στριτ, όπου ο Τζόνσον θα παραμείνει επικεφαλής μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, υπάρχει απροκάλυπτη περιφρόνηση για τον Σούνακ. Μια ανώτερη κυβερνητική πηγή είπε ότι ορισμένοι μελετούσαν το βίντεο του Σουνάκ και τον ιστότοπό του και κατέληξαν στο συμπέρασμα από κάποιο από το περιεχόμενό του ότι ετοιμάστηκε πριν από μήνες, όχι τις προηγούμενες 48 ώρες, όπως υποστήριξαν οι υποστηρικτές του. Ήταν προφανές, είπαν, ότι ήταν μέρος μιας καλά οργανωμένης πλοκής.

Ένας εκπρόσωπος της κυβέρνησης είπε ότι ήταν ξεκάθαρο ότι ο Τζόνσον και οι υποστηρικτές του δεν θα εξαφανιστούν, ούτε θα σωπάσουν και ότι το επόμενο καθήκον τους θα είναι να σταματήσουν τον Σουνάκ με κάθε κόστος.

Οι στενοί συνεργάτες του Τζόνσον, συμπεριλαμβανομένου του Ντέιβιντ Κανζίνι, προέτρεπαν μέχρι αργά την Τετάρτη να μην φύγει ο πρωθυπουργός. «Το μήνυμά του ήταν «Βιδώστε τις πόρτες». Μην φύγετε παλέψτε», είπε ένας μυημένος. Ακόμη και όταν ο Τζόνσον παραιτήθηκε, υπήρξε περιφρόνηση και δεν έγινε λόγος για υποστήριξη του διαδόχου του, όποιος κι αν ήταν.

Το Σάββατο κυκλοφόρησαν φήμες ότι ο πρώην υπουργός προεδρίας της κυβέρνησης, Μάικλ Γκόουβ, τον οποίο απέλυσε ο Τζόνσον την Τετάρτη στηρίζει τον Σουνάκ. Αν ισχύει, οι πικραμένοι οπαδοί του υπό αναχώρηση πρωθυπουργού θα εξαγριωθούν.

Τι μέλλει γενέσθαι

Ο πρώην αντιπρόεδρος της επιτροπής 1922 των Τόρις, σερ Τσαρλς Γουόκερ, είπε χθες το βράδυ ότι ένας άσχημος αγώνας είναι αναπόφευκτος: «Ο Ρίσι και το στρατόπεδό του θα πρέπει να απορροφήσουν πολύ θυμό τις επόμενες μέρες και εβδομάδες. Αυτό θα τον εμποδίσει να γίνει ηγέτης; Μάλλον όχι. Θα τον εμποδίσει ως πρωθυπουργό; Σίγουρα. Ωστόσο, όποιος αντικαταστήσει τον Μπόρις θα υποστεί την ίδια ταλαιπωρία σε μεγάλο ή μικρότερο βαθμό. Θα δεχθεί την οργή των απογοητευμένων».

Έχοντας όλα αυτά κατά νου, ο Σερ Γκράχαμ Μπρέιντι, πρόεδρος της επιτροπής του 1922, προσπάθησε τις τελευταίες ημέρες να συντομεύσει τον διαγωνισμό διαδοχής έτσι ώστε ένας νέος ηγέτης και πρωθυπουργός των Τόρις να επιλεγεί το συντομότερο δυνατό.

Όταν ο Τζόνσον τηλεφώνησε στον Μπρέιντι στις 8.30 το πρωί της Πέμπτης για να του πει ότι αποφάσισε να παραιτηθεί, είπε ότι θέλει να παραδώσει στον διάδοχό του στο Συνέδριο των Τόρις στις αρχές Οκτωβρίου. Ο Μπρέιντι αρνήθηκε, είπε οτι ειναι πολύ μεγάλο το διάστημα και προέτρεψε τον Τζόνσον να αποχωρήσει λίγο πριν το Συνέδριο του Κόμματος.

Τη Δευτέρα, η επιτροπή θα συνεδριάσει και θα αποφασίσει πώς θα μειώσει τους υποψηφίους σε μόλις δύο σε μια σειρά ψηφοφοριών από τους βουλευτές μέχρι τη στιγμή που το κοινοβούλιο θα κλείσει την επόμενη εβδομάδα. Αργότερα τη Δευτέρα, ο Μπρέιντι θα συναντηθεί με το διοικητικό συμβούλιο του κόμματος για να επιβεβαιώσει ένα χρονοδιάγραμμα για τις μετακινήσεις σε όλη τη χώρα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, και την ψηφοφορία από τα 200.000 μέλη του κόμματος. Ο νέος ηγέτης και πρωθυπουργός των Τόρις θα ανακοινωθεί στις 5 Σεπτεμβρίου.

Οι βουλευτές και τα μέλη των Τόρις θα ανακουφιστούν που ο διαγωνισμός συντομεύει. Ξέρουν όμως ότι οι πληγές που άνοιξε η πτώση του Μπόρις Τζόνσον δεν θα επουλωθούν γρήγορα. «Η υπεράσπιση της Μάργκαρετ Θάτσερ πριν από τρεις δεκαετίες εξακολουθεί να προκαλεί δυσαρέσκεια ακόμη και σήμερα», είπε ένας αξιωματούχος των Τόρις. «Νομίζω ότι τα πράγματα τώρα θα μπορούσαν να είναι εξίσου άσχημα αν όχι ακόμη χειρότερα»