Ενεργειακή κρίση: D-Day η 21η Ιουλίου για το αέριο - Η Γερμανία ανησυχεί, η Ευρώπη κλυδωνίζεται
«Απλώς δεν ξέρουμε. Ολα είναι πιθανά» Αυτή ήταν η συνοπτική απάντηση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ στο ερώτημα που μονοπωλεί προς το παρόν το ενδιαφέρον της κυβέρνησης, της βιομηχανίας και του κοινού της χώρας του: όταν η προγραμματισμένη συντήρηση των 10 ημερών στον αγωγό Nord Stream 1 τελειώσει στις 21 Ιουλίου, θα ξαναρχίσει τις παραδόσεις η ρωσική κρατική εξαγωγέας φυσικού αερίου Gazprom; Ή ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα κλείσει τη στρόφιγγα προς τη Γερμανία;
Ένα γράφημα στην τελευταία έκθεση κατάστασης εφοδιασμού της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Δικτύων δείχνει πόσο αέριο ρέει αυτήν τη στιγμή σε τρία σημεία σύνδεσης με το ρωσικό αέριο στα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας: καθολου «Η κατάσταση», λέει η υπηρεσία, «είναι τεταμένη και δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο επιδείνωσης».
Ο Nord Stream 1 προμηθεύει το 58% των ετήσιων αναγκών της Γερμανίας σε φυσικό αέριο. Η τιμή αναφοράς για το ευρωπαϊκό αέριο TTF έχει ήδη αυξηθεί κατά περισσότερο από 130% από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, σε περισσότερα από 170 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Στο τέλος Ιουνίου, αφού η Ρωσία μείωσε τις προμήθειες κατά 60%, το Βερολίνο ξεκίνησε το δεύτερο στάδιο του εθνικού σχεδίου έκτακτης ανάγκης για φυσικό αέριο, ένα βήμα δηλαδή πριν από το δελτίο φυσικού αερίου.
Η Γερμανία λαμβάνει επίσης φυσικό αέριο από τη Νορβηγία, την Ολλανδία και το Βέλγιο. Αλλά η Ρωσία θα μπορούσε να είχε ανακατευθύνει το φυσικό της αέριο μέσω εναλλακτικών οδών όπως το Yamal ή ο ουκρανικός αγωγός διαμετακόμισης, και δεν το έκανε. Έτσι, η Γερμανία υστερεί στην πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου για τη δημιουργία αποθεμάτων για το χειμώνα.
Στις αρχές Ιουλίου, το εμπορικό πλεόνασμα τριών δεκαετιών της Γερμανίας μετατράπηκε σε έλλειμμα, λόγω της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου. ο πλούτος της χώρας δημιουργείται κυρίως από τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, των οποίων το κόστος εισαγωγής έχει εκτοξευθεί στα ύψη.
Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υψηλό ρεκόρ, η ύφεση πλησιάζει και το ευρώ βρίσκεται στο ίδιο σημείο με το δολάριο για πρώτη φορά από το 2002. Η φθηνή ρωσική ενέργεια αποτελούσε βασική πηγή του παγκόσμιου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της χώρας. Τώρα η Ρωσία κάνει την Ευρώπη και τη Γερμανία να πληρώσουν το τίμημα για τον πόλεμο του Πούτιν.
Οι επιλογές της Γερμανίας είναι λίγες, ατελείς και δυσάρεστες. Ο Χάμπεκ επαναφέρει τα εργοστάσια άνθρακα και λέει στους ανθρώπους να κάνουν πιο σύντομα ντους. Εξορθολογίζει τις προμήθειες και χαλαρώνει τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς για την κατασκευή σταθερών τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου. Εν τω μεταξύ, νοικιάζει πλωτούς τερματικούς σταθμούς. Και έχει προσελκύσει αυταρχικούς ηγέτες του Κόλπου σε αναζήτηση εναλλακτικών προμηθειών LNG. Αυτές είναι οδυνηρές παραχωρήσεις για έναν Πράσινο πολιτικό. Αλλά ο Χάμπεκ βιάζεται και είναι ρεαλιστής.
Και η κατάσταση γίνεται χειρότερη. Ο νόμος έκτακτης ανάγκης για την ενέργεια της Γερμανίας δίνει προβάδισμα στα ιδιωτικά νοικοκυριά έναντι της βιομηχανίας, αλλά ορισμένες εταιρείες λένε ότι η διανομή φυσικού αερίου ή η διακοπή λειτουργίας θα μπορούσαν να τους αναγκάσουν να κλείσουν οριστικά τις δραστηριότητές τους. Η κυβέρνηση μόλις ψήφισε έναν νόμο που της επιτρέπει να διασώσει επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από το ενεργειακό σοκ. Οι τιμές του φυσικού αερίου για τους καταναλωτές ενδέχεται να τριπλασιαστούν.
Αυτή η τρομερή προοπτική αναγκάζει τους Φιλελεύθερους (που είναι στην κυβέρνηση) και τους συντηρητικούς της αντιπολίτευσης να επικρίνουν έντονα την απόφαση του Βερολίνου να κλείσει τους τρεις τελευταίους πυρηνικούς σταθμούς της Γερμανίας μέχρι το τέλος του έτους.
Κατά ειρωνικό τρόπο, ήταν ο συντηρητικός-φιλελεύθερος συνασπισμός της Άνγκελα Μέρκελ που αποφάσισε το 2011 να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια μετά την καταστροφή του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία. Έκτοτε, η Γερμανία σταμάτησε να επενδύει σε μη στρατιωτική τεχνολογία πυρηνικής ενέργειας και τεχνογνωσία. Οι τρεις μονάδες βρίσκονται στο τέλος της ασφαλώς βιώσιμης ζωής τους. Θα κάλυπταν μόνο το 6% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια.
Η αναταραχή σε άλλα μέρη της Ευρώπης είναι δεδομένη. Το να ζητείται αλληλεγγύη για τη Γερμανία αφού αγνόησε την κριτική και επεδίωξε σταθερά το εθνικό της οικονομικό συμφέρον για χρόνια, μπορεί να είναι ένα βήμα πολύ μακριά για πολλούς.
Ωστόσο, μια κρίση φυσικού αερίου στην οικονομική δύναμη της ΕΕ θα προκαλέσει αναταραχή σε ολόκληρη την ήπειρο. Η Uniper μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής αερίου της Γερμανίας. κύριος μέτοχος της όμως είναι η φινλανδική κρατική εταιρεία ενέργειας Fortum.
Και η Ρωσία έχει διακόψει πλήρως ή εν μέρει την παροχή φυσικού αερίου σε σχεδόν δώδεκα χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, δεν υπάρχει ευρωπαϊκή συμφωνία κατανομής φυσικού αερίου, μόνο μια χούφτα διμερών συμφωνιών «αλληλεγγύης» που ολοκληρώθηκαν βιαστικά.