Επισιτιστική κρίση: Υπογράφεται στην Κωνσταντινούπολη η συμφωνία για τα ουκρανικά σιτηρά

Η Ουκρανία και η Ρωσία πρόκειται να υπογράψουν μια συμφωνία με την υποστήριξη του ΟΗΕ σήμερα Παρασκευή (22/7) για να επιτρέψουν την εξαγωγή εκατομμυρίων τόνων σιτηρών από αποκλεισμένα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, αποτρέποντας πιθανώς την απειλή μιας καταστροφικής παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης.

Στην υπογραφή της συμφωνίας στην Κωνσταντινούπολη αναμένεται να παρευρεθούν ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος διεκδίκησε για μία ακόμη φορά ρόλο ρυθμιστή στις διαπραγματεύσεις.

Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας είχαν οριστικοποιηθεί όταν ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην Τεχεράνη νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δήλωσαν αξιωματούχοι στην Άγκυρα. Η Τουρκία έχει την εξουσία για τη θαλάσσια κυκλοφορία που εισέρχεται και εξέρχεται από τη Μαύρη Θάλασσα.

Ο Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπος του Ερντογάν, είπε ότι η συμφωνία όταν σφραγιστεί το απόγευμα της Παρασκευής θα είναι «κρίσιμης σημασίας για την παγκόσμια ασφάλεια των σιτηρών». Η Ουκρανία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο, αλλά οι εξαγωγές έχουν σταματήσει πολύ από την έναρξη του πολέμου, με περίπου 20 εκατομμύρια τόνους σιτηρών να έχουν κολλήσει σε σιλό στο λιμάνι της Οδησσού, κοντά στην πρώτη γραμμή.

Παρά την επικείμενη επισιτιστική κρίση, η Ουκρανία ήταν επιφυλακτική όσον αφορά την αποναρκοθέτηση των λιμανιών της λόγω της απειλής που θέτει η Ρωσία, ενώ το Κρεμλίνο είχε εκφράσει ανησυχίες ότι τα ύδατα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για αποστολή δυτικού στρατιωτικού εξοπλισμού.

Το βράδυ της Πέμπτης, το γραφείο του Τούρκου προέδρου είπε ότι επιτεύχθηκε γενική συμφωνία για ένα σχέδιο υπό την ηγεσία του ΟΗΕ κατά τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη εβδομάδα και ότι τώρα θα οριστικοποιηθεί και γραπτώς από τα μέρη.

Πριν από τις συνομιλίες της περασμένης εβδομάδας, διπλωμάτες είπαν ότι το σχέδιο περιελάμβανε ουκρανικά πλοία που καθοδηγούσαν πλοία σιτηρών μέσα και έξω από τα ναρκοθετημένα λιμανικά ύδατα. Η Ρωσία λέγεται ότι με τη σειρά της συμφώνησε σε μια εκεχειρία κατά τη μετακίνηση των αποστολών και η Τουρκία – με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών – θα επιθεωρήεί τα πλοία για να κατευνάσει τους ρωσικούς φόβους για λαθρεμπόριο όπλων.

Τα Ηνωμένα Έθνη και η Τουρκία εργάζονται εδώ και δύο μήνες για να μεσολαβήσουν σε αυτό που ο Γκουτέρες αποκάλεσε μια συμφωνία «πακέτο» για την επανέναρξη των εξαγωγών σιτηρών της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα και τη διευκόλυνση των ρωσικών αποστολών σιτηρών και λιπασμάτων.

«Συνοπτικά, μπορεί να υπογραφεί ένα έγγραφο που θα δεσμεύει τις πλευρές να (διασφαλίσουν) την ασφαλή λειτουργία των εξαγωγικών οδών στη Μαύρη Θάλασσα», δήλωσε στο Reuters ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας Όλεγκ Νικολένκο. Ο Νικολένκο είπε ότι η ουκρανική αντιπροσωπεία στις συνομιλίες θα υποστηρίξει μόνο αποφάσεις που θα εγγυώνται την ασφάλεια των νότιων περιοχών της Ουκρανίας, τις «ισχυρές θέσεις» των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα και τις ασφαλείς εξαγωγές ουκρανικής γεωργικής παραγωγής.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε εν συντομία την πιθανή συμφωνία στην τελευταία εθνική ομιλία του το βράδυ της Πέμπτης, λέγοντας: «Αύριο αναμένουμε νέα για το κράτος μας από την Τουρκία - σχετικά με το ξεμπλοκάρισμα των λιμανιών μας».

Η Μόσχα έχει αρνηθεί την ευθύνη για την επιδείνωση της επισιτιστικής κρίσης, κατηγορώντας αντ' αυτού τις δυτικές κυρώσεις για την επιδείνωση της κατάστασης. Μια μέρα μετά τις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης την περασμένη εβδομάδα, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να διευκολύνουν τις εξαγωγές ρωσικών τροφίμων και λιπασμάτων καθησυχάζοντας τράπεζες, ναυτιλιακές και ασφαλιστικές εταιρείες ότι τέτοιες συναλλαγές δεν θα παραβιάζουν τις κυρώσεις της Ουάσιγκτον στη Μόσχα για την εισβολή της στην Ουκρανία.