Λιζ Τρας: Τα πρώτα συγχαρητήρια από τους Ευρωπαίους και οι προκλήσεις του άμεσου μέλλοντος

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε την ελπίδα ότι «τα τηρηθούν στο ακέραιο οι συμφωνίες» μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ, μετά την εκλογή της Λιζ Τρας στην πρωθυπουργία της χώρας.

«Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι εταίροι. Αντιμετωπίζουμε μαζί πολλές προκλήσεις, από την κλιματική αλλαγή μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ελπίζω σε μια εποικοδομητική σχέση, με την πλήρη τήρηση των συμφωνιών μας», έγραψε στο Twitter η φον ντερ Λάιεν. Η Λιζ Τρας έχει απειλήσει ότι δεν θα τηρήσει τη συμφωνία που υπέγραψαν μετά το Brexit οι δύο πλευρές για τη Βόρεια Ιρλανδία.

Αν και είχε ταχθεί κατά του Brexit το 2016, η μέχρι σήμερα υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας στη συνέχεια στήριξε φανατικά την αποχώρηση της χώρας της από την ΕΕ, υιοθετώντας συχνά έναν πολύ δηκτικό τόνο απέναντι στις Βρυξέλλες. Εκείνη ήταν που προώθησε τον νόμο με τον οποίο το Λονδίνο σκοπεύει να μην τηρήσει το πρωτόκολλο για τη Βόρεια Ιρλανδία, γεγονός που εγείρει τον κίνδυνο ενός εμπορικού πολέμου της Βρετανίας με τους Ευρωπαίους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει σε βάρος του Ηνωμένου Βασιλείου επτά διαδικασίες επί παραβάσει και μπορεί να προσφύγει στα ευρωπαϊκά δικαστήρια για μη τήρηση όσων προβλέπονται από αυτό το πρωτόκολλο, στόχος του οποίου είναι να προστατευθεί η ακεραιότητα της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και να αποφευχθεί ταυτόχρονα η επιστροφή στα «σκληρά» χερσαία σύνορα μεταξύ της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας.

Συγχαρητήρια από την Ευρώπη

Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς συνεχάρη σήμερα τη Λιζ Τρας για τη νίκη της στη μάχη της ανάδειξης του ηγέτη του Συντηρητικού κόμματος, μια θέση που την οδηγεί στην πρωθυπουργία του Ηνωμένου Βασιλείου.

«Συγχαρητήρια για τον νέο σου ρόλο @trussliz (Λιζ Τρας)! Ανυπομονώ για τη συνεργασία μας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς», ανέφερε ο Σολτς σε ανάρτησή του στο Twitter. «Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία θα συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά –ως εταίροι και φίλοι».

Τη νεοεκλεγείσα πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Λιζ Τρας, συγχαίρει το υπουργείο Εξωτερικών με ανάρτησή του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Μάλιστα, το υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνει ότι κατά τη θητεία της Λιζ Τρας ως υπουργού Εξωτερικών, οι σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου απέκτησαν νέα δυναμική με την υπογραφή με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια του Μνημονίου Κατανόησης για το Στρατηγικό Διμερές Πλαίσιο μεταξύ των δύο χωρών στο Λονδίνο, στις 25 Οκτωβρίου 2021.

Η Λιζ Τρας νίκησε στην εσωκομματική μάχη διεκδίκησης της ηγεσίας τους Συντηρητικού Κόμματος και της πρωθυπουργίας και θα είναι η νέα πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου σε αντικατάσταση του Μπόρις Τζόνσον που εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση.

Κατά την ψηφοφορία μεταξύ των μελών του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος, η Λιζ Τρας εξασφάλισε 81.326 ψήφους (το 57,4%), έναντι 60.399 ψήφων (42,6%) του Ρίσι Σουνάκ.

Η νέα ηγέτις των Τόρις κληρονομεί μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα της επιτρέψει να αναλάβει επισήμως την πρωθυπουργία αύριο, Τρίτη.

Οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα πρωθυπουργός Λιζ Τρας

Η υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Λιζ Τρας εξελέγη σήμερα επικεφαλής του κυβερνώντος Συντηρητικού κόμματος και νέα πρωθυπουργός της χώρας. Βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με το να βγάλει την οικονομία από την χειρότερη κρίση του κόστους διαβίωσης εδώ και δεκαετίες.

Ακολουθούν οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει:

ΚΡΙΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ

Μακράν η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει θα είναι να βοηθήσει τους πολίτες να διαχειριστούν τον υψηλότερο πληθωρισμό εδώ και τέσσερις δεκαετίες, το άλμα των τιμών ενέργειας και τις προειδοποιήσεις για παρατεταμένη ύφεση.

Ο μέσος ετήσιος ενεργειακός λογαριασμός των βρετανικών νοικοκυριών θα αυξηθεί από τις 1.277 λίρες που ήταν πέρυσι στις 3.549 λίρες από τον Οκτώβριο και οι τιμές αναμένεται να κινηθούν υψηλότερα την επόμενη χρονιά.

Η Τρας δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι τάσσεται υπέρ φορολογικών μειώσεων αντί «παροχών» για να βοηθήσει τους πολίτες με την κρίση του κόστους διαβίωσης. Ωστόσο η ίδια αναμένεται να προσφέρει ευρύτερη στήριξη στα νοικοκυριά.

Η Τρας έχει επίσης υποσχεθεί έκτακτο προϋπολογισμό λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, με φορολογικές μειώσεις. Αυτό θα περιλαμβάνει την ανάκληση της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1,25 ποσοστιαίες μονάδες.

ΑΠΕΡΓΙΕΣ

Η νέα πρωθυπουργός θα βρεθεί άμεσα αντιμέτωπη με την οργή των επικεφαλής των εργατικών συνδικάτων. Εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους, δικηγόροι, προσωπικό υγειονομικών υπηρεσιών και πανεπιστημιακοί απεργούν ή σχεδιάζουν κινητοποιήσεις καθώς ο πληθωρισμός τροφοδοτεί αιτήματα για υψηλότερο μισθό.

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η αναταραχή, η Τρας έχει δηλώσει ότι θα προχωρήσει σε «σκληρές και αποφασιστικές ενέργειες» για να περιορίσει τις απεργιακές κινητοποιήσεις των συνδικάτων.

BREXIT

Η Τρας θα πρέπει να διαχειριστεί τα πρακτικά ζητήματα της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκπληρώνοντας τη δέσμευση να ξαναγραφτεί η συμφωνία που επετεύχθη από τον προκάτοχό της.

Ως υπουργός Εξωτερικών, προώθησε τα σχέδια να θεσπιστεί το νομοσχέδιο του πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας, που θα ακυρώσει τμήμα της συμφωνίας του Brexit του Τζόνσον.

Η Βρετανία εδώ και καιρό ισχυρίζεται ότι οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ δεν έχουν αποδώσει καρπούς και ότι η νομοθεσία θεωρείται πολιτική ασφάλειας.

Ωστόσο, εκτός κι αν η νέα πρωθυπουργός αποφύγει μονομερείς ενέργειες, η ΕΕ μπορεί να ανταπαντήσει αποκλείοντας Βρετανούς επιστήμονες από το Horizon, το μεγαλύτερο παγκοσμίως ερευνητικό πρόγραμμα. Η διαμάχη μπορεί εν τέλει να οδηγήσει σε εμπορικό πόλεμο.

Η Τρας έχει επίσης δεσμευθεί να ακυρώσει όλους τους εναπομείναντες νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνεχίζουν να ισχύουν στη Βρετανία έως το 2023.

ΑΙΤΟΥΝΤΕΣ ΑΣΥΛΟ

Η βρετανική κυβέρνηση εδώ και χρόνια προσπαθεί να μειώσει τον αριθμό των μεταναστών που διασχίζουν με μικρές βάρκες τη Μάγχη προκειμένου να φθάσουν στη Βρετανία.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι έως 60.000 άνθρωποι μπορούν να φθάσουν με μικρά πλεούμενα φέτος, αριθμός διπλάσιος συγκριτικά με το περυσινό ρεκόρ.

Προκειμένου να αποτραπεί η ροή μεταναστών, η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Απρίλιο σχέδια να αποσταλούν άνθρωποι που φθάνουν στις ακτές της στη Ρουάντα όπου θα διεκπεραιωθούν οι αιτήσεις τους για άσυλο. Η πρώτη σχεδιαζόμενη πτήση απέλασης τον Ιούνιο μπλοκαρίστηκε από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η Τρας έχει δεσμευθεί να επεκτείνει την πολιτική στέλνοντας αιτούντες άσυλο σε άλλες χώρες. Είναι αποφασισμένη η πολιτική αυτή να αποδώσει, λέγοντας ότι η Βρετανία θα νομοθετήσει την αποχώρησή της από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εάν αυτό συνεχίσει να παρεμποδίζει την πολιτική αυτή.

Εάν συμβεί αυτό, η Βρετανία θα είναι μαζί με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία οι μοναδικές χώρες στην Ευρώπη που δεν συμμετέχουν στη σύμβαση αυτή.

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν βασίζεται σε έναν χειμώνα οικονομικών δεινών προκειμένου να αποδυναμωθεί η αποφασιστικότητα κατά του πολέμου του στην Ουκρανία.

Η Βρετανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές στρατιωτικού εξοπλισμού της Ουκρανίας, αποστέλλοντας σχεδόν 7.000 όπλα κατά τεθωρακισμένων, εκατοντάδες πυραύλους και θωρακισμένα οχήματα μάχης. Εκπαιδεύει επίσης Ουκρανούς στρατιώτες.

Η Τρας έχει υποσχεθεί να συνεχίσει τη στρατιωτική και οικονομική στήριξη της Βρετανίας προς την Ουκρανία. Το πρόβλημα είναι τι θα συμβεί στην περίπτωση που η διεθνής στήριξη προς την Ουκρανία αρχίσει να εξασθενεί.

Η ίδια δήλωσε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής μάχης για την ηγεσία των Συντηρητικών ότι η Ουκρανία «δεν θα έχει μεγαλύτερο σύμμαχο» από τη Βρετανία εάν γίνει εκείνη πρωθυπουργός.

Ποια είναι η τρίτη γυναίκα ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ

Η Λιζ Τρας κατείχε έξι υπουργικές θέσεις υπό τρεις πρωθυπουργούς και διετέλεσε για έναν περίπου χρόνο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας. Παρά τη δημόσια θητεία της , πολλοί Βρετανοί ομολογούν ότι δεν τη γνωρίζουν πραγματικά. Τουλάχιστον όχι όσο ήξεραν τον πρώην δήμαρχο του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, αρθρογράφο εφημερίδων και δεινό ρήτορα όταν ανέλαβε καθήκοντα μόλις πριν από λίγα χρόνια.

Η Τρας νίκησε στην εσωκομματική κούρσα τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Ρίσι Σούνακ, κερδίζοντας τα ηνία του κόμματος και την πρωθυπουργία, όπως είχαν προβλέψει εδώ και καιρό οι δημοσκοπήσεις.

Σε ηλικία επτά ετών, η Λιζ Τρας έπαιξε το ρόλο της Μάργκαρετ Θάτσερ σε μία αναπαράσταση του σχολείου της για τις γενικές εκλογές. Αλλά σε αντίθεση με την πρώην πρωθυπουργό, η οποία κέρδισε με τεράστια πλειοψηφία το 1983, δεν είχε επιτυχία στο...ρόλο. Πολλά χρόνια αργότερα, η Τρας θυμόταν «Άρπαξα την ευκαιρία και έδωσα μια εγκάρδια ομιλία, αλλά κατέληξα με μηδέν ψήφους. Δεν ψήφισα καν τον εαυτό μου».

Τριάντα εννέα χρόνια μετά, εκμεταλλεύεται την ευκαιρία και ακολουθεί στην πραγματική ζωή αυτή τη φορά το παράδειγμα της «Σιδηράς Κυρίας» που τόσο θαυμάζει, αποκτώντας τα ηνία των Συντηρητικών και της χώρας. Η υπουργός Εξωτερικών ήταν πίσω από τον πρώην «τσάρο» της οικονομίας Ρίσι Σουνάκ και στους πέντε γύρους ψηφοφορίας από τους βουλευτές των Τόρις.

Αλλά οι στοιχηματικές εταιρίες την είχαν ήδη χρίσει ξεκάθαρο φαβορί για τη νίκη, έχοντας χτίσει επί χρόνια σχέσεις με ενώσεις εκλογικών περιφερειών και έχοντας παραμείνει πιστή στον Μπόρις Τζόνσον ακόμη και στις πιο σκοτεινές μέρες της πρωθυπουργίας του.

Ποιά είναι η «νέα Θάτσερ»

Η Mέρι Ελίζαμπεθ Τρας γεννήθηκε στην Οξφόρδη το 1975 και δε θυμίζει ένα συμβατικό στέλεχος των Τόρις, καθώς έχει διαφορετικές καταβολές απο τους περισσότερους συναδέλφους της στο κόμμα. Έχει περιγράψει τον πατέρα της που ήταν καθηγητής μαθηματικών, και τη νοσηλεύτρια μητέρα της, ως «αριστερών πεποιθήσεων».

Όταν ήταν μικρή, η μητέρα της λάμβανε μέρος σε πορείες για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό, μια οργάνωση που αντιτάχθηκε σθεναρά στην απόφαση της κυβέρνησης Θάτσερ να επιτρέψει την εγκατάσταση πυρηνικών κεφαλών των ΗΠΑ στο Greenham Common, δυτικά του Λονδίνου.

Η οικογένεια μετακόμισε στο Paisley, δυτικά της Γλασκώβης, όταν η Λιζ Τρας ήταν τεσσάρων ετών. Μιλώντας στο ραδιόφωνο του BBC, ο αδερφός της είπε ότι η οικογένεια απολάμβανε τα επιτραπέζια παιχνίδια, αλλά η νεαρή κυρία Τρας μισούσε την ήττα και συχνά εξαφανιζόταν αντί να διακινδυνεύσει να χάσει.

Η μεγαλύτερη αδερφή του είπε ήταν πάντα σίγουρη για τον εαυτό της και μισούσε να χάνει...ακόμη και στη Monopoly. Η οικογένεια αργότερα μετακόμισε στο Λιντς, όπου φοίτησε στο κρατικό γυμνάσιο Roundhay όπου όπως είχε πει έβλεπε «παιδιά που αποτύγχαναν και απογοητεύονταν από τις χαμηλές προσδοκίες» κατά τη διάρκεια της παραμονής της εκεί.

Στη συνέχεια φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, την πολιτική και την οικονομία και δραστηριοποιήθηκε στην πολιτική, αρχικά για τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες. Στο συνέδριο του κόμματος το 1994 είχε μιλήσει για την κατάργηση της μοναρχίας, τονίζοντας στην ομιλία της στο Μπράιτον: «Εμείς οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες πιστεύουμε στην ευκαιρία για όλους. Δεν πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι γεννιούνται για να κυβερνούν».

Η φιλόδοξη κυρία Τρας

Στην Οξφόρδη, η Τρας μεταπήδησε στους Συντηρητικούς. Μετά την αποφοίτησή της εργάστηκε ως λογίστρια για τη Shell και την Cable & Wireless και παντρεύτηκε τον συνάδελφό της λογιστή Hugh O'Leary το 2000. Το ζευγάρι έχει δύο έφηβες κόρες.

ΗΤρας ήταν υποψήφια των Τόρις για το Hemsworth, στο Δυτικό Γιορκσάιρ, στις γενικές εκλογές του 2001, αλλά έχασε, ενώ υπέστη άλλη μια ήττα στο Calder Valley, επίσης στο Δυτικό Γιορκσάιρ, το 2005. Παρ'όλα αυτά οι πολιτικές της φιλοδοξίες δεν αμβλύνθηκαν, εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στο Γκρίνουιτς, στο νοτιοανατολικό Λονδίνο, το 2006, και από το 2008 εργάστηκε επίσης για τη δεξαμενή σκέψης Reform.

Η Λιζ Τρας έγινε βουλευτής το 2010. Ο ηγέτης των Συντηρητικών Ντέιβιντ Κάμερον την τοποθέησε στην στη «λίστα» των κορυφαίων υποψηφίωντου για τις εκλογές του 2010 και επιλέχθηκε ως η ασφαλής έδρα του Νοτιοδυτικού Νόρφολκ.

Αλλά γρήγορα αντιμετώπισε μια μάχη αποπομπής από την εκλογική ένωση των Τόρις, αφού αποκαλύφθηκε ότι είχε σχέση με τον βουλευτή των Τόρις Μαρκ Φιλντ μερικά χρόνια νωρίτερα. Η προσπάθεια να την εκδιώξουν απέτυχε και η Τρας κέρδισε την έδρα με περισσότερες από 13.000 ψήφους.

Συνέγραψε το βιβλίο «Britannia Unchained» με τέσσερις άλλους Συντηρητικούς βουλευτές που εξελέγησαν το 2010, το οποίο συνιστούσε την αφαίρεση της κρατικής νομοθεσίας για την ενίσχυση της θέσης του Ηνωμένου Βασιλείου στον κόσμο, χαρακτηρίζοντάς την ως εξέχουσα υποστηρικτή των πολιτικών ελεύθερης αγοράς στα έδρανα των Τόρις.

Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης για την ηγεσία, δέχθηκε επικρίσεις για ένα σχόλιο στο βιβλιο που περιγράφει τους Βρετανούς εργάτες ως «από τους πιο αδρανείς στον κόσμο». Επέμεινε ότι δεν το είχε γράψει.

Η θητεία της και η μάχη για την πρωθυπουργία

Το 2012, μόλις δύο χρόνια αφότου έγινε βουλευτής, μπήκε στην κυβέρνηση ως υπουργός Παιδείας και το 2014 προήχθη σε υπουργό περιβάλλοντος. Στο συνέδριο των Συντηρητικών το 2015, στηλιτεύθηκε για μια ομιλία στην οποία είπε, με μια παθιασμένη φωνή: «Εισάγουμε τα δύο τρίτα του τυριού μας. Αυτό είναι ντροπή»

Το 2021, σε ηλικία 46 ετών, μετακόμισε σε μια από τις πιο ανώτερες θέσεις στην κυβέρνηση, αναλαμβάνοντας το υπουργείο Εξωτερικών. Από τη θέση αυτή προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα του πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας, καταργώντας τμήματα μιας συμφωνίας ανάμεσα στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit, μια κίνηση που η ΕΕ επέκρινε σφοδρά.

Εξασφάλισε την απελευθέρωση δύο Βρετανο-Ιρανών υπηκόων που είχαν συλληφθεί και κρατηθεί. Και όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, υιοθέτησε σκληρή γραμμή, επιμένοντας ότι όλες οι δυνάμεις του Βλαντιμίρ Πούτιν πρέπει να εκδιωχθούν από τη χώρα. Αντιμετώπισε ωστόσο έντονη κριτική για την υποστήριξη ανθρώπων από το Ηνωμένο Βασίλειο που ήθελαν να πολεμήσουν στην Ουκρανία. Η εκστρατεία της Τρας για την ηγεσία του κόμματος δεν ήταν απαλλαγμένη από διαμάχες.

Όταν πιέστηκε να απαντήσει πώς θα αντιμετωπίσει την κρίση του κόστους ζωής, είπε ότι θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της στη «μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης και όχι στη διανομή φυλλαδίων». Αναγκάστηκε να ακυρώσει ένα σχέδιο για τη σύνδεση της αμοιβής του δημόσιου τομέα με το περιφερειακό κόστος διαβίωσης λόγω της αντίδρασης των κορυφαίων Τόρις που είπαν ότι κάτι τέτοιο θα σήμαινε χαμηλότερους μισθούς για εκατομμύρια εργαζομένους εκτός Λονδίνου.

Και είπε επίσης οτι η Πρωθυπουργός της Σκωτίας Nίκολα Στέρτζον «αναζητά την προσοχή», προσθέτοντας ότι είναι καλύτερο να την «αγνοήσουμε».

Πολλοί έχουν πει οτι η κυρία Τρας ακόμη και με τα ρούχα της - όπως ένα γούνινο καπέλο και ένα λευκό φιόγκο - προσπαθεί να μιμηθεί μια άλλη αγαπημένη των Τόρις - την κυρία Θάτσερ. Η Τρας απέρριψε τους ισχυρισμούς αυτούς λέγοντας στο GB News: «Είναι αρκετά απογοητευτικό το γεγονός ότι οι γυναίκες πολιτικοί συγκρίνονται πάντα με τη Μάργκαρετ Θάτσερ ενώ οι άνδρες πολιτικοί δεν συγκρίνονται με τον Τεντ Χιθ».