Εκατοντάδες φιλόσοφοι υπογράφουν τη Διακήρυξη του Μόντρεαλ για την εκμετάλλευση των ζώων

Στις 4 Οκτωβρίου 2022, περισσότεροι από 470 φιλόσοφοι ηθικής, από περισσότερες από 40 χώρες δημοσιεύουν τη Διακήρυξη του Μόντρεαλ για την εκμετάλλευση των ζώων, δηλώνοντας ότι η εκμετάλλευση των ζώων είναι εκ θεμελίων άδικη. Η Διακήρυξη αυτή παραπέμπει, σε ηθικούς όρους, στη Διακήρυξη του Κέιμπριτζ για τη συνείδηση και σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα για τη φιλοσοφικά υποστηριζόμενη αναγνώριση των μη ανθρώπινων ζώων.

«Καταδικάζουμε τις πρακτικές που συνεπάγονται τη μεταχείριση των ζώων ως αντικείμενα ή εμπορεύματα. Στο βαθμό που συνεπάγεται περιττή βία και κακοποίηση, δηλώνουμε ότι η εκμετάλλευση των ζώων είναι άδικη και ηθικά αδικαιολόγητη».

Η επίσημη παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί στις 4 Οκτωβρίου 2022 στις 20.00-20.30 ώρα Ελλάδας σε αυτόν τον σύνδεσμο Zoom

Διακήρυξη του Μόντρεαλ για την εκμετάλλευση των ζώων

«Είμαστε ερευνητές στους τομείς της ηθικής και πολιτικής φιλοσοφίας. Το έργο μας έχει τις ρίζες του σε διαφορετικές φιλοσοφικές παραδόσεις και σπάνια συμφωνούμε μεταξύ μας. Συμφωνούμε, ωστόσο, στην ανάγκη για έναν βαθύ μετασχηματισμό των σχέσεών μας με άλλα ζώα. Καταδικάζουμε τις πρακτικές που συνεπάγονται τη μεταχείριση των ζώων ως αντικείμενα ή εμπορεύματα.

Στο βαθμό που συνεπάγεται περιττή βία και κακοποίηση, δηλώνουμε ότι η εκμετάλλευση των ζώων είναι άδικη και ηθικά αδικαιολόγητη.

Στην ηθολογία και τη νευροβιολογία, είναι καλά τεκμηριωμένο ότι τα θηλαστικά, τα πτηνά, τα ψάρια και πολλά ασπόνδυλα είναι ευαίσθητα – δηλαδή, ικανά να αισθάνονται ευχαρίστηση, πόνο και συναισθήματα. Τα ζώα αυτά είναι συνειδητά υποκείμενα – έχουν τη δική τους οπτική γωνία για τον κόσμο γύρω τους. Επομένως έχουν δικαιώματα: η συμπεριφορά μας επηρεάζει την ευημερία τους και μπορεί να τα ωφελήσει ή να τα βλάψει. Όταν τραυματίζουμε έναν σκύλο ή ένα γουρούνι, όταν κρατάμε ένα κοτόπουλο ή έναν σολομό σε αιχμαλωσία, όταν σκοτώνουμε ένα μοσχάρι για το κρέας του ή ένα βιζόν για το δέρμα του, παραβιάζουμε σοβαρά τα πιο θεμελιώδη δικαιώματά τους.

Ωστόσο, όλα αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Είναι προφανώς δυνατό να αποφύγουμε να φοράμε δέρμα, να μην παρακολουθούμε ταυρομαχίες ή να μην δείχνουμε στα παιδιά λιοντάρια σε αιχμαλωσία στους ζωολογικούς κήπους. Οι περισσότεροι από εμάς μπορούμε ήδη να απέχουμε από τις ζωικές τροφές και να είμαστε υγιείς, και η μελλοντική ανάπτυξη μιας vegan οικονομίας θα κάνει τα πράγματα ακόμα πιο εύκολα. Από πολιτική και θεσμική άποψη, είναι δυνατόν να σταματήσουμε να βλέπουμε τα ζώα αποκλειστικά ως πόρους στη διάθεσή μας.

Το επιχείρημα ότι τα όντα αυτά δεν ανήκουν στο είδος Homo sapiens δεν στέκει ηθικά: ενώ μπορεί να φαίνεται αυτονόητο να πιστεύουμε ότι τα δικαιώματα των ζώων μετράνε λιγότερο από τα αντίστοιχα ανθρώπινα δικαιώματα, αυτός ο σπισισμός (speciesism) επιδέχεται αμφισβήτησης. Εφόσον όλα τα υπόλοιπα είναι ίσα, η κατάταξη σε μια βιολογική ομάδα (είτε αυτή προσδιορίζεται με βάση το είδος, το χρώμα του δέρματος ή το φύλο) δεν μπορεί να δικαιολογήσει άνιση μεταχείριση.

Υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ανθρώπων και των άλλων ζώων, όπως ακριβώς υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ατόμων του ίδιου είδους. Ομολογουμένως, ορισμένες εξεζητημένες γνωστικές ικανότητες προκαλούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να δικαιολογήσει ιδιαίτερη μεταχείριση. Αλλά η ικανότητα ενός υποκειμένου να συνθέτει συμφωνίες, να κάνει προηγμένους μαθηματικούς υπολογισμούς ή να προβάλλει τον εαυτό του στο μακρινό μέλλον, όσο αξιοθαύμαστη και αν είναι, δεν σχετίζεται με την αξία του που οφείλεται στην ικανότητά του να αισθάνεται ευχαρίστηση και να μην υποφέρει. Τα συμφέροντα των πιο ευφυών ανάμεσά μας δεν έχουν μεγαλύτερη σημασία από τα αντίστοιχα συμφέροντα των λιγότερο ευφυών. Το αντίθετο θα ισοδυναμούσε με κατάταξη των ατόμων με βάση ικανότητες που δεν έχουν καμία ηθική υπόσταση. Μια τέτοια διάκριση ικανοτήτων θα ήταν ηθικά αδικαιολόγητη.

Επομένως, είναι δύσκολο να αποφύγουμε αυτό το συμπέρασμα: επειδή βλάπτει άσκοπα τα ζώα, η εκμετάλλευση των ζώων είναι θεμελιωδώς άδικη. Επομένως, είναι απαραίτητο να εργαστούμε για τον αφανισμό της, στοχεύοντας κυρίως στο κλείσιμο των σφαγείων, στην απαγόρευση της αλιείας και στην ανάπτυξη συστημάτων διατροφής με βάση τα φυτά. Δεν έχουμε αυταπάτες- ένα τέτοιο σχέδιο δεν θα επιτευχθεί βραχυπρόθεσμα.

Ειδικότερα, απαιτεί την αποκήρυξη των παγιωμένων συνηθειών του σπισισμού και τη ριζική μεταμόρφωση πολλών θεσμών. Πιστεύουμε, ωστόσο, ότι το τέλος της εκμετάλλευσης των ζώων είναι ο μόνος κοινός ορίζοντας που είναι ρεαλιστικός και δίκαιος για όλα τα μη ανθρώπινα όντα».