Εκλογές στο Iσραήλ: Ο βασιλιάς «Μπίμπι», οι κάλπες και τα απρόοπτα

Οι Ισραηλινοί ψηφοφόροι φαίνεται να βρίσκονται σε αδιέξοδο καθώς η χώρα οδεύει για πολλοστή φορά σε εκλογές, με τις δημοσκοπήσεις να λένε ότι η κούρσα θα κριθεί στο νήμα. Ο πρώην πρωθυπουργός Μπεντζαμίν Νετανιάχου, ο οποίος κυβέρνησε επί 12 χρόνια πριν ανατραπεί πέρυσι, ζητά από τους ψηφοφόρους να του δώσουν άλλη μια ευκαιρία, παρά το γεγονός οτι δικάζεται κατηγορούμενος για διαφθορά.

Ο σημερινός πρωθυπουργός, Γιαίρ Λαπίντ έχει αυτοχαρακτηριστεί ως η «φωνή της ευπρέπειας και της ενότητας». Ελπίζει ότι η σύντομη θητεία του ως επικεφαλής μιας προσωρινής κυβέρνησης έδειξε στους ψηφοφόρους ότι κάποιος εκτός από τον Νετανιάχου μπορεί να ηγηθεί της χώρας.

Στο κατακερματισμένο πολιτικό σύστημα του Ισραήλ, ούτε το σκληροπυρηνικό κόμμα «Λικούντ» του Νετανιάχου ούτε το κεντρώο «Γες Ατιντ» του Λαπίντ αναμένεται να κατακτήσουν αρκετές έδρες στο κοινοβούλιο για να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση. Αντίθετα, ο καθένας ελπίζει να εξασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία 61 εδρών στην Κνεσέτ (ισραληνικό κοινοβούλιο) με την υποστήριξη μικρότερων πολιτικών συμμάχων. Εάν κανένα από τα δύο δεν τα καταφέρει, το Ισραήλ θα μπορούσε σύντομα να βρεθεί αντιμέτωπο με νέες εκλογές για έκτη φορά σε λιγότερα από τέσσερα χρόνια.

Τόσο ο Λάπιντ όσο και ο Νετανιάχου χρειάζονται ισχυρή συμμετοχή από τις βάσεις τους. Ο Νετανιάχου, ο οποίος απευθύνεται σε φτωχότερους, θρησκευόμενους ψηφοφόρους των μικρών πόλεων με σκληροπυρηνικές απόψεις για τους Παλαιστίνιους, πέρασε το καλοκαίρι περιοδεύοντας στο Ισραήλ και εκφωνώντας προεκλογικές ομιλίες σε πλήθη με ένα μικρό, αλεξίσφαιρο φορτηγό γνωστό ως «Μπίμπι-bus». Ο Λάπιντ, δημοφιλής στους κοσμικούς, αστικούς ψηφοφόρους, έχει δημιουργήσει έναν τεράστιο στρατό εθελοντών και κομματικών ακτιβιστών σε όλη τη χώρα.

Ο «αραβικός» παράγοντας

Αλλά το πραγματικό κλειδί για τις εκλογές θα μπορούσε να βρίσκεται στους Παλαιστίνιους πολίτες του Ισραήλ, οι οποίοι αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού. Οι Άραβες ψηφοφόροι, των οποίων οι κοινότητες υποφέρουν εδώ και καιρό από τη φτώχεια, την παραμέληση και τις διακρίσεις, έχουν ελάχιστο ενθουσιασμό για τους δύο υποψήφιους και η συμμετοχή αναμένεται να είναι χαμηλή.

Όσοι ψηφίζουν ωστόσο τείνουν να ευνοούν τον Λάπιντ και τους συμμάχους του. Εάν οι Άραβες ψηφοφόροι προσέλθουν σε μέτριο αριθμό στις κάλπες, αυτό θα μπορούσε να δώσει ώθηση στον Λαπίντ. Αλλά αν μείνουν σπίτι, όπως προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις, η απουσία τους θα μπορούσε να ωθήσει τον Νετανιάχου στη νίκη.

Κάθε κόμμα που θα κερδίσει περισσότερο από το 3,25% των ψήφων περνάει στο κοινοβούλιο, με τις έδρες να διαιρούνται με το πόσες ψήφους έχει. Θα μπορούσαν να εκλεγούν πάνω από 10 κόμματα. Τα μικρά κόμματα που θα ξεπεράσουν αυτό το όριο μπορούν να βρεθούν σε ισχυρή θέση για να σχηματίσουν τον επόμενο συνασπισμό. Για όσους υπολείπονται, οι ψήφοι τους πάνε χαμένες.

Δύο αξιοσέβαστα κόμματα στο μπλοκ κατά του Νετανιάχου - οι Εργατικοί και το «Μέρετζ» πλησιάζουν το όριο στις δημοσκοπήσεις. Η αποτυχία τους θα ήταν καταστροφική για τον Λάπιντ. Από την άλλη πλευρά, το «Εβραϊκό Σπίτι», ένα σκληροπυρηνικό εθνικιστικό κόμμα πιστό στον Νετανιάχου, αγωνίζεται επίσης να περάσει το όριο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα δεν θα περάσει στο κοινοβούλιο. Αλλά αν το κάνει, το μπλοκ Νετανιάχου είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κερδίσει.

Πιθανές μετεκλογικές συμμαχίες

Κανένα κόμμα δεν έχει κερδίσει ποτέ απόλυτη πλειοψηφία 61 εδρών ή περισσότερες στο Ισραήλ που έχει παραδοσιακά πληθώρα κομμάτων. Αυτό σημαίνει ότι μετά την καταμέτρηση των ψήφων, αρχίζουν φρενήρεις διαπραγματεύσεις, με τα μεγαλύτερα κόμματα ή τις συμμαχίες να προσελκύουν τα μικρότερα σε μια προσπάθεια να οικοδομήσουν έναν βιώσιμο συνασπισμό.Ο πρόεδρος του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτζογκ, είναι επιφορτισμένος να ρωτήσει όλα τα κόμματα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για να ακούσει ποιον προτείνουν για να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση.

Με βάση αυτές τις συνομιλίες, ζητά από το άτομο που κρίνει οτι έχει τις καλύτερες πιθανότητες να το κάνει, όχι απαραίτητα τον αρχηγό του μεγαλύτερου κόμματος. Για παράδειγμα, μετά τις εκλογές του Μαρτίου 2020, η κεντρώα συμμαχία «Μπλε και Λευκό» κέρδισε 33 έδρες, τρεις λιγότερες από το Λικούντ του Νετανιάχου. Ωστόσο, ο ηγέτης των Κυανόλευκων, Μπένι Γκαντζ, έλαβε πρώτος την ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση, επειδή εξασφάλισε συστάσεις για να το κάνει από μια στενή πλειοψηφία βουλευτών.

Όταν έληξε η εντολή του Γκαντζ να σχηματίσει συνασπισμό, ο Νετανιάχου πήρε με τη σειρά του την εντολή, η οποία επίσης αποδείχθηκε ανεπιτυχής. Στη συνέχεια, οι δυο τους σχημάτισαν μια κυβέρνηση ενότητας που κατέρρευσε μετά από έξι μήνες, αναγκάζοντας τους Ισραηλινούς να επιστρέψουν στις κάλπες. Η επόμενη ψηφοφορία του Μαρτίου 2021 οδήγησε σε έναν ευρύ συνασπισμό οκτώ κομμάτων, υπό τον Λαπίντ, τον σημερινό υπηρεσιακό πρωθυπουργό. Αυτή η κυβέρνηση κατέρρευσε τον Ιούνιο, πυροδοτώντας τις σημερινές εκλογές.

Το ακροδεξιό κόμμα «Θρησκευτικός Σιωνισμός» ήταν η «ιστορία» αυτής της εκστρατείας. Καθοδηγούμενο από ανοιχτά αντιάραβες πολιτικούς, το κόμμα έχει ξεφύγει από τα εξτρεμιστικά περιθώρια της ισραηλινής πολιτικής και είναι έτοιμο να αναδειχθεί ως μία από τις μεγαλύτερες φατρίες στο κοινοβούλιο. Είναι ισχυρός σύμμαχος του Νετανιάχου και οι ηγέτες του θα περιμένουν γενναιόδωρη αμοιβή εάν τον οδηγήσουν στη νίκη. Σε αντάλλαγμα, έχουν υποδείξει ότι θα προσπαθήσουν να διαγράψουν τις κατηγορίες εναντίον του.

Από την άλλη πλευρά, ο υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντζ, ο οποίος ηγείται ενός μικρού, κεντροδεξιού κόμματος, θα μπορούσε να αποδειχθεί κρίσιμος για μια νίκη του Λαπίντ. Εάν ο Γκαντζ καταφέρει να αποσπάσει ψήφους από τον Νετανιάχου, θα μπορούσε να στερήσει τον πρώην πρωθυπουργό από την αναμενόμενη πλειοψηφία. Ο Γκαντζ έχει επίσης καλές σχέσεις με τους θρησκευτικούς συμμάχους του Nετανιάχου και θα μπορούσε ενδεχομένως να τους φέρει στο πλευρό του Λαπίντ. Αυτό θα μπορούσε να τον κάνει ισχυρό «παίκτη» στις διαπραγματεύσεις για τον συνασπισμό ακόμη και να τον «χρίσει» μελλοντικό πρωθυπουργό.

Εκπλήξεις της τελευταία στιγμής

Κατά τη διάρκεια της σύντομης τετράμηνης θητείας του Λαπίντ, το Ισραήλ έδωσε μια μάχη τριών ημερών ενάντια στους μαχητές της Γάζας, ενέτεινε τις επιδρομές σύλληψης στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και κατέληξε σε διπλωματική συμφωνία με τον Λίβανο για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ των εχθρικών χωρών.

Μια απροσδόκητη περίοδος βίας ή μια απροσδόκητη διπλωματική ανακάλυψη θα μπορούσε να επηρεάσει τους ψηφοφόρους την τελευταία στιγμή στην εύφλεκτη γειτονιά του Ισραήλ.