Πώς ένας... «ηλίθιος» ενέπνευσε το δημοφιλέστερο κομμάτι της ροκ

Είναι γνωστό ότι το κομμάτι Smoke on the Water των Deep Purple, αφηγείται μια πραγματική ιστορία. Το εμβληματικό -μέσα στην απλότητά του- κιθαριστικό ριφ, παίζεται από όποιον έχει πιάσει στη ζωή του κιθάρα, όμως οι στίχοι του μένουν -σχεδόν πάντα – σε δεύτερο πλάνο. Τον Δεκέμβριο του 1971, η βρετανική ροκ μπάντα Deep Purple, βρισκόταν στο Μόντρε της Ελβετίας, ώστε να ηχογραφήσει το album, Machine Head. Θα το ηχογραφούσαν στο καζίνο του Μόντρε, χρησιμοποιώντας μάλιστα εξοπλισμό ιδιοκτησίας των Rolling Stones σε ένα κινητό στούντιο.

Και αν αυτή η εισαγωγή σας φαίνεται οικεία, είναι γιατί την έχετε ξανακούσει.

We all came out to Montreux
On the Lake Geneva shoreline
To make records with a mobile
We didn’t have much time

Ήρθαμε όλοι στο Μόντρε
στην ακτογραμμή της λίμνης της Γενεύης
για να φτιάξουμε δίσκους στο κινητό στούντιο
Δεν είχαμε πολύ χρόνο

Στον συναυλιακό χώρο του καζίνο, βρισκόταν και ο Φρανκ Ζάπα. Μια μέρα νωρίτερα από αυτή που οι Deep Purple είχαν κανονίσει την ηχογράφηση, έδινε συναυλία. Κατά τη διάρκεια αυτής όμως και περίπου 1,5 ώρα μετά την έναρξή της, μια κραυγή ακούστηκε προκαλώντας πανικό: «Φωτιά!».

Κάποιος είχε εκτοξεύσει μια φωτοβολίδα η οποία προκάλεσε την πυρκαγιά στον συναυλιακό χώρο του καζίνο. O Ζάπα ενημερώνεται επί σκηνής, και καλεί τους θεατές – σε πολύ ήρεμο τόνο- να κατευθυνθούν ήρεμα προς τις εξόδους. Η μουσική σταματά. Οι θεατές τρέχουν αλλόφρονες προς τις εξόδους του χώρου και ο Ζάπα επιμένει «ήρεμα προς τις εξόδους».

Frank Zappa and the Mothers
Were at the best place around
But some stupid with a flare gun
Burned the place to the ground

Ο Frank Zappa και οι Mothers
Βρίσκονταν στο καλύτερο μέρος εκεί τριγύρω
Όμως ένας ηλίθιος με ένα πιστόλι φωτοβολίδων
Έκαψε το μέρος ολοσχερώς

Η στιγμή της προειδοποίησης στο κοινό μάλιστα, είναι καταγεγραμμένη, παρά το γεγονός ότι ο εξοπλισμός του Ζάπα κάηκε σχεδόν ολοσχερώς εκείνο το βράδυ. Ο Ζάπα έχασε εξοπλισμό αξίας περίπου 300.000 δολάρια – σε σημερινές αξίες- ενώ κόντεψε να σκοτωθεί μια εβδομάδα αργότερα σε ένα σόου στο Λονδίνο, όταν κάποιος τον πέταξε από τη σκηνή τραυματίζοντάς τον τόσο άσχημα που για ένα χρόνο μετακινούνταν με αναπηρικό αμαξίδιο.

Ανακοινώσεις έγιναν από σκηνής τη στιγμή που καπνός άρχισε να φαίνεται και το κοινό που καθόταν στο πάτωμα, ξεκίνησε να φεύγει από τον χώρο. Αρκετοί άνθρωποι κατάφεραν να απομακρυνθούν γρήγορα, όμως η ένταση της φωτιάς αυξήθηκε ξαφνικά και αρκετοί ήταν εκείνοι που απειλήθηκαν να παγιδευτούν κοντά στη σκηνή. Οι πυροσβέστες έφτασαν γρήγορα στο χώρο και έσπασαν ένα μεγάλο τζάμι που χώριζε τους χώρους του παλιού καζίνο με το καινούργιο κτίριο. Αυτό βοήθησε μεν ανθρώπους να απεγκλωβιστούν όμως παράλληλα έδωσε και το απαραίτητο οξυγόνο στη φωτιά για να απλωθεί ακόμα περισσότερο, καταστρέφοντας τις ξύλινες επιφάνειες. Δύο από τα μέλη του συνεργείου των Deep Purple κατάφεραν να ανοίξουν το βαν που περιείχε τον εξοπλισμό του συγκροτήματος και να το οδηγήσουν μακριά από τη φωτιά με ασφάλεια.

Τα ίδια τα μέλη των Deep Purple είδαν την εξέλιξη της φωτιάς από το ξενοδοχείο τους. Ο «Funky Claude» που αναφέρουν στο τραγούδι τους, δεν είναι άλλος από τον Κλοντ Νομπς, τον σκηνοθέτη του Τζαζ Φέστιβαλ του Μοντρέ. Ήταν εκείνος που εξασφάλισε τον χώρο που τελικά ηχογράφησαν οι Purple τον δίσκο τους και εκείνου του αφιέρωσαν τον δίσκο Machine Head.

They burned down the gambling house
It died with an awful sound
Funky Claude was running in and out
Pulling kids out the ground

When it all was over
We had to find another place
But Swiss time was running out
It seemed that we would lose the race

Έκαψαν όλο το καζίνο
Πέθανε με έναν άσχημο ήχο
Ο Funky Claude ετρεχε μέσα και έξω
Βγάζοντας τα παιδιά από τον χώρο

Όταν όλα τελείωσαν
Χρειάστηκε να βρει έναν άλλο χώρο
Όμως η ώρα μας στην Ελβετία τελείωνε
Και φαινόταν πως θα χάσουμε τη μάχη με το χρόνο

Με τον χώρο που θα ηχογραφούσαν τον δίσκο τους κατεστραμμένο και την playlist για το Machine Head ανολοκλήρωτη, οι Purple χρειάζονταν – και ενώ ο χρόνος τους πίεζε- έναν καινούργιο χώρο και ένα ακόμα τραγούδι. Ο Funky Claude τους βρήκε ένα θέατρο με το όνομα Pavlion, ενώ ο κιθαρίστας του συγκροτήματος Ρίτσι Μπλάκμορ, άρχισε να δουλεύει ένα ριφ. Του έβαλαν μουσική όμως δεν ήξεραν πώς ακριβώς να το τελειώσουν. Τα απρόοπτα βέβαια δεν τελείωσαν εκεί. Οι Purple έκαναν τόσο θόρυβο δουλεύοντας τον δίσκο που η Αστυνομία έφτασε σχετικά σύντομα και τους πέταξε έξω. Αναγκάστηκαν τελικά να ολοκληρώσουν τον δίσκο σε ένα άδειο ξενοδοχείο της περιοχής.

We ended up at the Grand Hotel
It was empty, cold and bare
But with the Rolling truck Stones thing just outside
Making our music there
With a few red lights and a few old beds
We made a place to sweat

Καταλήξαμε στο Grand Hotel
Ήταν άδειο, κρύο και γυμνό
Όμως με το φορτηγάκι των Rolling Stones απ' έξω
Φτιάχναμε τη μουσική μας εκεί
Με λίγα κόκκινα φώτα και μερικά παλιά κρεβάτια
Κάναμε το μέρος να ιδρώσει

Κανείς από το συγκρότημα δεν πίστευε – εκείνη τη στιγμή – ότι έχουν γράψει ένα κομμάτι που θα κάνει μεγάλη επιτυχία. Για την ακρίβεια είχαν διαλέξει το Never Before ως το επόμενο single που θα κυκλοφορούσαν.

Και παρά το γεγονός πως το Lazy και το Highway Star ήταν πολύ περισσότερο αντιπροσωπευτικά του συγκροτήματος, το Smoke on the Water, που γράφτηκε τελευταία στιγμή και μπήκε στον δίσκο από... σπόντα, απλά... εκτοξεύτηκε. Το κομμάτι που κυκλοφόρησε το 1972, βρέθηκε στη θέση 434 της λίστας του περιοδικού Rolling Stone με τα 500 σπουδαιότερα κομμάτια όλων των εποχών. Στο νούμερο 4 της λίστας του περιοδικού Total Guitar με τα σπουδαιότερα ριφ που γράφτηκαν ποτέ και τον Μάρτιο του 2005, το περιοδικό Q το τοποθέτησε στη θέση 12 της λίστας με τα 100 καλύτερα κομμάτια κιθάρας όλων των εποχών.

Το καζίνο του Μόντρε ανακαινίστηκε. Πολλοί τουρίστες που γνωρίζουν την ιστορία περνούν από εκεί μόνο για να δουν τον χώρο που ενέπνευσε το συγκεκριμένο κομμάτι. Η ίδια η ιδιοκτησία του χώρου μάλιστα έστησε ένα μνημείο εκεί προς τιμής του τραγουδιού.

No matter what we get out of this
I know, I know we’ll never forget

Smoke on the water, a fire in the sky
Smoke on the water

Ανεξάρτητα από το τι βγήκε από αυτό
Ξέρω, ξέρω ότι δεν θα ξεχάσουμε ποτέ

Καπνός στο νερό και φωτιά στον ουρανό

Ο Φρανκ Ζάπα πέθανε μια μέρα σαν και σήμερα, 4 Δεκεμβρίου, 29 χρόνια πριν, το 1993 και ακριβώς 22 χρόνια μετά το περιστατικό με τη φωτιά στο Μόντρε της Ελβετίας.

Ποιος όμως ήταν ο άνθρωπος με το πιστόλι φωτοβολίδων που προκάλεσε τη φωτιά;

Πρόκειται για τον Τσεχοσλοβάκο, Ζντένεκ Σπίτσκα, ο οποίος είχε αυτομολήσει από τη χώρα του για να ζήσει στην Ελβετία. Το όνομά του δόθηκε στη δημοσιότητα από την ελβετική αστυνομία την εποχή της φωτιάς. Η έρευνα της αστυνομίας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το πιστόλι φωτοβολίδων, από το οποίο εκτοξεύτηκε το βλήμα που έβαλε φωτιά αρχικά στο ταβάνι του καζίνο, ανήκε στον Ζντένεκ Σπίτσκα.

Ο Σπίτσκα ήταν γεννημένος στις 4 Νοεμβρίου του 1949 και ήταν πρόσφυγας στην Ελβετία. Αποχώρησε από τον χώρο αμέσως μετά το συμβάν φοβούμενος τις συνέπειες τόσο από τον κόσμο που έθεσε σε κίνδυνο όσο και από το Νόμο.

Οι Deep Purple, το συγκρότημα - θρύλος, οι «ιδρυτές» της hard rock/ heavy metal μουσικής επιστρέφουν στην Ελλάδα και προσθέτουν το Rockwave Festival στις στάσεις της ευρωπαϊκής τους περιοδείας. Την Παρασκευή 7 Ιουλίου 2023, οι Βρετανοί σούπερ σταρ της ροκ υπόσχονται μία αλησμόνητη μουσική βραδιά.


Διαβάστε επίσης

Rockwave Festival 2023: Οι Deep Purple έρχονται στην Ελλάδα τον Ιούλιο

Είναι επίσημο:Ο Robbie Williams επιστρέφει στην Ελλάδα για το Rockwave

Οι Madrugada στην κάμερα του Newsbomb.gr: Οι άγνωστες ιστορίες και η δοκιμασία που τους βάλαμε

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ