Ανασκόπηση 2022: Το βλέμμα του ανθρώπου στα πέρατα του διαστήματος

Μεταξύ των εξελίξεων στην εξερεύνηση του διαστήματος αλλά και των επιστημονικών ανακαλύψεων που συντελέστηκαν το 2022, ξεχωρίζουμε τη λειτουργία του υπέρ-τηλεσκοπίου James Webb, που μας επιτρέπει να παρατηρούμε τα πέρατα του σύμπαντος με περισσότερη ακρίβεια από ποτέ, την έναρξη του προγράμματος «Άρτεμις», που αποτελεί, κατά πολλούς, τη βάση για τον μακροπρόθεσμο εποικισμό του Άρη αλλά και... το γεγονός ότι οι διαστημικές Αρχές πλέον βλέπουν το θέμα των ΑΤΙΑ σοβαρά... Συγκλονιστική εξέλιξη αποτελεί και η πρώτη πραγματική απεικόνιση μιας Μαύρης Τρύπας.

Πάμε να δούμε τις σημαντικότερες διαστημικές εξελίξεις της χρονιάς.

Το τηλεσκόπιο James Webb αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε το σύμπαν

Η πρώτη σημαντική εξέλιξη και άμεσα… απολαύσιμη από όλη την ανθρωπότητα, δεν είναι άλλη από τη λειτουργία του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb. Πρόκειται για το ισχυρότερο τηλεσκόπιο, που «βλέπει» μέχρι και ένα εκατομμύριο μίλια μακριά από τη Γη. Η ακρίβειά του, δε, μας επιτρέπει να παρατηρούμε αυτούς τους εντελώς νέους κόσμους με απίστευτη ευκρίνεια, τόσο που κάνει το Hubble να μοιάζει με… Atari.

Πέραν των όσων έχουμε ήδη δει, οι αστρονόμοι αναμένουν τα επόμενα χρόνια να ξεκινήσει μια χρυσή εποχή στην κατανόηση του διαστήματος, χάρη στις εικόνες που αναμένεται να μας στείλει το James Webb.

Ήδη, από τον περασμένο Ιούλιο, χάρη σε αυτό το επίτευγμα της NASA, της ESA και της Καναδικής Διαστημικής Υπηρεσίας, έχουμε δει εικόνες από τη γέννηση αστεριών, θανάτους αστεριών, γαλαξίες και γοητευτικούς εξωπλανήτες. Οι επιστήμονες δίνουν έμφαση σε πλανήτες όπου υπάρχει νερό και μεθάνιο, τα βασικά συστατικά για τη φιλοξενία ζωής…

Η πρώτη φωτογραφία μιας Μαύρης Τρύπας

Κατά πολλούς, το γεγονός όχι μόνο αυτής της χρονιάς… Επιστήμονες από όλο τον κόσμο εργάστηκαν σθεναρά για να φωτογραφηθεί η Μαύρη Τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας.

Ιδού.

Πέρα από το σημείο που βλέπετε, δηλαδή τον ορίζοντα γεγονότων, είναι το σημείο χωρίς επιστροφή, καθώς ότι εισέλθει εκεί μέσα χάνεται προς το… άγνωστο.

Η φωτογραφία λήφθηκε από το τηλεσκόπιο Event Horizon σε συνεργασία με άλλους 8 συνδεδεμένες κεραίες σε όλο τον πλανήτη. Για να διαμορφωθεί αυτή η εικόνα εργάστηκαν εκατοντάδες επιστήμονες από 80 ινστιτούτα.

Πριν από αυτή τη φωτογραφία, ότι είχατε δει σχετικό με τις Μαύρες Τρύπες, ήταν προϊόν καλλιτεχνικής φαντασίας. Το πρόγραμμα συνεχίζεται ώστε να η επόμενη εικόνα να είναι πιο ευκρινής.

Η Άρτεμις που θα μας πάει στον Άρη

Η NASA επιστρέφει στη σελήνη με το διαστημόπλοιο SLS (Space Launch System) το οποίο μπήκε σε τροχιά γύρω από τον δορυφόρο μας στις 16 Νοεμβρίου. Αυτό είναι το πρώτο βήμα -που επιτεύχθηκε έπειτα από αρκετές περιπέτειες και αποτυχημένες εκτοξεύσεις- για την ολοκλήρωση του προγράμματος Άρτεμις, το οποίο έχει στόχο να στείλει ανθρώπους -και την πρώτη γυναίκα- στη Σελήνη.

Το διαστημόπλοιο Orion της Nasa προσθαλασσώθηκε στις 11 Δεκεμβρίου στον Ειρηνικό Ωκεανό σηματοδοτώντας το τέλος της επιχείρησης Artemis 1, αφού πέρασε περισσότερες από 25 ημέρες στο διάστημα και ταξίδεψε γύρω από τη Σελήνη.

Με το Artemis 1 η NASA ελέγχει τις συνθήκες ώστε να ακολουθήσουν οι επανδρωμένες αποστολές. Θα ακολουθήσει το Artemis 2, μια επανδρωμένη αποστολή πέρα από το φεγγάρι, που θα πάει τον άνθρωπο όσο πιο μακριά δεν πήγε ποτέ. Το Artemis 3 θα είναι η προσελήνωση της πρώτης γυναίκας αστροναύτη -και του πρώτου έγχρωμου- στη σελήνη, από την εποχή του Apollo 17 και του μακρινού 1972.

Ο στόχος του προγράμματος που πήρε το όνομα από την Ελληνίδα θεά, είναι πολύ πιο φιλόδοξος. Με την τεχνολογία που θα αναπτυχθεί, θα ακολουθήσει κάποια στιγμή αργότερα η πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη! Η Σελήνη θα εξυπηρετεί ως διαστημικός σταθμός και αργότερα διαστημική βάση…

Η ταινία «Αρμαγεδδών» και πώς να τη γλιτώσουμε

Η επιστημονική -ή όχι και τόσο- φαντασία έγινε πραγματικότητα και η ανθρωπότητα φαίνεται ότι καταφέρνει να πάρει τα μέτρα σας έναντι της απειλής που αφάνισε το προηγούμενο είδος του πλανήτη, τους δεινόσαυρους.

Το πρόγραμμα DART (Double Asteroid Redirection Test) στέφθηκε από επιτυχία και η NASA κατάφερε να παρεκκλίνει της πορείας του τον Δίμορφο, έναν αστεροειδή στο μέγεθος ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου. Τα διαστημόπλοιο, στο οποίο δεν δόθηκε όνομα, ήταν το όπλο μας που κατάφερε να το επιτύχει αυτό, σε μια δοκιμή η οποία δεν αποκλείεται στο μέλλον να αποβεί σωτήρια, αν και εφόσον κινδυνέψουμε από επερχόμενο αστεροειδή.

Άλλωστε, μέχρι τώρα έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 30.000 τεράστια αντικείμενα στο ηλιακό μας σύστημα, τα οποία θα μπορούσαν να μας απειλήσουν, κι άλλα πόσα εκτός, που δεν γνωρίζουμε…

Διαστημικό σκουπίδι προκαλεί κρατήρα στη Σελήνη

Ένας από τους κρατήρες της Σελήνης δημιουργήθηκε… από εμάς. Αυτό συνέβη κατά λάθος, από ένα διαστημικό σκουπίδι κινέζικου δορυφόρου – η Κίνα βέβαια το αρνήθηκε.

Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ένας δορυφόρος εξέλθει της τροχιάς της Γης και ξεφύγει ανεξέλεγκτα προς το διάστημα. Αποτέλεσμα, να συμβεί η σύγκρουση και ο κρατήρας μήκους διακοσίων μέτρων.

Η Κίνα αποκτά διαστημικό σταθμό

Εκτός από το να… της ξεφεύγουν ανεξέλεγκτα δορυφόροι, η Κίνα έχει να επιδείξει και επιτυχίες, αφού φέτος απέκτησε τον δικό της διαστημικό σταθμό.

Πρόκειται για τον Tiangong, που σημαίνει «παραδεισένιο παλάτι» και αποτελεί τον προπομπό των επανδρωμένων διαστημικών αποστολών της Κίνας.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του σταθμού, η Κίνα σχεδιάζει να διεξαγάγει περισσότερα από 1.000 επιστημονικά πειράματα, από τη μελέτη του πώς τα φυτά προσαρμόζονται στο διάστημα μέχρι τη συμπεριφορά των ρευστών σε συνθήκες μικροβαρύτητας.

Ανακαλύψαμε 5.000 εξωπλανήτες

Το 2022 ήταν χρονιά ρεκόρ στην ανακάλυψη εξωπλανητών, αφού η NASA ανακοίνωσε 5.000 εξωγήινους κόσμους εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Πρόκειται για περιπτώσεις πλανητών που μοιάζουν με τη Γη, γίγαντες αερίων όπως ο δικός μας Δίας, γίγαντες πάγου όπως ο Κρόνος και πολλά ακόμα.

Σύμφωνα με υπολογισμούς, μόνο στον δικό μας γαλαξία υπάρχουν περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο εξωπλανήτες.

Οι πρώτοι δύο εξωπλανήτες είχαν ανακαλυφθεί το 1992 γύρω από έναν περιστρεφόμενο αστέρα νετρονίων (πάλσαρ), ενώ ο πρώτος πλανήτης γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο, ένας καυτός αέριος γίγαντας, είχε βρεθεί το 1995. Από τους 5.000 επιβεβαιωμένους, οι 4.900 βρίσκονται σε απόσταση έως λίγων χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη. Το 35% των 5.000 εξωπλανητών έχουν το μέγεθος του Ποσειδώνα και του Ουρανού (συνήθως παγωμένοι κόσμοι και πιο σπάνια θερμοί), το 31% ανήκουν στην κατηγορία της υπερ-Γης, πιθανώς βραχώδεις κόσμοι με μέγεθος μεταξύ Γης και Ποσειδώνα (τέτοιοι πλανήτες δεν υπάρχουν στο δικό μας ηλιακό σύστημα), το 30% είναι αέριοι γίγαντες με μέγεθος ανάλογο του Δία και του Κρόνου (που μπορεί να είναι πιο καυτοί και από τον Ήλιο), ενώ το 4% είναι μικροί βραχώδεις πλανήτες που έχουν ομοιότητες με τη Γη στο μέγεθος και τη σύστασή τους.

Το Hubble εντόπισε τον μεγαλύτερο κομήτη που έχουμε δει ποτέ

Ο Bernardinelli-Bernstein είναι ο μεγαλύτερος καταγεγραμμένος κομήτης και τον εντόπισε το Hubble. Η ακτίνα του ξεπερνάει τα 85 μίλια και ζυγίζει πιθανότατα 500 τρισεκατομμύρια τόνους.

Ο κομήτης-γίγας πλησιάζει τον ήλιο από τις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος με τα ταχύτητα 22.000 μιλίων την ώρα. Ευτυχώς, δεν θα πλησιάσει ποτέ τον πλανήτη μας.

Ο δορυφόρος του Κρόνου που κρύβει εκπλήξεις

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του ηλιακού μας συστήματος, για αυτή την εποχή, είναι ο δορυφόρος του Κρόνου, ο Μίμας, ο οποίος ενδέχεται να διαθέτει έναν υπόγειο… ωκεανό.

Οι μελέτες των επιστημόνων καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα, αν και μένει να αποδειχτεί στο εγγύς μέλλον. Γιατί είναι τόσο σημαντικό αυτό; Διότι, να ξαναπούμε, το νερό σε οποιαδήποτε μορφή του, είναι η βασική προϋπόθεση της φιλοξενίας ή της ανάπτυξης της ζωής…

Πώς ξεκίνησε ο σχηματισμός άστρων στον γαλαξία μας

Οι επιστήμονες μπόρεσαν να εξηγήσουν για πρώτη φορά τι πυροδότησε το σχηματισμό αστεριών στον Γαλαξία μας, σύμφωνα με ένα έγγραφο που δημοσιεύτηκε στο Nature τον Ιανουάριο. Οι ερευνητές λένε ότι μια αλυσιδωτή αντίδραση «σουπερνόβα» πριν από περίπου 14 εκατομμύρια χρόνια οδήγησε στη δημιουργία μιας φυσαλίδας πλάτους 1.000 ετών φωτός, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται ο γαλαξίας μας.

Αν και οι επιστήμονες γνώριζαν ότι υπήρχε αυτή η «φυσαλίδα», ανακάλυψαν πρόσφατα ότι όλες οι τοπικές περιοχές σχηματισμού άστρων βρίσκονται στην επιφάνειά της, επειδή η αλυσιδωτή αντίδραση απώθησε τη σκόνη και το αέριο που απαιτούνται για την παραγωγή νέων αστεριών στις άκρες της φυσαλίδας.

Βρισκόμαστε όλο και πιο κοντά στη λύση του μυστηρίου για το πώς δημιουργήθηκε το σύμπαν...

«Η αλήθεια βρίσκεται εκεί έξω»

Το καλύτερο το αφήσαμε για το τέλος… Δεν έχει άμεση σχέση με το διάστημα, σίγουρα όμως έχει έμμεση και αφορά βεβαίως τη NASA.

Επιτέλους, έπειτα από δεκαετίες -ή και πολύ περισσότερο- μυστηρίου, παράξενων θεάσεων και συνωμοσιολογίας, η NASA θα ερευνήσει σοβαρά το θέμα των… εξωγήινων, αυτή τη φορά εντός της Γης. Αναφερόμαστε στα περίφημα UFO, τα οποία από φέτος άλλαξαν όνομα και λέγονται Εναέρια Φαινόμενα.

Προηγήθηκε η συγκλονιστική έκθεση που παρουσιάστηκε στο Κογκρέσο, σύμφωνα με την οποία για εκατοντάδες φαινόμενα – δηλαδή ΑΤΙΑ- που παρατηρήθηκαν, δεν υπάρχει ικανοποιητική εξήγηση. Κάποια από αυτά, δε, είναι διαπιστωμένα, πέραν πάσης αμφιβολίας, από τον ίδιο τον αμερικάνικο στρατό…

Έτσι, η NASA δημιούργησε μια 16μελή ομάδα, με καταξιωμένους επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων (αστρονόμους, φυσικούς-αστροφυσικούς, ωκεανογράφους, ειδικούς στην πληροφορική κ.α.), με επικεφαλής τον αστροφυσικό Ντέηβιντ Σπέργκελ. Στόχος, η έρευνα για αντικείμενα ή συμβάντα στον ουρανό που δεν μπορούν να ταυτιστούν είτε με αεροσκάφη είτε με φυσικά φαινόμενα.

«Η εξερεύνηση του αγνώστου στο διάστημα και στην ατμόσφαιρα βρίσκεται στην καρδιά αυτού που είμαστε στη NASA. Η κατανόηση των δεδομένων που έχουμε σχετικά με τα άγνωστης ταυτότητας εναέρια φαινόμενα είναι κρίσιμη για να μας βοηθήσει να εξάγουμε επιστημονικά συμπεράσματα αναφορικά με το τι συμβαίνει στους ουρανούς μας. Τα δεδομένα είναι η γλώσσα των επιστημόνων και καθιστά το ανεξήγητο εξηγήσιμο», δήλωσε ο αναπληρωτής επικεφαλής της Επιστημονικής Διεύθυνσης της διαστημικής υπηρεσίας Τόμας Ζερμπούχεν.

Η NASA δεσμεύτηκε ότι τα ευρήματα της επιτροπής θα δοθούν στη δημοσιότητα «με βάση τις αρχές της NASA για διαφάνεια, ειλικρίνεια και επιστημονική ακεραιότητα». Ο χρονικός ορίζοντας της επιτροπής θα είναι τα μέσα του 2023 περίπου, οπότε και θα πρέπει να αναμένονται τα πορίσματα της.

Ωστόσο, θα πρέπει εδώ να επισημάνουμε ότι η επιτροπή θα εξετάσει μόνο μη διαβαθμισμένες πληροφορίες και αναφορές, συνεπώς δεν θα έχει πρόσβαση σε ευαίσθητα στρατιωτικά δεδομένα…