Qatar-Gate: Ο υπουργός του Κατάρ, η ΕΕ και ο «πόλεμος» εξουσίας

Η τελευταία μέρα του Μουντιάλ πρέπει να είχε πικρή γεύση στη Ντόχα. Οι φόβοι του Κατάρ ήταν δικαιολογημένοι: το σκάνδαλο που είδε το φως στη σκιά της διοργάνωσης άρχιζε να κάνει το γύρο του κόσμου. Εδώ και δέκα ημέρες, μια έρευνα για διαφθορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε βάλει στο στόχαστρο το Μαρόκο και το Κατάρ, με ένα όνομα από την πλευρά του εμιράτου να επιστρέφει: Αλί μπιν Σαμίχ Αλ Μάρι.

Η κυβέρνηση του Κατάρ, η οποία ωστόσο έχει αρνηθεί το σκάνδαλο, ερευνά και την εμπλοκή του υπουργού Εργασίας στην υπόθεση. «Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς που συνδέουν την κυβέρνησή μας με ανάρμοστη συμπεριφορά», δήλωσε πρόσφατα ένας διπλωμάτης του Κατάρ. «Στο πλαίσιο της διπλωματικής πολιτικής του Κατάρ στο εξωτερικό, απαιτούμε από όλους τους αντιπροσώπους μας να σέβονται τους τοπικούς νόμους των χωρών στις οποίες δραστηριοποιούνται. »

Ο Αλί μπιν Σαμίχ Αλ Μάρι είναι το πρόσωπο του εμιράτου για τα δικαιώματα των μεταναστών εργαζομένων εδώ και ένα χρόνο. Ήταν αυτός που προσέγγιζε τα κοινοβούλια και έκανε τις διπλωματικές επαφές, στο Βέλγιο και αλλού, για να επιβεβαιώσει τον «καλό λόγο» του Κατάρ, σφυρηλατώντας τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια. Χωρίς περιστροφές, ήξερε πώς να γίνεται μοχθηρός για να μιλήσει για μια εκστρατεία «δυσφήμησης» με ρατσιστικές προεκτάσεις, τον Νοέμβριο, δείχνοντας απευθείας το Le Canard enchaîné.

«Είμαι ακτιβιστής»

«Είμαι ακτιβιστής», ορκίστηκε ο Υπουργός Εργασίας του Κατάρ ενώπιον της υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Νοέμβριο. Μέλος της «κοινωνίας των πολιτών του Κατάρ» όπως δήλωνε, ο Αλί μπεν Σάμιχ Αλ-Μάρι ήταν επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Κατάρ για μια δεκαετία.

Σε μια χώρα με εξαιρετικά περιορισμένη «ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι» και ελευθερία έκφρασης, το εν λόγω όργανο είναι κοντά στο καθεστώς. Στο Κατάρ, οι πολιτικές θέσεις εκτός του επίσημου πλαισίου είναι σχεδόν αδύνατες. Κατά τις επισκέψεις στη Ντόχα που διοργανώνουν οι αρχές, η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι μία από τις υποχρεωτικές στάσεις.

Αναπτύσσοντας τις θέσεις του Κατάρ, ο αλ Μάρι ειδικεύτηκε στα ανθρώπινα δικαιώματα σε πολλούς διεθνείς θεσμούς όπου συμμετείχε, όπως ο Αραβικός Σύνδεσμος ή το Φόρουμ Ασίας-Ειρηνικού. Τον Οκτώβριο του 2021 απέκτησε το χαρτοφυλάκιο του Υπουργού Εργασίας σε μια χώρα που είχε ξεκινήσει μια σειρά μεταρρυθμίσεων εργατικού δικαίου το 2016-2018.

Ενώ οι μεταρρυθμίσεις έχουν όντως εγκριθεί, όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), αλλά και ο ίδιος ο Αλ Μάρι, παραδέχονται ότι δεν έχουν εφαρμοστεί πλήρως . Οι ΜΚΟ πιστεύουν ότι τα ελαττώματα είναι τεράστια, ο υπουργός του Κατάρ θεωρεί ότι είναι «φυσικό» πως υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει.

Ένας...προοδευτικός στο Κατάρ

Δύσκολο να το συλλάβει κανείς με ευρωπαϊκά δεδομένα, αλλά στο Κατάρ, ο Αλί μπιν Σαμίχ Αλ Μάρι θεωρείται προοδευτικός, διατεθειμένος να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας στο εμιράτο. Το υπουργείο του συνεργάζεται τακτικά με εκπροσώπους των εργαζομένων καθώς και με τη ΔΟΕ, ένα παράρτημα του ΟΗΕ.

Ωστόσο, ο υπουργός αρνιόταν πάντα να δημιουργήσει ένα ταμείο αποζημίωσης για τα θύματα των χώρων του Παγκοσμίου Κυπέλλου, παρά τα επανειλημμένα αιτήματα από ΜΚΟ όπως η Human Rights Watch και η Διεθνής Αμνηστία. Ομοίως, δεν υπαινίχθηκε ποτέ ότι θα προσλάμβανε περισσότερους επιθεωρητές εργασίας, ικανούς να εντοπίσουν πολλαπλές καταχρήσεις και παραλείψεις στο εμιράτο.

Αντιμέτωποι όμως με αυτό το στρατόπεδο, οι πιο συντηρητικοί του εμιράτου είναι πολύ πιο αδίστακτοι. Το Υπουργείο Εσωτερικών, που διευθύνεται από τον πρωθυπουργό Χαλέντ μπιν Χαλίφα μπιν Αμπντελαζίζ αλ Θάνι, έχει τη φήμη ότι είναι ανελέητος με τους εργάτες που κατηγορούνται για «φυγή» από τους εργοδότες τους, απειλώντας τους με απέλαση.

Η συνάντηση με την Εύα Καϊλή

Ως εκ τούτου, ο αλ Μάρι ήταν εκείνος που επικοινωνούσε με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Στις 14 Νοεμβρίου, εμφανίστηκε στην υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μαζί με τους Μαρκ Ταραμπέλα και Αντρέα Κοτσολίνο, που αναφέρονται στην έρευνα. Μαζί του ήταν επίσης εκπρόσωποι της Human Rights Watch, της ΔΟΕ και ενός διεθνούς συνδικάτου.

Στο τέλος Οκτωβρίου είχε συναντηθεί στη Ντόχα με την τότε αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Εύα Καϊλή, που απομακρύνθηκε από τη θέση της και παραμένει προφυλακισμένη. Νωρίτερα, τον Μάιο, ήταν η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, που τον υποδέχθηκε στις Βρυξέλλες.

Συγγενής του, «τσάρος» κατά της διαφθοράς

Ο Αλ Μάρι μπορεί να βασιστεί στον ξάδερφό του, ο οποίος πέρασε χρόνια στην κορυφή της εξουσίας. Ο Aλί μπιν Φετάις αλ Μάρι υπηρέτησε για 19 χρόνια ως γενικός εισαγγελέας του Κατάρ, πριν απολυθεί από τη θέση του τον Ιούνιο του 2021, λίγους μήνες πριν ο μπιν Σαμίχ διοριστεί στο Υπουργείο Εργασίας.

Το 2019, η ελβετική εφημερίδα 24 Heures αποκάλυψε την έπαυλή του στη Γενεύη και τη βίλα του στο Παρίσι. Δύο καταγγελίες τον αφορούν, η μία για αυθαίρετη κράτηση από Γάλλο και η άλλη για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Ωστόσο εξακολουθεί να είναι πολύ ενεργός στον αγώνα κατά της διαφθοράς: τον περασμένο Οκτώβριο, η θητεία του ως ειδικός συνήγορος για την καταπολέμηση της διαφθοράς στα Ηνωμένα Έθνη ανανεώθηκε.

Ο Αλι μπιν Σαμίχ Αλ Μάρι συνδέεται επίσης με ένα άλλο εκρηκτικό σκάνδαλο, αυτό στη Γαλλία, στο οποίο πρωταγωνιστεί ο Νασέρ αλ Κελάϊφι, (NAK), επιχειρηματίας από το Κατάρ και πρόεδρος του beIN Media Group, πρόεδρος της Qatar Sports Investments, πρόεδρος της Paris Saint-Germain και της Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης του Κατάρ, αλλά και αντιπρόεδρος της Ασιατικής Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης για τη Δυτική Ασία που βρίσκεται πολύ κοντά στον εμίρη.

Στο παριζιάνικο «κλαμπ», ανήκει και ο γαλλο-αλγερινός λομπίστας Ταγιέμπ Μπεναμπτεραμάνε, που φημίζεται ότι είναι κοντά στον Aλ Μάρι. Σύμφωνα με τη Le Monde, ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κατάρ «του είχε δώσει εντολή να διερευνήσει πιθανά κενά που θα μπορούσε να προσφέρει ο «NAK στους εχθρούς του Κατάρ». Ο Μπεναμπτεραμάνε υπέβαλε μήνυση κατά αγνώστων για βασανιστήρια και απαγωγές, καθώς και εκβιασμό και συνενοχή, μετά τη φυλάκισή του για αρκετούς μήνες στο Κατάρ το 2020. Είχε στην κατοχή του USB για τον αλ Κελάϊφι

Είναι πολλές οι σκοτεινές υποθέσεις που συγκλονίζουν τον κόλπο της Ντόχα, το νέο επεισόδιο όμως που ξεκίνησε στις Βρυξέλλες μπορεί μόνο να επιδεινώσει τον πόλεμο των φυλών στο εμιράτο.

Το Κατάρ ασκεί πίεση στο Βέλγιο

Το Κατάρ δεν σκοπεύει να μείνει άπραγο απέναντι στις κατηγορίες. Κατηγορούμενο ότι διέφθειρε μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το εμιράτο επιτέθηκε στο Βέλγιο που διαχειρίζεται τις έρευνες. «Το Κατάρ και το Βέλγιο έχουν διατηρήσει μια στενή και συνεργατική σχέση», θυμάται ένας διπλωμάτης του Κατάρ. «Τα έθνη μας συνεργάστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19 και το Κατάρ είναι ένας σημαντικός προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου για το Βέλγιο. Το Κατάρ παρέχει επίσης ουσιαστική υποστήριξη στο Βέλγιο για τη συνεχή εκκένωση των υπηκόων του από το Αφγανιστάν. Στο τέλος Νοεμβρίου, η υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Χάτζα Λαμπίμπ επισκέφθηκε το εμιράτο, χαιρετίζοντας έναν ειλικρινή διάλογο με τις αρχές.

«Παρά τη δέσμευση του Κατάρ να αναπτύξει περαιτέρω αυτή τη συνεργασία, είναι βαθιά απογοητευτικό το γεγονός ότι η βελγική κυβέρνηση δεν κατέβαλε καμία προσπάθεια να συνεργαστεί με την κυβέρνησή μας για να αποδείξει τα γεγονότα αμέσως μόλις έλαβε γνώση των ισχυρισμών», επέκρινε ο διπλωμάτης. «Δεν σχολιάζουμε τις δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η δικαιοσύνη κάνει τη δουλειά της», υπενθύμισε το γραφείο του Βέλγου Υπουργού Εξωτερικών, υπογραμμίζοντας την αρχή της διάκρισης των εξουσιών.

Την περασμένη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σχεδόν ομόφωνα ένα ψήφισμα που καταγγέλλει «με τον πιο έντονο τρόπο τις υποτιθέμενες προσπάθειες του Κατάρ να επηρεάσει» (πρώην) μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «μέσω πράξεων διαφθοράς». Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν «επειγόντως την αναστολή των καρτών πρόσβασης εκπροσώπων συμφερόντων του Κατάρ» κατά τη διάρκεια των δικαστικών ερευνών, απόφαση που πρέπει να εγκριθεί από την Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα.

«Η απόφαση για αποκλειστική απαγόρευση εκπροσώπων ενός μόνο έθνους από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδεικνύει ότι οι ευρωβουλευτές έχουν εξαπατηθεί σημαντικά», είπε ο διπλωμάτης. «Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ορισμένοι ενήργησαν με βάση προκατειλημμένες προκαταλήψεις κατά του Κατάρ και έκαναν κρίσεις με βάση τις ανακριβείς πληροφορίες που περιέχονται στις διαρροές, αντί να περιμένουν το τέλος της έρευνας και την παρουσίαση όλων των αποδεικτικών στοιχείων. Το Κατάρ δεν ήταν το μόνο μέρος που αναφέρθηκε στην έρευνα, αλλά η χώρα μας δέχθηκε αποκλειστικά κριτική και επίθεση»