«Εξοικονόμηση», «London Bridge» και... τοματόσουπα: Οι λέξεις του 2022

Το 2022 είναι πια παρελθόν. Μέσα στις 365 ημέρες του, την ανθρωπότητα απασχόλησαν μια σειρά από σοβαρά ζητήματα, ενδεχομένως και πρωτόγνωρα για τις τωρινές γενιές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις και επηρέασε την παγκόσμια οικονομία. Η λέξη «Αποκάλυψη» ήταν αυτή που χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές, κυρίως υπό τον φόβο μιας πυρηνικής σύγκρουσης. Επιπλέον, η λέξη «Εξοικονόμηση» ήταν από αυτές που απασχόλησαν κυρίως τον πλανήτη.

Η φράση «London Bridge» έγινε πρώτο trend τις ημέρες θανάτου της Βασίλισσας Ελισάβετ, καθώς αυτή ήταν η κωδική της ονομασία και έτσι ονομάστηκε το σχέδιο που τέθηκε σε εφαρμογή αμέσως μόλις έφυγε από τη ζωή η μακροβιότερη μονάρχης της ιστορίας. Τέλος, για έναν λόγο που κανείς δεν θα περίμενε, αυτόν των επιθέσεων ακτιβιστών σε διάσημα έργα τέχνης, μέσα στις πιο σημαντικές λέξεις της χρονιάς βρέθηκε και η «τοματόσουπα».

Ξεκινώντας από την "Αποκάλυψη" και φτάνοντας στην "τοματόσουπα" ακολουθεί μια αναδρομή στις λέξεις που βρέθηκαν στην επικαιρότητα το 2022.

- Αποκάλυψη -

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις περισσότερο ή λιγότερο σαφείς απειλές του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, η πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου ή τουλάχιστον ενός τακτικού πυρηνικού πλήγματος επανέρχεται στη δημόσια συζήτηση, όπως ποτέ άλλοτε εδώ και δεκαετίες. "Είχαμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με την προοπτική μιας Αποκάλυψης από τον Κένεντι και την κρίση των κουβανικών πυραύλων" το 1962, συνοψίζει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στις αρχές Οκτωβρίου. Απέναντι στην Μόσχα, οι δυνάμεις που διαθέτουν και αυτές πυρηνικό όπλο αναγκάζονται να αναρωτηθούν σοβαρά για την αποτρεπτική τους ικανότητα και την πιθανή αντίδρασή τους.

- Πιστοποίηση -

Το μπλε τικ που πιστοποιεί την ταυτότητα του κατόχου ενός λογαριασμού στο Twitter δείχνει από μόνο του την κακοφωνία που κυριαρχεί στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης μετά την εξαγορά του στα τέλη Οκτωβρίου έναντι 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τον δισεκατομμυριούχο Ίλον Μασκ. Μετά την κυκλοφορία πληρωμένης έκδοσης πιστοποίησης προφίλ, το μέσο κοινωνικής δικτύωσης αναγκάζεται να αναστείλει το νέο σύστημα έπειτα από μόλις δύο μέρες: λόγω έλλειψης επαλήθευσης ταυτότητας, πολλοί λογαριασμοί φαίνονται ψευδώς ότι ανήκουν σε διασημότητες ή μεγάλες επιχειρήσεις, από τον παίκτη του μπάσκετ Λεμπρόν Τζέιμς ως την Nintendo. Στα τέλη Νοεμβρίου έρχεται νέα ανακοίνωση: Το Twitter θα κυκλοφορήσει προσεχώς γκρι, χρυσές και μπλε ενδείξεις για να διακρίνει τα διάφορα είδη πιστοποιημένων λογαριασμών στην πλατφόρμα.

- "Γυναίκα, ζωή, ελευθερία" -

Το σύνθημα των διαδηλωτών στο Ιράν, το οποίο γίνεται ένα από τα σύμβολα του κινήματος διαμαρτυρίας που ξέσπασε μετά τον θάνατο της 22χρονης Ιρανής κουρδικής καταγωγής Μαχσά Αμινί στις 16 Σεπτεμβρίου, τρεις ημέρες μετά την σύλληψή της στην Τεχεράνη από την αστυνομία ηθών, επειδή δεν φορούσε σωστά την μαντίλα της, για παραβίαση του αυστηρού ενδυματολογικού κώδικα της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Αυτό ακούγεται στις διαδηλώσεις, που γίνονταν σχεδόν καθημερινά και που κατεστάλησαν πολύ βίαια μετά τον θάνατο της Αμινί, αναφέρεται στα μηνύματα υποστήριξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο Ιράν αλλά και στο εξωτερικό, και αναγράφεται ακόμη και σε πανό στο στάδιο στον πρώτο ποδοσφαιρικό αγώνα των Ιρανών στο Μουντιάλ.

- Λευκή κόλλα -

Πολλοί Κινέζοι εκφράζουν στα τέλη Νοεμβρίου την αντίθεσή τους στην κυβέρνηση και στην αυστηρή πολιτική της για "μηδενική COVID-19", εφευρίσκοντας τρόπους για να παρακάμπτουν την λογοκρισία και να δείχνουν την οργή τους και την υποστήριξή τους στις διαδηλώσεις. Σε διάφορες πόλεις, μεταξύ των οποίων το Πεκίνο, οι διαδηλωτές κρατούν σε ένδειξη αλληλεγγύης λευκές κόλλες χαρτιού Α4, αναφερόμενοι στην έλλειψη ελευθερίας της έκφρασης στην Κίνα. Άλλοι αφήνουν επίσης λευκά τετράγωνα στο προφίλ τους στο WeChat.

- London Bridge -

Από την αναγγελία του θανάτου ως το πρωτόκολλο της κηδείας και τις συνθήκες της ανάρρησης στον θρόνο του διαδόχου της, η επιχείρηση "London Bridge" (Γέφυρα του Λονδίνου) προβλέπει βήμα βήμα την εξέλιξη των γεγονότων μετά τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ Β', η οποία απεβίωσε στις 8 Σεπτεμβρίου σε ηλικία 96 ετών, έπειτα από 70 χρόνια στον θρόνο του Ηνωμένου Βασιλείου της Βρετανίας. Αν και είναι ρυθμισμένη με την απόλυτη λεπτομέρεια εδώ και χρόνια και συχνά έχει αναθεωρηθεί, παρουσιάζεται η ανάγκη να γίνουν προσαρμογές της τελευταίας στιγμής, καθώς η βασίλισσα άφησε την τελευταία της πνοή στην Σκωτία, μακριά από την βρετανική πρωτεύουσα.

- "Απώλειες και ζημιές" -

Στο πέρας ενός έτους που έδειξε με θλιβερό τρόπο την επιτάχυνση των καταστροφικών επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα καταλήγει τελικά σε συμφωνία, που χαρακτηρίζεται "ιστορική", για την δημιουργία ταμείου που έχει σκοπό να αποζημιώνει τις κλιματικές "απώλειες και ζημιές", τις οποίες υφίστανται ήδη οι πιο φτωχές χώρες. Το μέτρο αυτό, το οποίο υιοθετείται σχεδόν στο πόδι μέσα στη νύχτα, ενώ δεν βρίσκεται καν στην ημερήσια διάταξη της COP27 --μιας διάσκεψης με έναν κατά τα άλλα μάλλον αντιφατικό απολογισμό-- αποτελεί αίτημα για καιρό των πιο φτωχών χωρών. Φοβούμενες κυρίως την παραδοχή οποιασδήποτε νομικής ευθύνης, οι πλούσιες χώρες, αυτές που ιστορικά εκπέμπουν την μεγαλύτερη ποσότητα των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το απέρριπταν εδώ και χρόνια.

- Μεταφασιστικό -

Έναν αιώνα μετά την άνοδο στην εξουσία του Μπενίτο Μουσολίνι, η νίκη του ακροδεξιού κόμματος "Αδέλφια της Ιταλίας" στις βουλευτικές εκλογές στα τέλη του Σεπτεμβρίου επέτρεψε στην ηγέτιδά του, την Τζόρτζια Μελόνι, να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας. Η ηγέτις του χαρακτηριζόμενου ως "μεταφασιστικού" κόμματος δεν έχει πάψει από την εκλογή της να προσπαθεί να καθησυχάσει τον κόσμο. "Δεν είχα ποτέ συμπάθεια ούτε εγγύτητα με τα αντιδημοκρατικά καθεστώτα. Για κανένα καθεστώς, συμπεριλαμβανομένου του φασισμού", υπογραμμίζει αυτή που στα νιάτα της ήταν θαυμάστρια του Μουσολίνι.

- "Roe v. Wade" -

Σε μια ιστορική ανατροπή, το πολύ συντηρητικό Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ θάβει τον Ιούνιο την εμβληματική απόφαση "Roe v. Wade" του 1973, η οποία διασφάλιζε το δικαίωμα των Αμερικανίδων στην άμβλωση, αλλά δεν είχε γίνει ποτέ αποδεκτή από την θρησκευτική δεξιά. Η απόφασή του οδηγεί τις ΗΠΑ σε έναν μετά την "Roe v. Wade" κόσμο, όπου κάθε πολιτεία είναι ελεύθερη να εγκρίνει ή όχι τις εκούσιες διακοπές της εγκυμοσύνης στο έδαφός της. Καμιά δεκαπενταριά τις έχουν απαγορεύσει, ενώ επικές πολιτικές και δικαστικές μάχες βρίσκονται σε εξέλιξη αλλού, γεγονός που μαρτυρά τα πάθη που εξακολουθεί να προκαλεί το θέμα της άμβλωσης στη χώρα. Τα αποτελέσματα των πρόσφατων ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ για το Κογκρέσο δίδουν ωστόσο την ευκαιρία σε πολλούς υποστηρικτές του δικαιώματος στην άμβλωση να χαρούν για πολλές νίκες, όπως για παράδειγμα για αυτήν στην πολύ συντηρητική πολιτεία του Κεντάκι, όπου οι ψηφοφόροι απέρριψαν σε δημοψήφισμα πρόταση κατά του δικαιώματος στην άμβλωση.

- Εξοικονόμηση -

Χαμηλώστε την θέρμανση, φορέστε ζεστά ρούχα, περιορίστε τη χρήση ηλεκτρικών συσκευών...: εν μέσω ενεργειακής κρίσης και στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία και της επιθυμίας για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, οι εκκλήσεις για εξοικονόμηση ενέργειας πολλαπλασιάζονται, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Καθώς έχει στόχο την αποφυγή διακοπών και βλαβών και εντάσσεται επίσης στο πλαίσιο του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, η πολυδιαφημισμένη αυτή εξοικονόμηση είναι επίσης για πολλούς καταναλωτές μια οικονομική αναγκαιότητα σε πολλές χώρες που πλήττονται σκληρά από τον πληθωρισμό.

- Τοματόσουπα -

Τοματόσουπα εκτοξεύεται στα "Ηλιοτρόπια" του Βίνσεντ Βαν Γκογκ στο Λονδίνο, πουρές στις "Θημωνιές" του Κλοντ Μονέ κοντά στο Βερολίνο, αλεύρι σε μια BMW, έργο του Άντι Γουόρχολ, στο Μιλάνο...: το τέλος της χρονιάς σηματοδοτούν δράσεις διαμαρτυρίας οικολόγων ακτιβιστών με στόχο έργα τέχνης για να αφυπνίσουν την κοινή γνώμη για τις κλιματικές αλλαγές. Τα έργα τέχνης, που καλύπτονται από προστατευτικό τζάμι --πάνω στο οποίο άλλοι ακτιβιστές κολλούν τα χέρια τους, όπως συνέβη με τον διάσημο πίνακα το "Κορίτσι με το Μαργαριταρένιο Σκουλαρίκι" του Γιοχάνες Βερμέερ--, δεν υφίστανται ζημιές. Οι δράσεις αυτές και άλλες των ακτιβιστών αυτών, όπως η διακοπή αθλητικών αγώνων ή ο αποκλεισμός δρόμων, έχουν στόχο την αναθέρμανση της συζήτησης γύρω από το κλίμα, ακόμη και με τον κίνδυνο να προκαλέσουν αντιδράσεις από μέρος της κοινής γνώμης.