Τι θα κρίνει το μέλλον του Ερντογάν και γιατί ό,τι γίνεται στην Τουρκία δεν μένει μόνο στην Τουρκία

Ο Ερντογάν διεκδικεί μία τρίτη δεκαετία στο τιμόνι της Τουρκίας, σε μία σκληρή όπως προβλέπεται εκλογική «μάχη» που θα διαμορφώσει όχι μόνο το μέλλον της Τουρκίας, αλλά και τους γεωπολιτικούς και οικονομικούς συσχετισμούς από την Ουάσιγκτον και τη Μόσχα, μεχρι τις ευρωπαΐκές πρωτεύουσες, την Κεντρική Ασία και την Αφρική. «Ό,τι συμβαίνει στην Τουρκία δεν μένει μόνο στην Τουρκία», προεξοφλούν οι αναλυτές που κατατάσσουν τις εκλογές που θα πραγματοποιηθούν όπως όλα δείχνουν στις 14 Μαΐου στη γείτονα, στις σημαντικότερες αναμετρήσεις του 2023.

Ο Ερντογάν θέλει πάση θυσία να παρατείνει τον πολιτικό του χρόνο, μετά τις εκλογές που θα αποφασίσουν όχι μόνο τον επόμενο ηγέτη της Τουρκίας, αλλά και το πώς θα συνεχίσει να ισορροπεί η χώρα ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, πώς θα «ανασάνει» η πληγωμένη οικονομία της και ποιο ρόλο θα διαδραματίσει για την άμβλυνση -ή την όξυνση- των συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.

Αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη πρόκληση της θητείας του και τρομαγμένος για την επόμενη ημέρα σε περίπτωση ήττας, ο Ερντογάν μπορεί να γίνει απρόβλεπτος και επικίνδυνος, ενώ μοιράζει αφειδώς χρήματα και υποσχέσεις, παίζει το «χαρτί» του εθνικισμού και υπερασπίζεται τη θρησκευτική ευλάβεια, τη διπλωματία που υποστηρίζεται από τον στρατό και τα χαμηλά επιτόκια. Αν χάσει, οι αντίπαλοί του υπόσχονται ριζικές αλλαγές.

Οι δυτικοί ηγέτες θα χαρούν να δουν «την πλάτη» του Ερντογάν. O Toύρκος πρόεδρος υπονόμευσε την ασφάλεια του ΝΑΤΟ με την απόκτηση συστημάτων πυραυλικής άμυνας από τη Ρωσία, απογοήτευσε τη συμμαχία εμποδίζοντας την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, απείλησε επανειλημμένα να «πλημμυρίσει» την Ευρώπη με πρόσφυγες και τους τελευταίους μήνες, εκτόξευσε ολοένα και πιο πολεμική ρητορική προς την Ελλάδα. Οι σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον έχουν ενταθεί σε σημείο που κορυφαίοι Τούρκοι αξιωματούχοι κατηγορούν συστηματικά τις ΗΠΑ ότι υποστηρίζουν ένα πραξικόπημα κατά του Ερντογάν και συνεργάζονται με τρομοκρατικές ομάδες.

Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα ήταν καλύτερα χωρίς την ανατρεπτική επιρροή του Ερντογάν στις παγκόσμιες υποθέσεις έγραφε πρόσφατα η Washington Post ειδικά καθώς η αντιπαράθεσή τους με τον Βλαντιμίρ Πούτιν εντείνεται. Η χρησιμότητά του ως συνομιλητή είναι άλλωστε περιορισμένη, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος προβάλλει τον εαυτό του ως παγκόσμιο «παίκτη» που διαμορφώνει ισορροπίες. Αν και βοήθησε στη σύναψη συμφωνίας για τη διασφάλιση της συνεχούς ροής σιτηρών και φυτικών ελαίων από την Ουκρανία το περασμένο καλοκαίρι, ο Ερντογάν φαίνεται ότι δεν είχε καμία επιρροή στον «φίλο» Ρώσο πρόεδρο.

Τι διακυβεύεται για την Τουρκία

Εάν ο Ερντογάν ηττηθεί, λέει ο Σινάν Ουλγκέν, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης EDAM της Κωνσταντινούπολης, «ο διάδοχός του θα μεταμορφώσει την Τουρκία σε έναν διαφορετικό παράγοντα εξωτερικής πολιτικής, που θα νιώθει πιο άνετα με τη θέση της ως δυτικό έθνος». Αλλά ακόμα κι αν συμβεί αυτό, κανείς δεν πρέπει να περιμένει μια γρήγορη στροφή 180 μοιρών.

Ο Ερντογάν είχε στη διάθεσή του 20 χρόνια για να δημιουργήσει τους τουρκικούς θεσμούς, την κυβέρνηση, τον στρατό, τον ακαδημαϊκό κόσμο, το θρησκευτικό κατεστημένο και τα μέσα ενημέρωσης, με τη ριζοσπαστική κοσμοθεωρία του. Αν υπάρξει νέος πρόεδρος από το καλοκαίρι, θα χρειαστεί να διαλύσει το οικοδόμημα που έχτισε ο Ερντογάν. Το έργο θα είναι ακόμα πιο δύσκολο γιατί το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKΡ) θα διατηρήσει σημαντική παρουσία στο κοινοβούλιο, που σίγουρα θα αντισταθεί με μανία στην αλλαγή.

Ο Ερντογάν χρειάστηκε μια δεκαετία για να υπονομεύσει το κοσμικό βαθύ κράτος που έχτισε ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας και το AKP είχε άνετη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο σε όλη εκείνη την περίοδο. Ο λεγόμενος και ως ο πιο ισχυρός ηγέτης από τότε που ο Κεμάλ Ατατούρκ ίδρυσε τη σύγχρονη τουρκική δημοκρατία έναν αιώνα πριν, ο Ερντογάν και το ισλαμιστικό κόμμα του έχουν απομακρύνει την Τουρκία από το κοσμικό όραμα του ιδρυτή της. Έχει συγκεντρώσει την εξουσία και κυβερνάει ως απόλυτος άρχοντας, με έδρα ένα παλάτι... 1.000 δωματίων στην Άγκυρα, καθορίζοντας την πολιτική για την οικονομία, την ασφάλεια, τις εσωτερικές και διεθνείς υποθέσεις της Τουρκίας.

Οι επικριτές καταγγέλλουν ότι η κυβέρνησή του έχει φιμώσει τους διαφωνούντες έχει διαβρώσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχει θέσει το δικαστικό σύστημα υπό την πλήρη κυριαρχία του, κατηγορία που αρνείται ο ίδιος και οι οικείοι του. Μόνιμη επωδός του ότι προστατεύει τους πολίτες απέναντι σε απειλές για την ασφάλειά τους, όπως είναι η απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.

Οι οικονομολόγοι λένε ότι οι εκκλήσεις του για χαμηλά επιτόκια έκαναν τον πληθωρισμό να εκτιναχθεί σε υψηλό 24 ετών πέρυσι (85%) και τη λίρα να χάσει το ένα δέκατο της αξίας της έναντι του δολαρίου την τελευταία δεκαετία. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν δεσμευτεί να αποκαταστήσουν την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, να επαναφέρουν την πολυφωνία και να εισαγάγουν ένα νέο σύνταγμα που θα κατοχυρώνει το κράτος δικαίου.

Οι διεθνείς προεκτάσεις

Στα χρόνια του Ερντογάν, η Τουρκία ανέπτυξε στρατιωτική ισχύ στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν, εξαπολύοντας τέσσερις εισβολές στη Συρία, πραγματοποιώντας επίθεση εναντίον Κούρδων μαχητών εντός του Ιράκ και στέλνοντας στρατιωτική υποστήριξη στη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν.

Η Τουρκία πρωταγωνίστησε σε μια σειρά από διπλωματικές συγκρούσεις με περιφερειακές δυνάμεις, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ, καθώς και μια αντιπαράθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο για τα θαλάσσια σύνορα της ανατολικής Μεσογείου, μέχρι που άλλαξε ρότα πριν από δύο χρόνια και επιδίωξε προσέγγιση με ορισμένους αντιπάλους.

Η αγορά ρωσικής αεράμυνας προκάλεσε κυρώσεις από τη βιομηχανία όπλων των ΗΠΑ κατά της Άγκυρας, ενώ η εγγύτητά του με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν οδήγησε τους επικριτές του να αμφισβητήσουν τη δέσμευση της Τουρκίας στην αμυντική συμμαχία του ΝΑΤΟ. Οι αντιρρήσεις της Άγκυρας στα αιτήματα Σουηδία και Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ έχουν επίσης αυξήσει την ένταση.

Ωστόσο, η Τουρκία μεσολάβησε παράλληλα για να επιτευχθεί συμφωνία για τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών, υπογραμμίζοντας τον πιθανό ρόλο που διαδραματίζει ο Ερντογάν στις προσπάθειες τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν είναι σαφές ότι ένας διάδοχος θα απολάμβανε το ίδιο προφίλ που έχει δημιουργήσει στην παγκόσμια σκηνή, ένα σημείο που είναι πιθανό να τονίσει στην προεκλογική εκστρατεία.

Μπορεί η οικονομία να «ρίξει» τον Ερντογάν;

Η πρώτη από τις δύο δεκαετίες του Ερντογάν στην εξουσία χαρακτηρίστηκε από ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, τα τελευταία 10 χρόνια ωστόσο, μειώθηκε το βιοτικό επίπεδο και αυξήθηκε δραματικά το κόστος ζωής, γεγονός που έπληξε τη δημοτικότητά του στους ψηφοφόρους. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) εξακολουθεί βέβαια να είναι το ισχυρότερο και πιθανότατα θα παραμείνει ισχυρή δύναμη στο κοινοβούλιο, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν υστερεί έναντι ορισμένων πιθανών προεδρικών υποψηφίων της αντιπολίτευσης.

Γνωρίζοντας ότι το αυξανόμενο κόστος ζωής απειλεί τις προοπτικές επανεκλογής του, ο Ερντογάν ανακοίνωσε διπλασιασμό του κατώτατου μισθού σε ένα πακέτο μέτρων που θα επιτρέψει επίσης σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια εργαζόμενους να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα. Μέσα σε μία νύχτα, ο Τούρκος πρόεδρος ενίσχυσε από 25% σε 30% την αύξηση που ανακοίνωσε στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.

Ο λόγος ήταν οι αντιδράσεις που υπήρξαν, ότι αυτή η αύξηση δεν αρκεί για να καλύψει την επέλαση του πληθωρισμού, που εξανεμίζει το εισόδημα των εργαζομένων. Μάλιστα, ο Ερντογάν έσπευσε να προσθέσει ότι αυτή η αύξηση είναι για το πρώτο εξάμηνο και θα ακολουθήσει νέα αύξηση στη συνέχεια. Ανακοίνωσε παράλληλα δικαίωμα συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Τα όρια ηλικίας ήταν μέχρι τώρα στα 58 για τις γυναίκες και στα 60 για τους άνδρες. Με την κατάργησή τους υπολογίζεται ότι 2,25 εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν άμεσα να συνταξιοδοτηθούν.

Τι υπόσχεται η αντιπολίτευση;

Τα δύο κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης, το κοσμικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το κεντροδεξιό εθνικιστικό Kαλό Κόμμα (IYI), έχουν συμμαχήσει με τέσσερα μικρότερα κόμματα κάτω από μια κοινή πλατφόρμα που θα αντέστρεφε πολλές από τις πολιτικές που φέρουν την υπογραφή του Ερντογάν.

Η συσπειρωμένη τουρκική αντιπολίτευση, το λεγόμενο «Τραπέζι των Έξι», έχει δεσμευτεί να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και να αντιστρέψει τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν. Υπόσχεται να διαλύσει επίσης την εκτελεστική προεδρία του υπέρ του προηγούμενου κοινοβουλευτικού συστήματος και να στείλει πίσω στην πατρίδα τους, τους Σύρους πρόσφυγες.

Ο Ερντογάν υποστήριξε τις αποτυχημένες προσπάθειες για την ανατροπή του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, ενώ φιλοξένησε περισσότερους από 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που γίνονται όλο και πιο ανεπιθύμητοι εν μέσω των οικονομικών δυσκολιών που βιώνει η Τουρκία. Πρόσφατα επανέλαβε τις εκκλήσεις της αντιπολίτευσης για προσέγγιση με τη Δαμασκό και μίλησε για την επιστροφή ορισμένων προσφύγων, αν και ούτε ο ίδιος ούτε η αντιπολίτευση έχουν καθορίσει πώς θα μπορούσε να γίνει με ασφάλεια κάτι τέτοιο.

«Δεσμευόμαστε να εφαρμόσουμε την ‘Πρόταση Συνταγματικής Τροποποίησης για Ενισχυμένο Κοινοβουλευτικό Σύστημα’ με την ελπίδα ότι θα φέρει ειρήνη και ηρεμία σε όλο το έθνος μας για τις μελλοντικές γενιές», γράφουν σε πρόσφατη κοινή δήλωση οι έξι ηγέτες της αντιπολίτευσης. Οι εκπρόσωποι των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης, του κύριου αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), του Καλού Κόμματος (İYİ), του Κόμματος της Ευτυχίας, του Δημοκρατικού Κόμματος, του Κόμματος του Μέλλοντος και του Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), εργάζονταν επί μήνες πάνω στην πρόταση συνταγματικής τροποποίησης. Δυσκολεύονται ωστόσο να καταλήξουν σε κοινό προεδρικό υποψήφιο.

Η εξακομματική συμμαχία επιδιώκει να σφυρηλατήσει ενιαία πλατφόρμα, αλλά δεν έχει ακόμη συμφωνήσει σε έναν κοινό, ισχυρό υποψήφιο που θα αμφισβητήσει τον Ερντογάν και θα βάλει πλώρη για την προεδρία. Ο αρχηγός του CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, θεωρείται ως ένας άτονος ακτιβιστής, ενώ ένας άλλος υποψήφιος, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ο πιο πολλά υποσχόμενος αντίπαλος του Ερντογάν, καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης και πολιτική απαγόρευση τον Δεκέμβριο για προσβολή εκλογικών στελεχών, καταδίκη που ο ίδιος αμφισβητεί.

Εν τω μεταξύ, το ανώτατο δικαστήριο της Τουρκίας εκδικάζει υπόθεση για το κλείσιμο του τρίτου μεγαλύτερου κοινοβουλευτικού κόμματος, του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), και έχει παγώσει πολλούς από τους λογαριασμούς του. Ο πρώην ηγέτης του HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς βρίσκεται στη φυλακή από το 2016 με την κατηγορία της προσβολής του προέδρου.

Μόλις ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία, τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορεί να δυσκολευτούν να ακούσουν το μήνυμά τους. Στις προεδρικές εκλογές του 2018 έδωσαν μάχη για χρόνο μετάδοσης στα τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια που υποστηρίζουν σθεναρά τον Ερντογάν. Η επιλογή του κατάλληλου υποψηφίου από τη συμμαχία της αντιπολίτευσης θα μπορούσε να είναι το κλειδί για τη νίκη ενάντια στον Ερντογάν, αν και όπως επισημαίνουν οι αναλυτές υπάρχουν και άλλοι παράγοντες καθοριστικοί για την έκβαση της εκλογικής «μάχης».

Φίλης: «Ο Ερντογάν δεν θα προκαλέσει ρήξη με τη Δύση»

Για τις εκλογές στην Τουρκία μίλησε στο Newsbomb.gr ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και αναπληρωτής καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, κ. Κωνσταντίνος Φίλης. Στην Τουρκία είναι δεδομένο ότι θα έχουμε δύο γύρους για τις προεδρικές εκλογές γιατί απαιτείται το 50+1% για την εκλογή του προέδρου οπότε είναι πιθανό οι δυο γύροι των εκλογών σε Ελλάδα και Τουρκία να συμπέσουν χρονικά ή τέλος πάντων να είναι πολύ κοντά. Αυτό προφανώς επηρεάζει και τους σχεδιασμούς, εξηγεί ο κ. Φίλης, αν και θεωρεί ότι δεν είναι πιθανό το σενάριο πρόκλησης θερμού επεισοδίου.

Είναι πολύ αμφίβολο αυτή η έντονη φάση να περάσει στο πεδίο και αυτό για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Πρώτον γιατί υπάρχει ένα φρένο από τις ΗΠΑ και ο Ερντογάν μπορεί να στρέφεται κατά της Δύσης ρητορικά, μπορεί να έχει καταστήσει την Τουρκία μία πιο αυτοτελή δύναμη σε σχέση με τη Δύση που έχει τον δικό της λόγο και ρόλο, μπορεί να κλείνει το μάτι στη Ρωσία και να έχει καλές σχέσεις μαζί της σε διάφορα επίπεδα (π.χ. φιλοξενεί τώρα ρωσικά χρήματα τα οποία είναι ανεπιθύμητα στη Δύση), αλλά δεν έχει αποφασίσει να έλθει σε ρήξη με τη Δύση, οπότε δύσκολα θα προκαλέσει κάποια κρίση, εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία. Η αλήθεια είναι ότι αν έρθει σε κρίση με την Ελλάδα, αυτό θα τον οδηγήσει σε κρίση με τη Δύση.

Αν φυσικά ο Ερντογάν περιέλθει σε κατάσταση απελπισίας, προφανώς θα μπορούσε να κάνει το οτιδήποτε. Αν νιώσει ότι χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του -επειδή αυτές οι εκλογές γι'αυτόν είναι πραγματικά καθοριστικές, καθώς το τέλος του σε περίπτωση που χάσει δεν είναι βέβαιο πως θα είναι ομαλό, όπως το τέλος ενός Ευρωπαίου ή Αμερικανού ηγέτη που χάνει τις εκλογές και μένει σπίτι του ή βγάζει λεφτά δίνοντας διαλέξεις- τότε εκεί, ναι, μπορεί να κάνει πολλές σκέψεις ακόμη και ακραίες. O κ. Φίλης ωστόσο θεωρεί ότι ακόμη και σε αυτές τις σκέψεις, η πιο ακραία θα ήταν να προκαλέσει μία κρίση με την Ελλάδα.

«Η Ελλάδα είναι αξιόμαχη»

Και αυτό, μεταξύ άλλων, επειδή η Ελλάδα είναι και αξιόμαχη και προσανατολισμένη σε έναν και μόνο κίνδυνο (αυτός που προέρχεται από την Τουρκία) και είναι και έτοιμη, οπότε κανείς δεν μπορεί να εξασφαλίσει στον Ερντογάν ότι μία κίνηση σε βάρος της Ελλάδας θα είχε καλό αποτέλεσμα για εκείνον, ώστε να μπορέσει μετά να το αξιοποιήσει εκλογικά. Το αντίθετο θα έλεγα. Οπότε αν επέλεγε να προκαλέσει κάποια εξωτερική κρίση, είτε για να μεταφέρει τις εκλογές, είτε για να αποπροσανατολίσει τον κόσμο, νομίζω ότι θα κοιτούσε προς άλλες κατευθύνσεις.

Προσπαθεί να κλείσει το μέτωπο της Συρίας. Σήμερα που μιλάμε, αν ο Ερντογάν καταφέρει να βρει μία λύση με το καθεστώς Άσαντ στη Συρία με τη μεσολάβηση της Ρωσίας, θα μπορούσε επί παραδείγματι να επαναπροωθήσει σταδιακά χιλιάδες ή ακόμη και εκατομμύρια πρόσφυγες που βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία και οι οποίοι είναι ανεπιθύμητοι λόγω της οικονομικής κρίσης και με αυτόν τον τρόπο να αποσυμπιέσει την κατάσταση.

Θα μπορούσε επίσης προσθέτει, να οπλοποιήσει το προσφυγικό σε βάρος της Ευρώπης αν και δεν νομίζει όμως ότι μπορούμε να δούμε «επανάληψη του έργου». Ο κ. Φίλης επικαλείται μάλιστα ένα παράδειγμα που είναι ενδεικτικό τους τελευταίους μήνες. Το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» είναι το πλωτό γεωτρύπανο της Τουρκίας το οποίο βρίσκεται σε λειτουργία από τον περασμένο Αύγουστο και μάλιστα με τιμές και «μετά βαΐων και κλάδων».

Έχουμε φθάσει μέσα Γενάρη και βρίσκεται ακόμη σε τουρκικά νερά, λέει, τονίζοντας ότι δεν είναι τόσο εύκολο να το στείλει σε διαφιλονικούμενη περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Δεν θεωρεί ότι είναι απίθανο να αποπειραθεί να ενεργοποιήσει το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο με κάποιο τρόπο, αλλά δεν είναι και το πιθανότερο σενάριο. Η εκτίμησή του είναι ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν θέλει να πάει σε ρήξη αυτή τη στιγμή με τη Δύση, παρά τις ρητορικές του κορώνες.

«Ο Ερντογάν θα κερδίσει με αντίπαλο τον Κιλιντσντάρογλου»

Όσο για το πολιτικό μέλλον του Ερντογάν και το αποτέλεσμα της κάλπης, ο κ. Φίλης λέει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάποια ασφαλή εκτίμηση. Πιστεύει όμως, όπως λέει, ότι ο Ερντογάν θα κάνει τις εκλογές για να τις κερδίσει, όχι για να τις χάσει. Είναι πεπεισμένος ότι αν ο αντίπαλός του είναι ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος των Κεμαλιστών, Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου οι πιθανότητες επανεκλογής του Ερντογάν είναι πάρα πολύ μεγάλες.

Είναι άχρωμος πολιτικά, δεν έχει γοητεία και για τον Ερντογάν είναι ο πιο εύκολος από τους αντιπάλους που θα μπορούσε να έχει. Αν η αντιπολίτευση καταφέρει να βρει έναν άλλο αντίπαλο, αν ήταν ο Ιμάμογλου που δεν ξέρουμε αν θα μπορέσει να κατέβει στις εκλογές ή αν είναι ένα άλλο πρόσωπο- έκπληξη, τότε τα δεδομένα μπορεί να ήταν διαφορετικά.

Ο Ερντογάν πάει στις εκλογές με πολύ κακή την πορεία της οικονομίας με παροχές και παροχολογία άνευ προηγουμένου αλλά και με την αποφασιστικότητα να κάνει τις εκλογές για να τις κερδίσει και όπως λέει μπορεί να κάνει τα πάντα για να μη χάσει. Χρησιμοποιεί τα χρήματα που προέρχονται από Ρωσία, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ και Κατάρ για να ρίξει χρήμα στην αγορά και να κάνει παροχές στους συμπατριώτες του, για να καταφέρει να «φτιασιδώσει» την καταστροφή της οικονομίας.

Αν ο Ερντογάν επανεκλεγεί, το πρώτο που θα πρέπει να κάνει είναι να βάλει σε μία τάξη την οικονομία, αυτό που κάνει τώρα με τις παροχές έχει έναν χρονικό ορίζοντα πολύ βραχύ. Γιατί η οικονομία από ισχυρό χαρτί του, έχει γυρίσει μπούμερανγκ σε βάρος του και αυτή τη στιγμή με την πολιτική παροχών, επιδεινώνει πάρα πολύ την κατάσταση και τις τύχες της τουρκικής οικονομίας. Η τουρκική οικονομία έχει μεγάλες δυνατότητες, είχε εξαγωγές άνω των 220 δισ. δολαρίων μόνο το 2022 και βέβαια σ αυτό βοηθάει το γεγονός ότι έχει υποτιμηθεί τόσο πολύ το νόμισμα.

Διαπιστώνουμε όμως και αδυναμία της αντιπολίτευσης σημειώνει ο κ.Φίλης. Έχουμε φθάσει στα μέσα Γενάρη και ακόμη δεν έχει βρει υποψήφιο. Δεν θα είναι αντίπαλός του η Ακσενέρ, ούτε ο Γιαβάς, ο δήμαρχος της Άγκυρας. Θα είναι ή ο Κιλιντσντάρογλου ή ο Ιμάμογλου, αν δεν υπάρχει νομικό κώλυμα με την υποψηφιότητά του, ή κάποιο πρόσωπο έκπληξη.

«Νέοι και Κούρδοι θα κρίνουν τις εκλογές»

Δύο είναι οι παράγοντες που θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα, πέρα από την οικονομία, την παροχολογία, την πιθανότητα νοθείας και τα δικαστικά κωλύματα σε αντιπάλους. Ο ένας είναι οι νέοι ψηφοφόροι που μπορεί να φθάσουν ακόμη και τα τα επτά εκατομμύρια, όσοι ψηφίζουν για πρώτη φορά το 2023 σε σχέση με τις εκλογές του 2018. Σε αυτό το κομμάτι πληθυσμού ο Ερντογάν δεν τα πηγαίνει καλά, γιατί ένας Τούρκος που είναι σήμερα 25 χρονών, μπορεί να γεννήθηκε και ο Ερντογάν να μην ήταν κυβέρνηση, αλλά ξέρει μόνο αυτόν.

Και ό,τι δεν πηγαίνει καλά το χρεώνουμε πάντα σε αυτόν που κυβερνάει, ειδικά όταν κυβερνάει 20 χρόνια, σημειώνει. Δεν κάνει «γκελ» ο Ερντογάν στη νέα γενιά, έχει φτιάξει ένα κομμάτι της νέας γενιάς που είναι ισλαμοποιημένο, κάπως εθνικιστικό αλλά είναι η μειονότητα και όχι η πλειονότητα. Γι' αυτό και το κόμμα του έρχεται τέταρτο στους νέους, με ποσοστό 12-14%, όταν το εθνικό ποσοστό του ΑΚΡ κυμαίνεται γύρω στο 30 με 35%.

Το δεύτερο στοιχείο είναι οι Κούρδοι και να πούμε εδώ ένα στοιχείο που δεν είναι γνωστό στην Ελλάδα, τονίζει ο Κωνσταντίνος Φίλης. Οι Κούρδοι μέχρι και το 2018 ψήφιζαν Ερντογάν ακόμη και σε ποσοστό 60%, γιατί είναι βαθιά συντηρητικοί, θρησκευόμενοι και το ΑΚΡ τους εξέφραζε. Για τον Ερντογάν όμως, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, το ιδανικό σενάριο θα ήταν οι Κούρδοι να απέχουν, δηλαδή ο Ερντογάν δεν θα ήθελε στον δεύτερο γύρο να ψηφίσουν τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης. Ο Κιλιντστντάρογλου παρά το γεγονός ότι δεν είναι εχθρικός απέναντι στους Κούρδους δεν μπορεί να τους προσεταιριστεί όπως θα μπορούσε να κάνει ο Ιμάμογλου, ο οποίος εξελέγη κυρίως με τις ψήφους των Κούρδων, καταλήγει.

Δρούγος: «Δύσκολο να ηττηθεί ο Ερντογάν»

Για τις τουρκικές εκλογές μίλησε στο Newsbomb.gr και o Δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος, διεθνολόγος-γεωστρατηγικός αναλυτής.

Οι προσεχείς προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές στην Τουρκία είναι οι κρισιμότερες των τελευταίων δεκαετιών και ασφαλώς των τελευταίων 20 χρόνων της απόλυτης παντοδυναμίας του Ερντογάν και του κυβερνώντος κόμματος AKP, λέει ο κ. Δρούγος. Σε αυτές παίζεται η στάση της Άγκυρας σε πλειάδα θεμάτων, όπως της συνέχισης ή μη της παρουσίας και εμπλοκής της με τη Δύση, μείζονα περιφερειακά ζητήματα, ειδικά στη Μέση Ανατολή, Καύκασο, ανατολική Μεσόγειο, Αφρική, Ουκρανία, αλλά και οι εξελίξεις και τάσεις στο εσωτερικό της χώρας (Κουρδικό) κ.ά.

Η εκκεντρική, προβληματική, αυταρχική, αλλοπρόσαλλη και ιδιότυπη πολιτική και διπλωματία του Ερντογάν,έχει καταστήσει αφερέγγυα την χώρα του στη Δύση ενώ η αναιμική, ελλιποβαρής, και πανσπερμική αντιπολίτευση των 6 κομμάτων είναι ομιχλώδης και άγνωστο προς τα πού θα κινηθεί στην περίπτωση που τυχόν επικρατήσει στις εκλογές.

Από την πλευρά του ο Ερντογάν και η Λαϊκή Συμμαχία του με τον παλαίμαχο, εθνικιστή σκληροπυρηνικό και διάδοχο ηγέτη των Γκρίζων Λύκων, Ντεβλέτ Μπαχτσελί ελέγχει το βαθύ κράτος, τις Ακαρικές ένοπλες δυνάμεις, τα Ισλαμικά σχολεία, την βαθιά γεωγραφικά και πληθυσμιακά μάζα της χώρας, που ευνοήθηκε από τον Ερντογάν και προφανώς μέσω της διαβόητης μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤ τα τεράστια στρώματα της κοινωνίας μέσω εκβιασμών, απειλών, υποσχέσεων, παρεμβάσεων και αρκετών «βρόμικων» μεθόδων Τουρκικού μοντέλου.

Παρά τις ισχυρές αντιδράσεις κύκλων της αντιπολίτευσης στις μεγαλουπόλεις, τις αντιδράσεις της Δύσης σε κρίσιμα θέματα ασφαλείας και άμυνας απέναντι στις ευκαιριακές, αναθεωρητικές, αυταρχικές θέσεις του Ερντογάν, η αντιπολίτευση έχει πολύ δύσκολο δρόμο να διαβεί, ενώ πολλά θα εξαρτηθούν από το ποια θα είναι η δυναμική και η απήχηση του κοινού υποψηφίου της.

Επιπρόσθετα επειδή συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Συνθήκη της Λωζάνης και την συγκρότηση του νεότερου Τουρκικού κράτους είναι αρκετά δύσκολο να ανατραπεί η ισχύουσα κατάσταση, και παρά τα προβλήματα που ο Ερντογάν αντιμετωπίζει πολιτικά, οικονομικά και είναι αρκετά δύσκολο να ηττηθεί.

Από τώρα μέχρι τις εκλογές θα βιώσουμε αρκετά, ενώ πολλά θέματα είναι σε οριακή φάση, όπως μία πιθανή νέα εισβολή στην βόρεια Συρία, η ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, οι αεροπορικοί εξοπλισμοί της από τις ΗΠΑ και η θέση των Κούρδων που κατεβάζουν δικό τους υποψήφιο είναι κάποια από αυτά.

Συμπερασματικά έχει πιο πολλές πιθανότητες να επικρατήσει καταλήγει ο κ. Δρούγος και δηλώνει βέβαιος ότι θα χρησιμοποιήσει για να το επιτύχει όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Καθεστώτα τύπου Ερντογάν, Πούτιν, Ζιπίνγκ, Λουκασένκο, Μαδούρο κ.ά, είναι αρκετά δύσκολο να ανατραπούν. Χρειάζεται υπομονή, αγώνας, πείσμα και ισχυρή προβολή εναλλακτικών.

Διαβάστε επίσης:

Economist: Εξώφυλλο-κόλαφος κατά Ερντογάν - Η Τουρκία ίσως είναι στα πρόθυρα δικτατορίας

Τουρκία: Ενόψει εκλογών η κυβέρνηση πιέζει τους επιβαρυμένους λιανοπωλητές για πάγωμα τιμών

Μητσοτάκης: Δεν θα πάμε σε πόλεμο με την Τουρκία - Εκλογές την άνοιξη

Γιατί ο Ερντογάν θέλει εκλογές στις 14 Μαΐου – Ο συμβολισμός με τον Μεντερές και το άσχημο τέλος του

Ελλάδα-Τουρκία: Έρχεται η πιο σκοτεινή ώρα; 10 ειδικοί προειδοποιούν

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ